Hertog van Broabant

Den titel Hertog van Broabant is in 1183/1184 gecreëerd gewist deur keizer Frederik Barbarossa van 't Hillig Rôoms Ryk, as compensoasje vo groaf Godfried III van Leuven, omdat ie Jeruzalem hielp verdeedign teegn den Egyptische sultan Saladin.

De Belgische vlagge is gebaseerd ip de drie kleurn van 't woapnschild van Broabant

Hertog Jan I van Broabant in de Slag by Woeringen (1288)

De keizer verêenigde zyn gebiedn, 't groafschap Leuven, 't landgroafschap Broabant, en 't markgroafschap Antwerpn, vo Godfried III zyn oudste zeune Hendrik, die den êestn hertog van Broabant kwam.

In 1190, achter den dôod van zyn voader, kwam Hendrik I ook hertog van Neder-Lotharingen. Moar ip de ryksdag van Schwäbisch Hall verkloarde keizer Hendrik VI, den ipvolger van Frederik Barbarossa, dat 't hertogdom Neder-Lotharingen van nu vôort zo goed of gin gezag mer haad, en da den hertog van Broabant ollêne nog etwa te zeggn haad binn zyn eign gebiedn en rykslêenn. De noame Lothier of Lotryk kwam in gebruuk vo da gebied. Lothier meugt dus nie verward wordn mè Neder-Lotharingen, da vele grodder was.

In 1288, achter de Slag by Woeringen, krêegn d'hertoogn van Broabant ook 't hertogdom Limburg.

't Hertogdom Broabant bestound uut d'Hollandsche (Nederlandse) provinsje Nôord-Broabant, 't Brussels Hoofdstedelik Gewest, d'hudige Belgische provinsjes Vlams-Broabant, Antwerpn en Woals-Broabant en 't gebied van Gembloux en Sombreffe in de provinsje Noamn. De belangrykste steedn woarn Brussel, Antwerpn, Leuven, Mechelen, 's-Hertogenbosch, Lier en Breda.

De vôorouders van d'hertoogn van Broabant

Den êestn mè zekerheid gekende groaf van 't groafschap Leuven en stamvoader van de Leuvense groavendynastie, was Lambert I van Leuven, zeune van Adela van Leuven en Reginar III van 't Huus Reginar (of de Reiniers), 'n belangryke oadellikke familie in Lotharingen binst de 10e êeuwe.

Round 985–990 trouwde Lambert I mè Gerberga van Lotharingen, gravinne van Brussel en dochter van Karel van Neder-Lotharingen. Doadeure wierd et groafschap Leuven verêenigd met et groafschap Brussel, dat e stik was van de Broabantgouwe.

Groavn van Leuven en Brussel

• 1003-1015 : Lambert I (met den Board)
• 1015-1038 : Hendrik I, zyn zeune
• 1038-1040 : Otto, zyn zeune (nie zeker)
• 1040-1054 : Lambert II, zeune van Lambert I
• 1054-1079 : Hendrik II, zyn zeune
• 1079-1095 : Hendrik III, zyn zeune

't Gebied tusschn den Dender en de Zenne van de Broabantgouwe was e Paltsgroafschap van Lotharingen. Achter den dôod van paltsgroaf Herman II van Lotharingen in september 1085, wierd et in lêen gegeevn an groaf Hendrik III van Leuven ounder de vorm van e landgroafschap.

Groavn van Leuven en Brussel en landgroavn van Broabant

• 1085/86-1095 : Hendrik III
• 1095-1128 : Godfried I, zyn broere

In meie 1106 kwam Godfried I van Leuven ook hertog van Neder-Lotharingen (Godfried V) en markgroaf van 't markgroafschap Antwerpn.

Groavn van Leuven en Brussel, landgroavn van Broabant, hertoogn van Neder-Lotharingen

• 1106-1128 : Godfried I
• 1128-1141 : Godfried II, zyn zeune
• 1141-1190 : Godfried III, zyn zeune. Je trouwde in 1155 mè Margaretha van Limburg vor 'n ende te moakn an de stryd tusschn Leuven en 't hertogdom Limburg (nu in de provinsje Luuk). Achter heur dôod in 1172 ist ie hertrouwd met Imena, e dochter van Lodewyk I, de groaf van Loon.

Hertog van Broabant

Hertoogn van Broabant en Lothier

• Hendrik I (1183/1184-1235), êestn hertog van Broabant, zeune van Godfried III van Leuven en Margaretha van Limburg.
• Hendrik II (1235-1248), zyn zeune
• Hendrik III (1248-1261), zyn zeune
• Hendrik IV (1261-1267), zyn zeune
• Jan I (1267-1294), zyn broere

't Woapnschild van d'hertoogn van Broabant en Limburg

't Woapnschild van d'hertoogn van Broabant van 't Huus Bourgondië

Ounder Jan I krêegn d'hertoogn van Broabant ook 't hertogdom Limburg, achter de Slag by Woeringen in 1288.

Hertoogn van Broabant, Lothier en Limburg

• Jan I (1288-1294), twidde zeune van Hendrik III.

Je trouwde in 1273 mè Margaretha van Dampierre, dochter van de Vlamsche groaf Gwyde van Dampierre en Mathilde van Béthune. Zyn êeste vrouwe, Marguerite Capet, e dochter van Louis IX van Vrankryk, was in 1271 gestorvn, e joar achter under trouw. Zyn dochter, Margaretha van Broabant, trouwde in 1292 mè Hendrik VII van 't Huus Luxemburg, die in 1308 Rôoms-Duutsche keunienk en in 1312 keizer van 't Hillig Rôoms Ryk kwam.

• Jan II (1294-1312), zyn zeune
• Jan III (1312-1355), zyn zeune
• Johanna van Broabant (1355-1406), (tout 1383 tegoare met heur twidde vint Wenceslas I van Luxemburg, de joungste zeune van Jan van Luxemburg), zyn dochter. Heur êeste vint was groaf Willem II van Henegouwn ook Willem IV van Holland van 't Huus Avesnes. Heur zuster Margaretha van Broabant trouwde mè Lodewyk van Male, groaf van Vloandern, en heur zuster Maria mè Reinoud III van Gelre. Johanna heur twi schonbroers betwistegn heur erfipvolgienge, wa da ’t begun was van de Boabantsche Successieoorloge (1356-1357).

Den hertog van Bourgondië Filips de Stoutn liet in 1390 zyn vrouwe Margaretha van Male (dochter van Johanna heur joungere zuster Margaretha en Lodewyk van Male) erkennen as erfgenoam. In 1414 wierd under twidde zeune Anton, de joungere broere van Jan zounder Vrees en Margaretha van Bourgondië, anveird as ruwoard (regent) in Broabant. Achter Johanna heur dôod in 1406, erfde Anton 't hertogdom Broabant, Lothier en Limburg.

Huus Bourgondië

't Hertogdom Broabant en de groafschappn Henegouwn en Noamn in 't roze; et groafschap Vloandern in 't groen (1477)

• Anton van Bourgondië (1406-1415)
• Jan IV van Broabant (1415-1427), zyn zeune
• Filips I van Saint-Pol (1427-1430), zyn broere
• Filips II (Filips de Goein), hertog van Bourgondië (1430-1467), zeune van Jan zounder Vrees, de zeune van Filips de Stoutn
• Karel I (Karel de Stoutn) (1467-1477), zyn zeune
• Maria van Bourgondië (1477-1482), zyn dochter

Huus Habsburg

• Regentschap van Maximiliaan van Ôostnryk (1482-1494), vint van Maria van Bourgondië
• Filips III (Filips de Schôonn) (1494-1506), under zeune
• Karel II (Keizer Karel V) (1506-1555), zyn zeune (van 1506 tout 1515 ounder 't regentschap van zyn grotvoader Maximiliaan van Ôostnryk)

In 1543 kost Keizer Karel V, met et Verdrag van Venlo, Gelre en Zutphen by zyn gewestn voegn. Van da joar wordn de Nederlandn de Zeventien Provinciën genoemd en kwam 't hertogdom Broabant êen van de zeventiene. Den term wordt gebruukt vo de periode van 1543 tout 1581 (Plakkaat van Verlatinghe). Met et Verdrag van Augsburg van 26 juni 1548 kost ie verkrygn da de Zeventien Provinciën as êen stoat anzien wierdn, en met de Pragmatieke Sanctie van 4 november 1549 wierd er bepoald dan ze ossan mostn tegoare bluuvn ounder êen keunienk, on ze overg'erfd wierdn. In 1555 dêed ie ofstand vo zyn zeune Filips.

• Filips IV (Filips II van Spanje) (1555-1598)

Broabant komt ounder de Spoansche Nederlandn. In 1568 begunt de Tachtigjoarign Oorloge.

• François van Anjou (Valois) (1582-1584)

't Hertogdom Broabant komt tydelik ounder François, den hertog van Anjou, achter 't Plakkaat van Verlatinghe (1581), woaby da Filips II van Spanje ofgezet wierd. François van Anjou was de joungste zeune van keunienk Henri II van Vrankryk en Catharina de' Medici, en de joungere broere van de Frãnsche keuniengn François II, Charles IX en Henri III.

• Isabella Clara Eugenia en Albrecht van Ôostnryk beter bekend as Albrecht en Isabella (1598-1621)
• Filips V (Filips IV) (1621-1665)

By de Vrede van Münster in 1648 gaf Filips IV van Spanje Stoats-Broabant (d'hudige Hollandsche (Nederlandse) provinsje Nôord-Broabant) an de Republiek der Zeevn Verenigde Provinciën. 't Zuudn blêef ounder Spoansche heerschappye.

• Karel III (Karel II) (1665-1700)
• Binst de Spoansche Successieoorloge: Filips VI (Filips van Anjou) (1700-1713)

By de Vrede van Utrecht (1713) wierd Filips van Anjou erkend as keunienk Filips V van Spanje, ip vôorwoarde dat ie gin keunienk van Vrankryk zou zyn. De Spoansche Nederlandn die were no den Ôostnrykschn tak van 't Huus Habsburg giengn, kwoamn nu de Ôostnryksche Nederlandn, ounder keizer Karel VI.

• Karel IV (Keizer Karel VI) (1713-1740)

Huus Habsburg-Lotharingen

• Maria Theresia van Ôostnryk en Frans I (1740-1765)
• Jozef I (1765-1790)
• Leopold I (1790-1792)
• Frans II (1792-1795)

Herleevienge van den titel

Huus Saksen-Coburg en Gotha

Woapnschild van Philippe & Mathilde, van on ze hertog en hertoginne van Broabant woarn

Olhoewel da Nôord-Broabant, ton e stik van 't historisch hertogdom, nu in Holland (Nederland) ligt, wordt den titel van hertog van Broabant, achter d'iprichtienge van 't keunienryk België, gegeevn an de krôonprins die e zeune van de keunienk van België is. Den êestn hertog van Broabant van 't Belgisch keuniengshuus was Leopold II, zeune van den êeste keunienk, Leopold I.

• Leopold II (1840-1865), zeune van Leopold I
• Prins Leopold (1865-1869), zeune van Leopold II
• Leopold III (1909-1934), zeune van Albert I
• Boudewyn I (1934-1951), zeune van Leopold III
• Philippe I (1993-2013), zeune van Albert II
• Prinsesse Elisabeth (2013-nu), dochter van Philippe I

Huus Bourbon

Den titel 'Hertog van Broabant' is ook êen van de titels van de Spoansche Krône.

• Juan Carlos I, keunienk van Spanje
• Felipe VI, keunienk van Spanje

Kykt no de titels van Juan Carlos en Felipe VI van Spanje.

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Dukes of Brabant van Wikimedia Commons.