From Wikipedia, the free encyclopedia
De Twidde Weareldoôrlog was een zeer groôtschaelige oorlog, de meêst bloedigsten die ooit op de aerdbol is 'evoerd. Vechtende partijen waere an de ene kant Duutsland, Japan, Itâlië, Ongarije, Roemenië, Bulgarije, Finland en Mantsjoekwo in an de oare kant onger meer Frankriek, Iengeland, de Vereênigde Staeten, China en de Sovjetunie. Naer schattingen kwamme 72 meljoen mênsen 'ierbie om 't leven. Voorà in Oôst-Europa is vreêd 'arde 'evochte, deer viel 82,5% van aolle militaire slachtoffers.
Deur vee historici wor de Twidde Weareldoôrlog deels verklaerd deur de vernederende vredesvoorwaerden an Duutsland nae Eerste Weareldoôrlog. Deu de opkomst van dictaotor Adolf Hitler in Duutsland kwamme de Duutsers steeds meer tegenover de Iengelse in de Franse te stoô. De oôrlog startende op 1 september 1939 mee de Duutse inval in Poôl'n. Nederland rocht in mei '40 bie de oorlog betrokke. Uze koneginne Willemina ield 'n striedlustige reê, waerin ze zei dat uze troepen dapper stand ieuw en da' m'n achter de Waeterlinie veilig waere. Dat bleek een stuitje laeter wel vreêd optimistisch te wezen; zelf verdween ze een paer daegen laeter naer Iengeland en nog een paer daegen varder capituleerde ons leger. Alleên Zeêland vocht nog deur tot 19 meie. An de draedomroep ao m'n nie vee meer. Aol 't nieuws wier vortan nogal aordig ekleurd. De radiowienkels deeje goeie zaeken. Je zag overal op de daeken kopere draedjes verschiene. Dat was een teken dat er wì een radio mit meêstal de kortegolf was an'eschaft om nae Radio Oranje uut Engeland te kunne luustere. Omdat de taelekennis nog nie groôt was, konne de meêste van ons gin Iengels verstae, daerom wier d'er ok vee nae den Belg eluusterd, die ok vanuut Engeland uutzond. Vanof naejaer 1940 gieng et er langzaemerand minder goed uutzie vor onze bezetters. De Slag om Engeland wier dù de Duutsers verlore, de Blitzkrieg was over en ze gienge rekenieng ouwe mit een tegenreactie. Iedereên boven de vuuftiene most altied een persoonsbewies bie z'n è en nae acht ure 's aevens mocht je eêlemaele nie mì buute komme. Ok de distributie wier erger. Op 't platteland viel't nog wè mee wat 't eten angaet. Het binnenlandse nieuws wier d'r ok nie beter op. Regelmaetig stong d'r een Bekanntmachung van de Wehrmacht mit een lieste van terechtstelliengen in wegens sabotage. De Joden wiere of 'evoerd naer Amsterdam en laeter nae Westerbork en uuteindelijk nae Poôl'n. Die leste bestemmiengen wiste m'n pas nae den oôrlog. De Duutsers krege 't moelijker. In Rusland gieng het bie Stalingrad mis; het Duitse 6e leger onder von Paulus gaf z'n eige op 2 feberwari 1943 over. In 't zelfde jaor op 13 Meie gaeve de restanten van 't Afrika-Kurps d'r eige over. De anvoerder Rommel zat toen al wied en zied in Duitsland. Ze begonne 'm al mà meer te kniepen voor een invasie, en ze waere benauwd dat achter de bunkers langs de kust parachutisten en zweefvliegtuugen zouwe kunne lande. Rommel begon toen ier de zaek op poôten te zetten. Iedereên die nog nie as dwangerrebeier nae Duitsland was of 'evoerd of nie gedwonge in de Arbeidsdienst zat, most boamen gae kappe. De stammem wiere in de polders 'ezet tegen zweefvliegtuugen. Ze krege de naem Rommelasperges. Rommel wier beschouwd as eên van de beste Duutse veldmaarschalken. Laeter wier 'n beschuldigd dat ie in 't complot zat om Hitler op 20 juli 1944 te vermoôren en wier 'n 'edwonge om op 14 oktober 1944 zelfmoord te plegen. Verscheie eilanden in de Delta wiere daorom onder waeter ezet. Binnen een paer daegen most biena iedereên weg weze vanwege de inundatie. Voora rond Walchren wier zwaer 'evochten. De oorlog durende toe september 1945, toe gaf Japan zich over naedat de Amerikaonen twee atoombommen op 't land 'egooid ha. Vanof 1941 was ok Japan betrokke 'ereakt bie de Twidde Weareldoôrlog deu de anval op Pearl Harbor. Duutsland ha z'n eige al een paer maenden eerder over'egeve. Ut meêst verschrikkelukke van dizze oorlog was de Holocaust, weerbie zowat 6 meljoen Joôden ommebrocht binne. De Twidde Weareldoôrlog zurgende wel voo een tweêdeling in Europa, weerna de zogenaemde Kouwe Oorlog ontstong. Europa herstellende z'n eige wel verbaezend snel van de verschrikkingen van de oorlog. Nae de oorlog kwam d'r een enorme economische groei die voor vee welvaert zurgende.
Het antal slachtoffers is onevenredig verdeeld over de verscheie lan'n. Dit is vooral 't geval bie burherslachtoffers.
| Land | Inweunerantal 1939 | Militaire slachtoffers | Burherslachtoffers | Joôdse Holocaustslachtoffers | Totaol antal doôden | Doôden in % van het inwonerantal |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Albanië | 1.073.000 | 28.000 | 200 | 28.200 | 2,63% | |
| Australië | 6.998.000 | 40.400 | 100 | 40.500 | 0,58% | |
| Belhië | 8.387.000 | 12.100 | 49.600 | 24.400 | 86.100 | 1,02% |
| Birma | 16.119.000 | 22.000 | 250.000 | 272.000 | 1,16% | |
| Brezilië | 40.289.000 | 1.000 | 1.000 | 2.000 | 0,00% | |
| Bulharije | 6.458.000 | 22.000 | 3.000 | 25.000 | 0,38% | |
| Canada | 11.267.000 | 45.300 | 45.300 | 0,40% | ||
| China | 517.568.000 | 3.800.000 | 15.805.000 | 19.605.000 | 3,78% | |
| Cuba | 4.235.000 | 100 | 100 | 0,00% | ||
| Denemarken | 3.795.000 | 2.100 | 1.000 | 100 | 3.200 | 0,08% |
| Duutsland | 69.623.000 | 5.533.000 | 1.810.000 | 160.000 | 7.503.000 | 10,77% |
| Estland | 1.134.000 | 40.000 | 1.000 | 41.000 | 3,62% | |
| Ethiopië | 17.700.000 | 5.000 | 200.000 | 205.000 | 1,16% | |
| Filepijn’n | 16.000.000 | 57.000 | 90.000 | 147.000 | 0,92% | |
| Finland | 3.700.000 | 95.000 | 2.000 | 97.000 | 2,62% | |
| Frankriek | 41.700.000 | 212.000 | 267.000 | 83.000 | 562.000 | 1,35% |
| Frans Indo-China | 24.600.000 | 1.000.000 | 1.000.000 | 4,07% | ||
| Griekenland | 7.222.000 | 20.000 | 220.000 | 71.300 | 311.300 | 4,31% |
| Hongarije | 9.129.000 | 300.000 | 80.000 | 200.000 | 580.000 | 6,35% |
| Ierland | 2.960.000 | 200 | 200 | 0,00% | ||
| Iesland | 119.000 | 200 | 200 | 0,17% | ||
| India | 378.000.000 | 87.000 | 1.500.000 | 1.587.000 | 0,42% | |
| Irak | 3.698.000 | 1.000 | 1.000 | 0,03% | ||
| Iran | 14.340.000 | 200 | 200 | 0,00% | ||
| Itâlië | 44.394.000 | 306.400 | 145.100 | 8.000 | 459.500 | 1,04% |
| Japan | 71.380.000 | 2.041.000 | 580.000 | 2.621.000 | 3,67% | |
| Joegoslavië | 15.400.000 | 446.000 | 514.000 | 67.000 | 1.027.000 | 6,67% |
| Korea | 23.400.000 | 60.000 | 60.000 | 0,26% | ||
| Letland | 1.995.000 | 147.000 | 80.000 | 227.000 | 11,38% | |
| Litouwen | 2.575.000 | 212.000 | 141.000 | 353.000 | 13,71% | |
| Luxemburg | 295.000 | 1.300 | 700 | 2.000 | 0,68% | |
| Maleisië | 4.391.000 | 100.000 | 100.000 | 2,28% | ||
| Malta | 269.000 | 1.500 | 1.500 | 0,56% | ||
| Mexico | 19.320.000 | 100 | 100 | 0,00% | ||
| Monholië | 819.000 | 300 | 300 | 0,04% | ||
| Nederland | 8.729.000 | 7.900 | 88.900 | 102.000 | 198.800 | 2,32% |
| Nederlands-Indië | 69.435.000 | 4.000.000 | 4.000.000 | 5,76% | ||
| Newfoundland | 300.000 | 1.000 | 100 | 1.100 | 0,37% | |
| Nieuw-Zeêland | 1.629.000 | 11.900 | 11.900 | 0,67% | ||
| Noorwegen | 2.945.000 | 3.000 | 5.800 | 700 | 9.500 | 0,32% |
| Oostenriek | 6.653.000 | ? | 40.500 | 65.000 | 105.500 | 1,59% |
| Eilanden in Oceanië | 1.900.000 | 57.000 | 57.000 | 3,0% | ||
| Oôst-Timor | 500.000 | 55.000 | 55.000 | 11,0% | ||
| Pool'n | 27.007.000 | 100.000 | 1.900.000 | 3.000.000 | 5.000.000 | 18,51% |
| Roemenië | 19.934.000 | 300.000 | 64.000 | 469.000 | 833.000 | 4,22% |
| Singapore | 728.000 | 50.000 | 50.000 | 6,87% | ||
| Sovjet-Unie | 175.500.000 | 10.700.000 | 11.900.000 | 1.000.000 | 23.600.000 | 13,44% |
| Spanje | 25.637.000 | 4.500 | 4.500 | 0,02% | ||
| Thailand | 15.023.000 | 5.600 | 300 | 5.900 | 0,04% | |
| Tsjechoslowakije | 15.300.000 | 25.000 | 43.000 | 277.000 | 345.000 | 2,25% |
| Vereênigd Konienkriek | 47.760.000 | 382.600 | 67.800 | 450.400 | 0,94% | |
| Vereênigde Staeten | 131.028.000 | 407.300 | 11.200 | 418.500 | 0,32% | |
| Zweden | 6.341.000 | 0,00% | ||||
| Zwitserland | 4.210.000 | 100 | 100 | 0,00% | ||
| Zuud-Afrika | 10.160.000 | 11.900 | 11.900 | 0,12% | ||
| Totaol | 1.961.071.000 | 25.037.500 | 41.363.400 | 5.754.400 | 72.155.800 | 3,70% |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
