Rotterdam
From Wikipedia, the free encyclopedia
Rotterdam (bienaem: Rotjeknor)[1] is 'n gemeênte en stad in de provincie Zuud-'Olland. De gemeênte ei 671.000 inweuners, de stad 606.000. Tis d'n twidde stad van Nederland.
| Nederlands | Rotterdam |
| Rotterdams | 'tzelfde |
.png) | |
 | |
| Land | Nederland |
| Provincie | Zuud-'Olland |
| Streêken |
Schieland Delfland, Iesselmonde (eiland), Westland |
| Oôdplekke | Rotterdam |
| Oppervlakte | 324 km² |
| - land |
218 km² |
| - waeter |
106 km² |
| Inweuners |
671.000 (2024) |
| Dichteid | 3070 inw./km² (land) |
| Coördinaot'n | |
Rotterdam is as 't durpie Rotta an de Rotte in 1228 gesticht. Plusminus 1260-1270 is bie de mondieng van de Rotte op de Merwe (Maes) in Rotta 'n dam angelegd. In 1299 kreêg de plekke stadsrechen, verloor deêze 'tzelfde jaer, kreêg opnieuw stadsrechen in 1328 en deêze wieren in 1340 uut'ebreid.[2]
Jearenlang was de heavene van Rotterdam de groôsten van de wearelt. Op 14 meie 1940 is de binnenstad verieneweerd deu Duutse bommenwêrrepers.[3] Nae d'n oôrlog is de stad in moderne stijl op'ebouwd. Ier stit noe ok 't oogste gebouw van Nederland, de Maestoren. Vee inweuners van Flakkee en Schouwen werreke in Rotterdam. De leste jaeren is de stad qua bevolking aerdig van kleur verschote. Meer as d'n helt is van buutelanse oorsprong.
Tussen de noordkante en de zuudkante liggen 'n antel bruggen en tunnels zoas de Erasmusbrugge, de Wullemsbrugge en de Maestunnel. 'n Bekende plekke is vadder Diergaerde Bliedurp.
Uutbreidieng
Rotterdam is vergroôt mie:
- 1811/1816 de gemeênte Coôl
- 1886 (30 jannewari) de gemeênte Delfs'aeven
- 1895 (28 feberwari) de gemeênten Charlois en Kraeliengen
- 1914 (1 jannewari) de plekke 'Oek van 'Olland
- 1934 (1 meie) de gemeênten 'Oôgvliet en Pernis
- 1941 (1 auhustus) de gemeênten Iesselmonde, 'Illegersberg, Overschie en Schiebroek
- 2010 (18 maerte) de gemeênte Rozenburg
Bevolkieng
| Leêftied (2024) [4] | ||
|---|---|---|
| jaer | mins'n | perc. |
| 0-25 | 194.000 | 29% |
| 25-45 | 212.000 | 32% |
| 45-65 | 159.000 | 24% |
| 65+ | 106.000 | 16% |
| Totael | 671.000 | 100% |
| 'Erkomst (2022) [5] | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| eige / lan'n | mins'n | percentaoges | ||||||
| van binn'n | 303.000 | 46% | ||||||
| van buten | 352.000 | 54% | ||||||
| - westerse lan'n | 92.000 | 14% | 26% | |||||
| * Duuts | 10.000 | 2% | 11% | |||||
| * Poôls | 13.000 | 2% | 14% | |||||
| * Portuhees | 5.000 | 1% | 5% | |||||
| * overige | 64.000 | 10% | 70% | |||||
| - niet-westerse lan'n | 260.000 | 40% | 74% | |||||
| * Antilliaons ¹ | 28.000 | 4% | 11% | |||||
| * Chinees | 8.000 | 1% | 3% | |||||
| * Indonesisch | 11.000 | 2% | 4% | |||||
| * Kaopverdisch | 15.000 | 2% | 6% | |||||
| * Marokkaons | 46.000 | 7% | 18% | |||||
| * Pakistaons | 5.000 | 1% | 2% | |||||
| * Surinaoms | 52.000 | 8% | 20% | |||||
| * Syrisch | 5.000 | 1% | 2% | |||||
| * Turks | 48.000 | 7% | 18% | |||||
| * overige | 42.000 | 6% | 16% | |||||
| Totael | 655.000 | 100% | ||||||
| Totael van buten | 352.000 | 54% | 100% | |||||
| Totael westers | 92.000 | 14% | 100% | |||||
| Totael niet-westers | 260.000 | 40% | 100% | |||||
Deêlgebieën
Gemeênte Rotterdam is verdeêld in veertien (deêl)gebieën:[6][7][8]
Tien deêlgebieën oôren bie de stad (noôrd'n en Zuud) en vier alleêne bie de gemeênte (overig).
| Deêlgebied | noôrd'n / Zuud / overig | Inweuners 2024 | Oppervlakte (land km²) | Dichteid (inw./km²) |
|---|---|---|---|---|
| Charlois | Zuud | 71.000 | 11 | 6303 |
| Delfs'aeven | noôrd'n | 77.000 | 5 | 15000 |
| Feijenoôrd | Zuud | 79.000 | 7 | 12000 |
| Iesselmonde | Zuud | 63.000 | 12 | 5316 |
| Illegersberg-Schiebroek | noôrd'n | 45.000 | 12 | 3857 |
| Kraeliengen-Croôswiek | noôrd'n | 56.000 | 10 | 5375 |
| Noôrd | noôrd'n | 53.000 | 5 | 10332 |
| Oek van 'Olland | overig | 11.000 | 14 | 745 |
| Oôgvliet | overig | 36.000 | 9 | 3865 |
| Overschie | noôrd'n | 20.000 | 16 | 1231 |
| Pernis | overig | 5.000 | 2 | 3142 |
| Prins Alexander | noôrd'n | 97.000 | 17 | 5606 |
| Rotterdam Centrum | noôrd'n | 43.000 | 4 | 10306 |
| Rozenburg | overig | 13.000 | 5 | 2789 |
| Totael Rotterdam | ||||
| noôrd'n ¹ | 59% | 393.000 | 73 | 5384 |
| Zuud ² | 32% | 213.000 | 39 | 5462 |
| totael stad | 90% | 606.000 | 113 | 5359 |
| overige deêlgebieën | 10% | 65.000 | 30 | 2167 |
| 'aevens ³ | ~0 | 76 | ||
| totael gemeênte | 671.000 | 218 | 3070 | |
¹ incl. bedrieventerrein'n
² incl. Wael'aeven-Eêm'aeven
³ Botlek-Europoôrte-Maesvlakte (68 km²) en Vondeliengenplaet (7 km²)
Deêlgebieën, wieken en buurten
Rechter Maesoever (noôrd'n)
Botlek-Europoôrte-Maesvlakte ('aevengebied)
.svg)
Politiek
Gemeênteraed
De gemeênteraed sins 1978:[9][10]
Oliefkleur bin partieën vant college van b&w
| Gemeênteraedszeêtels | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Partie | 2022 | 2018 | 2014 | 2010 | 2006 | 2002 | 1998 | 1994 | 1990 | 1986 | 1982 | 1978 | 1974 | |||
| Leefbaar Rotterdam (LR) |
10 | 11 | 14 | 14 | 14 | 17 | ||||||||||
| VVD | 6 | 5 | 3 | 4 | 3 | 4 | 9 | 6 | 5 | 7 | 9 | 6 | 7 | |||
| GL ¹ | 5 | 5 | 2 | 3 | 2 | 3 | 4 | 3 | 2 | 2 | 4 | 1 | 3 | |||
| D66 | 5 | 5 | 6 | 4 | 1 | 2 | 3 | 7 | 7 | 2 | 2 | 2 | ||||
| PvdA | 4 | 5 | 8 | 14 | 18 | 11 | 15 | 12 | 18 | 24 | 21 | 25 | 24 | |||
| DENK | 4 | 4 | ||||||||||||||
| Volt | 2 | |||||||||||||||
| PvdD | 2 | 1 | 1 | |||||||||||||
| BIJ1 | 2 | |||||||||||||||
| 50+ | 1 | 1 | ||||||||||||||
| SGP-CU ² | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | |||
| SP | 1 | 2 | 5 | 2 | 3 | 1 | 4 | 1 | ||||||||
| CDA | 1 | 2 | 3 | 3 | 3 | 5 | 6 | 6 | 10 | 8 | 8 | 10 | 10 | |||
| FVD | 1 | |||||||||||||||
| NIDA Rotterdam |
2 | 2 | ||||||||||||||
| PVV | 1 | |||||||||||||||
| Stadspartij Rotterdam |
1 | 2 | 2 | |||||||||||||
| Unie 55+ | 1 | |||||||||||||||
| Centrum- democraten (CD) |
5 | 1 | ||||||||||||||
| Centrum- partij'86 (CP'86) ³ |
1 | 1 | 1 | |||||||||||||
| Solidair'93 | 1 | |||||||||||||||
| Totael | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | |||
| Coalitie | 25 | 23 | 23 | 25 | 26 | 26 | 34 | 34 | 33 | 33 | 23 | 25 | 24 | |||
| Opkomst | 39% | 47% | 43% | 48% | 58% | 55% | 50% | 57% | 48% | 60% | 51% | 62% | 58% | |||
¹ 1974-1986: CPN, PPR, PSP + SAP
² 1974: alleêne SGP, 1978-1998: CU = GPV + RPF, 2022: alleêne CU
³ 1986: Centrumpartij
Burhemeêsters
Dit is 'n lieste mee burhemeêsters sins 1893:[11]
| tied | burhemeêster | partij | opmerkienge |
|---|---|---|---|
| 1893 - 1906 | Frederik Bernard s'Jacob | liberaol | |
| 1906 - 1923 | Alfred Rudolph Zimmerman | ouw-liberaol | |
| 1923 - 1923 | Abraham van der Hoeven | CHU | waernemend |
| 1923 - 1928 | Johannes Wytema | ||
| 1928 - 1938 | Pieter Droogleever Fortuyn | Liberaole Staetspartij | |
| 1938 - 1941 | Pieter Oud | VDB | |
| 1941 - 1941 | Arie de Zeeuw | SDAP | waernemend |
| 1941 - 1945 | Frederik Müller | NSB | |
| 1945 - 1952 | Pieter Oud | VDB, PvdA, VVD | |
| 1952 - 1965 | Gerard van Walsum | PvdA | |
| 1965 - 1974 | Wim Thomassen | PvdA | |
| 1974 - 1981 | André van der Louw | PvdA | |
| 1982 - 1998 | Bram Peper | PvdA | |
| 1999 - 2008 | Ivo Opstelten | VVD | |
| 2009 - 2024 | Ahmed Aboutaleb | PvdA | |
| 2024 - noe | Carola Schouten | CU |
Trivia
- Een Zeêuws 'ezegde luujt: Rotterdam, daa kom nog gjîn goeie nond vâdaôn.
- Rotterdam stoôt op plekke acht van vuulste lucht van Nederland.[12]
- Rotterdam stoôt op plekke twi van misdaedigste gemeênte van Nederland.[13]
- Rotterdam ei o a. een steêband mie den Vlaemse stad Antwerpen, den Waelse stad Luuk en den Luxemburgse stad Esch-sur-Alzette.
Plaetjes
Wulleminapiere
Kop van Zuud
De skyline van Rotterdam
Gebouw Delftse Poôrte
Euromast en ventilaosiegebouw Maestunnel
Bibliotheek (Stofzuiger), Blaektoren (Het Potload) en de Kubusweuniengen
Gezicht op de nieuwbouw in Rotterdam-Zuud
Montevideo
Van Brienenoôrdbrugge
Stad'uus
Voebalstaedion Feyenoord
Erasmus Universiteit Rotterdam
Groôte of Sint-Laurenskerke
Pelgrimvaerskerke (Delfs'aeven)
Illegondakerke (Illegersberg)
.jpg)
.jpg)
Bekende inweuners
- Stephan van Baarle, politicus (raedslid)
- Gert van den Berg, politicus
- Harald Bergmann, politicus (veuzitter Rotterdam Centrum)
- Herman den Blijker, kok
- Henri Bontenbal, politicus
- Ingrid Coenradie (PVV), politicus (raedslid)
- Gerben Dijksterhuis, politicus
- Joost Eerdmans, politicus (wetouwer)
- Desiderius Erasmus, theoloog en filosoof
- Pim Fortuyn, schriever en politicus (raedslid)
- Joan Franka, zangeres
- Herman Heijermans, toneêlschriever
- Jan de Hoop, nieuwsleêzer
- Hugo de Jonge, politicus (wetouwer)
- Vincent Karremans, ongernemer en politicus (wetouwer)
- Barbara Kathmann, politicus (wetouwer)
- Gerrit Hendrik Kersten, predikant en politicus
- Wouter Kolff, politicus
- Tunahan Kuzu, politicus (raedslid)
- Ruud Lubbers, ongernemer en politicus (premier)
- Joseph Luns, diplomaet en politicus
- Barry Madlener, maekelaer en politicus (raedslid)
- Frans Mallan, predikant
- Yvonne van Mastrigt, politicus (veuzitter Iesselmonde)
- Edson Olf, politicus (wiekraedslid)
- Cees Pille, politicus (wiekraedslid)
- Koos Schouwenaar, politicus
- Koen Schuiling, politicus
- Ronald Sørensen, leraer en politicus (raedslid)
- Jan Willem Stikkers, priester-predikant
- Cornelis Tromp, admiraol
- Henk de Vree, ongernemer en politicus
- David van Weel, diplomaet en politicus
- Tjerk Westerterp, politicus
Zie ok
- Bergsche Plassen
- Blaek
- Boômpjes
- Coôlsingel
- De Kuup
- Delfs'aeven
- Erasmus Universiteit Rotterdam
- Erasmusbrugge
- Essalammoskeê
- Euromast
- Excelsior
- Feyenoord
- Hofplein
- Illegersberg
- Kaetendrecht
- 't Kasteêl
- Kop van Zuud
- Kraeliengen
- Kraeliengse Bos
- Kraeliengse Plas
- Laurenskerke
- Maesboulevard
- Maestunnel
- Nieuwe Maes
- Noôrdereiland
- Oek van 'Olland
- Pernis
- Rotte
- Rotterdam Lienker Maesoever
- Rotterdam Rechter Maesoever
- Rotterdam-Zuud
- Sparta
- Stad'uus van Rotterdam
- Stadion Woudestein
- Station Rotterdam Centraol
- Synagoge ABN Davidsplein
- Van Brienenoôrdbrugge
- Wullemsbrugge
Noôten
Lienks nae buten
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.