Phân loại giới Động vật

phân loại, mô tả và sự phát sinh của các loài trong giới Động vật From Wikipedia, the free encyclopedia

Phân loại giới Động vật
Remove ads
Remove ads

Trong phân loại sinh học,[2] Phân loại giới Động vật cũng như phân loại sinh học là khoa học nghiên cứu cách sắp xếp các động vật sống thành các nhóm khác nhau dựa vào: Đặc điểm hình thái (morphological),[3] cấu trúc giải phẫu cơ thể (anatomy),[4] hành vi (behavioral),[5][6] khu vực địa lý phân bố (geographical distribution),[7] đặc điểm phân tử (molecular) bao gồm so sánh bộ nhiễm sắc thể (chromosome comparisons) và trình tự DNA (DNA sequence).[8] Thông thường, người ta chia giới Động vật thành có xương sống (Vertebrata) và không xương sống (Invertebrata).[9][10][11] Các động vật có xương sống đều có một bộ xương bao gồm một cột sống do các đốt sống tạo thành, còn các động vật không xương sống thì không.[11] Thực tế việc phân loại giới động vật rất phức tạp, bởi giữa các loài động vật có xương sống bao gồm cả cá, lưỡng cư, bò sát, chim và thú, nhưng chỉ chiếm phần rất ít trong giới Động vật, khoảng 40 nghìn loài trên tổng số khoảng 1,1 triệu loài (hay hơn nữa).[11]

Thumb
Đa dạng động vật đối xứng hai bên Bilateria
Thumb
Đây là biểu thị của sự đa dạng sinh học (về số lượng loài đa dạng và môi trường sinh thái phong phú)[1]

Còn theo thống kê khác giới Động vật có khoảng 7,7 triệu loài được ước tính,[12] đó là sự biểu thị của đa dạng sinh học[13][14] và nhiều hóa thạch sống khác.[15] Về các loài hoá thạch, các nhà khoa học đã ước tính 250 nghìn loài đã được đặt tên.[16]

Thumb
Các loài của bộ Cá vây tay được cho là đã tuyệt chủng cách đây 66 triệu năm trước, cho đến khi một mẫu vật sống thuộc bộ này được phát hiện vào năm 1938. Ví dụ như hai loài cá vây tay Tây Ấn Độ Dương và cá vây tay Indonesia.

Giới động vật có các ngành như sau: Agmata,[17] Annelida (Giun đốt), Archaeocyatha (Động vật Chén cổ[18][19]), Arthropoda (Chân khớp hay chân đốt), Acanthocephala (Giun đầu gai), Brachiopoda (Tay cuộn hay Tay cuốn),[20] Bryozoa (Động vật hình rêu), Chaetognatha (Trùng mũi tên hay Hàm tơ), Chordata (Dây sống), Cnidaria (Thích ty bào), Ctenophora (Sứa lược), Cycliophora (động vật có vành miệng có lông rung)[21], Dicyemida (Trùng hai phôi), Echinodermata (Da gai), Gastrotricha (Giun bụng lông), Gnathostomulida (Giun hàm), Hemichordata (Động vật bán dây sống hay Nửa dây sống), Kinorhyncha (Rồng bùn, mud dragons) , Lobopodia, Loricifera (Trùng áo giáp), Medusoid, Micrognathozoa, Mollusca (Thân mềm hay Nhuyễn thể), Monoblastozoa, Nematoda (Giun tròn), Nematomorpha (Giun bờm ngựa hay Giun cước), Nemertea (Giun ruy băng hay Giun vòi), Onychophora (Giun nhung hay Giun móc), Orthonectida (Trùng lặn thẳng), Petalonamae, Platyhelminthes (Giun dẹp), Phoronida (Giun móng ngựa), Priapulida (Giun dương vật), Proarticulata, Placozoa (Động vật hình tấm)[22], Porifera (Động vật thân lỗ hay Hải miên bao gồm bọt biển, chúng cũng là động vật bởi vì chúng là nhóm chị em với tất cả các loài động vật còn lại[23]), Rotifera (Luân trùng hay Trùng bánh xe), Saccorhytida, Sipuncula (Sá sùng hay sa sùng, có thể là một ngành[24] cũng có thể là một lớp của ngành Annelida[25]), Trilobozoa (Động vật ba thuỳ), Tardigrada (Gấu nước hay Đi êm), Vetulicolia, Xenacoelomorpha.

Thumb
Đại diện Trilobozoa
Thumb
Phục dựng sự sống của một số loài thuộc ngành Vetulicolia
Thumb
Xenoturbellida (Xenoturbella japonica)
Thumb
Acoelomorpha (Waminoa sp.)
Thumb
Branchiostoma lanceolatum
Thumb
Hải tiêu miệng vàng (Polycarpa aurata)
Thumb
Tái tạo Vetulocystis catenata (dưới) và Cephalochordata Cathaymyrus diadexus.
Thumb
Milnesium tardigradum, một con gấu nước thuộc lớp Eutardigrada

Theo nhiều tài liệu khác nhau giới Động vật đã được biết đến với 10 phân ngành khác nhau dựa trên cấu tạo cơ thể hoặc sự khác biệt của chúng.[26][27] Trong bài này có 22 phân ngành (xem văn bản) và 2 phân thứ ngành (phân thứ ngành Gnathostomata[28] động vật có quai hàm và Agnatha là cá không hàm[29][30]). Ngoài ra, còn các nhánh phân loại khác nhau và các đơn vị phân loại (không phân hạng),[31][32] với tất cả các bậc phân loại khác như: liên lớp, lớp, phân lớp, phân thứ lớp, tiểu lớp, tổng bộ, liên bộ, đại bộ, bộ, phân bộ, phân thứ bộ, tiểu bộ, tổng họ, đại họ, liên họ, họ, phân họ, liên tông, tông, phân tông, chi chúng tạo nên giới Động vật.[33][34]

Remove ads

Giản yếu và tổng quan

Giới Động vật

Bài chi tiết: Động vật

Động vật là một nhóm sinh vật đa bào, nhân chuẩn, được phân loại vào giới Animalia.[35][36] Động vật tiêu thụ chất hữu cơ, hít thở oxy, có thể di chuyển, có thể sinh sản hữu tính và phát triển từ một quả cầu tế bào rỗng, phôi bào, trong quá trình phát triển phôi thai. Tính đến năm 2022, có 2,16 triệu loài động vật sống đã được mô tả —trong đó có khoảng 1,05 triệu loài là côn trùng, hơn 85.000 loài là động vật thân mềm và khoảng 65.000 loài là động vật có xương sống, nhưng ước tính có khoảng 7,77 triệu loài động vật trong tổng số trên.[37][38]

Bậc phân loại

Bài chi tiết: Bậc phân loại
Thumb
Các bậc phân loại chính

Vào thế kỷ 18, Carl Linnaeus, đã đề xuất hệ thống phân loại thứ bậc cho các loài sinh vật đã biết. Trong hệ thống này, các loài có các đặc điểm giống nhau thì phân loại vào cùng một nhóm gọi là chi. Hơn nữa, các chi có đặc điểm giống nhau thì lại đặt vào cùng một họ. Việc phân loại này cứ tiếp tục cho đến khi các loài này tập hợp lại với nhau thành các nhóm được phân loại vào thứ bậc cao nhất.[39] Carl Linnæus là người đặt nền móng cho hệ thống phân loại sinh học hiện đại này[40] và là cha đẻ của hệ thống phân loại hiện đại ngày nay.[41] Đến nay, hệ thống phân loại sinh học hiện đại có 8 bậc phân loại chính: vực, ngành, giới, lớp, bộ, họ, chi, loài.[42][43]

Các quy định, đặc điểm phân loại động vật và danh pháp động vật

Trong động vật học, các danh pháp khoa học cho các bậc phân loại được sử dụng phổ biến (từ liên họ đến phân loài), được quy định bởi Bộ danh pháp Động vật học Quốc tế.[44]

Tên thông thường và danh pháp khoa học

Tên thường dùng cho các loài thường không rõ ràng chính xác: "mèo" có thể là mèo nhà Felis catus hoặc tất cả những loài trong Họ Mèo Felidae. Các tên này cũng thay đổi tùy theo ngôn ngữ hay địa phương: ví dụ trường hợp báo puma, báo sư tử, báo núi,... đều chỉ về loài Puma concolor mà ngay từ "báo" cũng có thể liên tưởng đến báo đốm Panthera onca ở châu Mỹ Latinh hay báo hoa mai (Panthera pardus) tại châu Phi và châu Á. Ngược lại, tên khoa học hay danh pháp khoa học của mỗi loài sẽ là duy nhất và phổ quát khắp nơi, gồm hai phần: tên chi như Puma, và tên cụ thể như concolor.[45][46]

Mô tả loài

Thumb
Mẫu chuẩn (Mẫu định danh) của loài Plica plica do Linnaeus mô tả năm 1758

Một loài được đặt tên phân loại khi một mẫu chuẩn được mô tả chính thức, được gán một tên khoa học duy nhất trong một ấn phẩm. Mô tả loài thường cung cấp các phương tiện để xác định loài mới, phân biệt với các loài khác đã được mô tả trước đó và các loài có liên quan hoặc dễ gây nhầm lẫn. Đồng thời cung cấp tên được công bố hợp lệ (trong thực vật học) hoặc tên dùng được (trong động vật học) khi chấp nhận xuất bản. Mẫu chuẩn thường được lưu giữ trong kho lưu trữ lâu dài, thường là bộ sưu tập nghiên cứu của bảo tàng hoặc trường đại học lớn, cho phép xác minh độc lập và là phương tiện để so sánh mẫu vật.[47] Theo Bộ danh pháp Động vật học Quốc tế khuyến nghị những người mô tả loài mới chọn tên "thích hợp, ngắn gọn, thuận tai, dễ nhớ và không gây xúc phạm".[48]

Tên viết tắt

Sách báo đôi lúc không viết đủ định danh loài mà dùng từ viết tắt như "sp." ở số ít hoặc "spp." (viết tắt của species pluralis tiếng Latinh nghĩa "nhiều loài"), ví dụ như "Canis sp.". Việc này áp dụng khi một số cá thể chắc chắn thuộc một chi cụ thể nhưng không chắc thuộc loài nào, như thường thấy trong cổ sinh vật học.[49]

Tác giả cũng có thể dùng "spp." làm cách diễn đạt ngắn gọn về vấn đề áp dụng cho nhiều loài nhưng không phải tất cả trong cùng một chi. Còn nếu muốn bày tỏ rằng áp dụng cho tất cả loài trong một chi thì chỉ dùng tên chi mà không có tên loài. Tên chi và loài thường được in nghiêng nhưng chữ viết tắt như "sp." không nên in nghiêng.[49]

Khi định danh một loài không rõ, có thể dùng "cf." (confer) trước tên loài để chỉ rằng cần thêm thông tin xác nhận. Các chữ viết tắt "nr." (near) hoặc "aff." (affine) có thể được dùng khi định danh chưa rõ nhưng giống với loài được đề cập sau.[49]

Mã nhận dạng

Với sự gia tăng của cơ sở dữ liệu trực tuyến, mã nhận dạng các loài đã được khởi tạo và xác định, bao gồm:

Gộp và tách

Việc đặt tên cho một loài cụ thể, hay cả chi (và đơn vị phân loại cao hơn) chứa loài đó, là giả thuyết về mối quan hệ tiến hóa và khả năng phân biệt các loài trong nhóm sinh vật đó. Khi có thêm thông tin sẽ có thể chứng minh hoặc bác bỏ giả thuyết. Đôi lúc đặc biệt là trước kia khi còn khó khăn trong trao đổi thông tin, các nhà phân loại học làm việc riêng rẽ nên có thể đặt hai tên khác nhau mà sau này lại xác định đó lại cùng một loài. Khi đó, tên loài đặt trước thường được ưu tiên để giữ lại, còn các tên đặt sau coi là Danh pháp đồng nghĩa. Ngược lại cũng có khi một đơn vị phân loại phải tách thành các đơn vị khác. Việc gộp hay tách tùy thuộc vào cách tiếp cận cá nhân chỉ ra khác biệt hoặc điểm chung giữa các sinh vật.[49][54][55]

Sensu stricto và sensu lato

Bộ mã danh pháp như Bộ danh pháp Động vật học Quốc tế (International Code of Zoological Nomenclature - ICZN) và Bộ danh pháp Quốc tế về tảo, nấm và thực vật (International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants - ICN) chỉ hướng dẫn về việc đặt tên mà không đưa ra quy tắc để xác định ranh giới loài. Ranh giới loài có thể thay đổi dựa trên các nghiên cứu, nghĩa là định nghĩa loài cũng có thể thay đổi dựa trên bằng chứng mới. Định nghĩa ranh giới dùng để phân biệt các loài, tên loài có thể mang nghĩa sensu stricto (s.s. - "theo nghĩa hẹp") theo cách chính xác do tác giả đưa ra, còn sensu lato (s.l. - "theo nghĩa rộng") biểu thị cách dùng rộng hơn, như bao gồm cả các loài phụ khác.[56] Các chữ viết tắt khác như "auct." (auctōrum - tác giả) hay hạn định như "non" (không) có thể được dùng làm rõ thêm nghĩa chủ đích tác giả muốn diễn tả.[49]

Remove ads

Hệ thống phân loại và phân loại động vật

Thumb
Theo chiều kim đồng hồ từ phía trên mé trái: Mực ống châu Âu (Loligo vulgaris - động vật thân mềm), Chrysaora quinquecirrha - sứa lông châm, Arthropoda - động vật chân khớp, Eunereis longissima -giun đốt, hổ (Panthera tigris - động vật có dây sống).
Giới Động vật (Animalia)[57][58]

Ngành Placozoa[59]

Bài chi tiết: Placozoa

Ngành Porifera

Thumb
Sự đa dạng của ngành Porifera (bọt biển)
  • Lớp Calcarea[65][66]
  • Lớp Hexactinellida
    • Phân lớp Amphidiscophora
      • Bộ Amphidiscosida
        • Họ Hyalonematidae
        • Họ Monorhaphididae
          • Chi Monorhaphis
            • Loài Monorhaphis chuni
        • Họ Pheronematidae
    • Phân lớp Hexasterophora
      • Bộ Incertae sedis
        • Họ Dactylocalycidae
      • Bộ Lychniscosida
        • Họ Aulocystidae
        • Họ Becksiidae
        • Họ Callodictyidae
        • Họ Callodictyonidae
        • Họ Calypterellidae
        • Họ Calyptrellidae
        • Họ Camerospongiidae
        • Họ Coeloptychidae
        • Họ Coeloscysphiidae
        • Họ Coscinoporidae
        • Họ Cypellidae
        • Họ Cypelliidae
        • Họ Dactylocalycidae
        • Họ Diapleuridae
        • Họ Oncotoechidae
        • Họ Polyblastidiidae
        • Họ Sporadopylidae
        • Họ Ventriculitidae
      • Bộ Lyssacinosida
        • Họ Aulocalycidae
        • Họ Euplectellidae
        • Họ Leucopsacidae
        • Họ Rossellidae
      • Bộ Sceptrulophora
        • Họ Autoplacidae
        • Họ Tretodictyidae
        • Họ Aphrocallistidae
        • Họ Euretidae
        • Họ Farreidae
        • Họ Cribrospongiidae
        • Họ Craticularidae
        • Họ Uncinateridae
        • Họ Fieldingiidae
  • Lớp Demospongiae ước tính khoảng 4750 loài.[74][75][76]
    • Phân lớp Heteroscleromorpha
      • Bộ Agelasida
        • Họ Agelasidae
        • Họ Astroscleridae
        • Họ Hymerhabdiidae
      • Bộ Axinellida
        • Họ Axinellidae
        • Họ Heteroxyidae
        • Họ Raspailiidae
        • Họ Stelligeridae
      • Bộ Biemnida
        • Họ Biemnidae
        • Họ Rhabderemiidae
      • Bộ Bubarida
        • Họ Bubaridae
        • Họ Dictyonellidae
        • Họ Desmanthidae
      • Bộ Clionaida
        • Họ Acanthochaetetidae
        • Họ Clionaidae
        • Họ Placospongiidae
        • Họ Spirastrellidae
      • Bộ Desmacellida
        • Họ Desmacellidae
      • Bộ Haplosclerida
        • Họ Calcifibrospongiidae
        • Họ Callyspongiidae
        • Họ Chalinidae
        • Họ Niphatidae
        • Họ Petrosiidae
        • Họ Phloeodictyidae
      • Bộ Merliida
        • Họ Hamacanthidae
        • Họ Merliidae
      • Bộ Poecilosclerida
        • Họ Acarnidae
        • Họ Chondropsidae
        • Họ Cladorhizidae[77]
        • Họ Coelosphaeridae
        • Họ Crambeidae
        • Họ Crellidae
        • Họ Dendoricellidae
        • Họ Desmacididae
        • Họ Esperiopsidae
        • Họ Guitarridae[77]
        • Họ Hymedesmiidae
        • Họ Iotrochotidae
        • Họ Isodictyidae
        • Họ Latrunculiidae
        • Họ Microcionidae
        • Họ Mycalidae
        • Họ Myxillidae
        • Họ Phellodermidae
        • Họ Podospongiidae
        • Họ Tedaniidae
      • Bộ Polymastiida
      • Bộ Scopalinida
      • Bộ Sphaerocladina
      • Bộ Spongillida
      • Bộ Suberitida
      • Bộ Tethyida
      • Bộ Tetractinellida
      • Bộ Trachycladida
      • Bộ incertae sedis
    • Phân lớp Keratosa
      • Bộ Dictyoceratida
      • Bộ Dendroceratida
    • Phân lớp Verongimorpha
    • Bộ †Protomonaxonida
      • †Choiidae
      • †Halichondritidae
      • †Hamptoniidae
      • †Hazeliidae
      • †Leptomitidae
      • †Lobatospongia
      • †Piraniidae
      • †Takakkawiidae
      • †Ulospongiellidae
      • †Wapkiidae
  • Lớp Homoscleromorpha
    • Bộ Homosclerophorida
      • Họ Plakinidae
      • Họ Oscarellidae
  • Lớp Stromatoporoidea

Ngành Archaeocyatha †[78]

Archaeocyatha có thể là thành viên của ngành Porifera, một đơn vị phân loại nhánh.[79][80] Và nó cũng có thể là một ngành.[81]

  • Lớp Monocyatha † Okulitch, 1943
  • Lớp Archaeocyathea † Okulitch, 1943
  • Lớp Anthocyathea † Okulitch, 1943

Ngành Ctenophora[82][83][84]

Ngành Cnidaria

Ngành Chordata

Phân thứ ngành Gnathostomata

Lớp Mammalia 5.800 loài

Ngành Hemichordata[110]

Thumb
Thumb
  • Phân lớp Graptolithina
    • Bộ †Camaroidea
    • Bộ ?†Crustoidea
    • Bộ ?†Dithecoidea
    • Bộ ?†Tuboidea
    • Bộ Rhabdopleurida
    • Bộ †Dendroidea
    • Bộ †Graptoloidea
  • Lớp Pterobranchia
    • Bộ Cephalodiscida
  • Lớp Planctosphaeroidea
    • Chi Planctosphaera
      • Loài Planctosphaera pelagica
  • Lớp Enteropneusta
    • Bộ Enteropneusta
      • Họ †Oesia
      • Chi †Spartobranchus
      • Họ Harrimaniidae
      • Họ Ptychoderidae
      • Họ Spengeliidae
      • Họ Torquaratoridae

Ngành Echinodermata

  • Phân ngành †Homalozoa
    • Lớp Cincta
    • Lớp Soluta
    • Lớp Stylophora
    • Lớp Ctenocystoidea
    • Lớp Quả biển Carpoidea
  • Phân ngành Huệ biển Crinozoa
    • Lớp Huệ biển
    • Lớp Hộp biển
    • Lớp Cầu biển
    • Lớp Paracrinoidea
    • Lớp Rhombifera
  • Phân ngành Sao biển
  • Phân ngành Echinozoa
  • Phân ngành Blastozoa †
    • Blastoidea †
    • Cystoidea †
    • Eocrinoidea †

(Không phân hạng) Cambroernida

  • Họ Rotadisciidae
  • Họ Eldoniidae

Ngành Vetulicolia †

  • Vetulicolia
    • Chi Shenzianyuloma
      • S. yunnanense
    • Lớp Vetulicolida
      • Bộ Vetulicolata
        • Họ Vetulicolidae
        • Họ Beidazooidae
          • Chi Beidazoon
            • Beidazoon venustum (synonym = Bullivetula variola)
        • Họ Didazoonidae
          • Chi Nesonektris
            • N. aldridgei
          • Chi Didazoon
            • Didazoon haoae
          • Chi Pomatrum
            • Pomatrum ventralis
          • Chi Yuyuanozoon
            • Y.magnificissmia
    • Lớp Banffozoa
          • Chi Skeemella
            • S. clavuda
        • Họ Banffiidae [112][113]
          • Chi Banffia
            • Banffia constricta[114]
            • Banffia episoma
    • Lớp Heteromorphida
        • Họ Heteromorphidae
          • Chi Heteromorphus
            • Heteromorphus longicaudatus (synonym=Banffia confusa)
            • "Form A" (unnamed species)

Ngành Saccorhytida †

Lớp Palaeoscolecida†

Phân loại của Carl Linnaeus

Bộ không chắc chắn
  • Họ Chalazoscolecidae Conway Morris & Peel 2010
    • Chalazoscolex pharkus
    • Xystoscolex boreogyrus
Order Cricocosmida Han 2007[117]
  • Họ Cricocosmiidae
    • Tabelliscolex:
      • Tabelliscolex hexagonus
      • Tabelliscolex maanshanensis
      • Tabelliscolex chengjiangensis
    • Cricocosmia:
      • Cricocosmia jinningensis
    • Houscolex
  • Họ Maotianshaniidae
    • Maotianshania cylindrica Sun and Huo, 1987
  • Họ Palaeoscolecidae
  • Family Tylotitidae
    • Tylotites petiolaris Luo and Hu, 1999
Palaeoscolecidae khác hoặc không xác định.
  • Gamascolex Kraft & Mergl, 1989
  • Guanduscolex minor Hu., 2008
  • Louisella pedunculata
  • Palaeoscolex sinensis Hou & Sun 1988 (=Mafangscolex siniensis, Parapalaeoscolex sinensis)[121][122]
  • Paramaotianshania zijunia Hu2012[123]
  • Wudingscolex sapushanensis Hu2012[123]
Các vi hóa thạch khác
  • Hadimopanella
  • Kaimenella
  • Milaculum
  • Plasmuscolex Kraft & Mergl, 1989
  • Protoscolex
  • Sahascolex Ivantsov & Wrona, 2004
  • Utahphospha [124]
  • Yunnanoscolex magnus Hu2012[123]

Ngành Priapulida

Lớp †Archaeopriapulida[125][126][127]
  • Chi Acosmia maotiania Chen & Zhoi 1997
    • Acosmia maotiania Chen & Zhoi 1997
  • Chi Archotuba Hou 1999 (có lẽ là ngành Cnidaria) (đặt tại Chengjiang)[128]
    • Archotuba conoidalis Hou 1999
  • Chi Baltiscalida Slater 2017
    • Baltiscalida njorda Slater 2017
  • Chi Eopriapulites Liu & al 2014[129]
    • Eopriapulites sphinx Liu & al 2014
  • Chi Eximipriapulus Ma 2014 (đặt tại Chengjiang) [130]
    • Eximipriapulus globocaudatus Ma 2014
  • Chi Gangtoucunia Luo & Hu 1999 (đặt tại Chengjiang )
    • Gangtoucunia aspera Luo & Hu 1999 (có thể không phải là Priapulida)[131]
  • Chi Lagenula Luo & Hu 1999 (nomen dubium)[132] (đặt tại Chengjiang)[133]
    • Lagenula striolata Luo & Hu 1999 (nomen dubium)[134]
  • Chi Laojieella Han 2006 (đặt tại Chengjiang)[135]
    • Laojieella thecata Han 2006
  • Chi Lecythioscopa Conway Morris 1977 (Burgess Shale)
    • Lecythioscopa simplex (Walcott 1931) Conway Morris 1977 [Canadia simplex Walcott 1931]
  • Chi Oligonodus Luo & Hu 1999 (nomen dubium)[136] (Chengjiang deposits)[133]
    • Oligonodus specialis Luo & Hu 1999 nomen dubium
  • Chi Omnidens Hou & al 2006 (Chengjiang deposits)
    • Omnidens amplus Hou & al 2006
  • Chi Sandaokania Luo & Hu 1999 nomen dubium (Chengjiang deposits)[133]
    • Sandaokania latinodosa Luo & Hu 1999 nomen dubium
  • Chi Singuuriqia Peel 2017 (Sirius Passet)[137]
    • Singuuriqia simoni Peel 2017
  • Chi Sullulika Peel & Willman, 2018[138]
    • Sullulika broenlundi Peel & Willman, 2018
  • Chi Xishania Hong 1981
    • Xishania fusiformis Hong 1981
    • Xishania jiangxiensis Hong 1988
  • Chi Paratubiluchus Han, Shu, Zhang et Liu, 2004 (Chengjiang deposits)
    • Paratubiluchus bicaudatus Han, Shu, Zhang et Liu, 2004
  • Chi Xiaoheiqingella Hu 2002
    • Xiaoheiqingella peculiaris Hu 2002 [Yunnanpriapulus halteroformis Huang2004[139]][140] (Chengjiang deposits)
  • Chi Priapulites Schram 1973 (Mazon Creek)
    • Priapulites konecniorum Schram 1973
  • Họ Palaeopriapulitidae Hou 1999
    • Chi Sicyophorus Luo & Hu 1999 (Chengjiang deposits)[133]
      • Sicyophorus rara Luo & Hu 1999
      • Sicyophorus sp.[141]
    • Chi Paraselkirkia Luo & Hu 1999[142]
      • Paraselkirkia sinica (Luo & Hu 1999) Luo & Hu 1999
  • Họ Selkirkiidae Conway Morris 1977 (stem Palaeoscolecida)[143]
    • Chi Selkirkia Walcott 1911
      • Selkirkia elongata Luo & Hu 1999 (Chengjiang deposits)
      • Selkirkia columbia Walcott 1911 (Burgess Shale)
      • Selkirkia pennsylvanica Resser & Howell 1938
      • Selkirkia spencei Resser 1939
      • Selkirkia willoughbyi Conway Morris & Robison 1986
  • Bộ Ancalagonida Adrianov & Malakhov 1995 (stem Scalidophora)[143]
    • Họ Ancalagonidae Conway Morris 1977
      • Chi Ancalagon (Walcott 1911) Conway Morris 1977 (Burgess Shale)
        • Ancalagon minor (Walcott 1911) Conway Morris 1977
    • Họ Fieldiidae Conway Morris 1977
      • Chi Fieldia Walcott 1912 (Burgess Shale)
        • Fieldia lanceolata Walcott 1912
    • Chi Scolecofurca Conway Morris 1977 (Burgess Shale)
      • Scolecofurca rara Conway Morris 1977
    • Họ Ottoiidae Walcott 1911
      • Chi Ottoia Walcott 1911
        • Ottoia cylindrica (Sun & Hou 1987)
        • Ottoia guizhouenis Yang, Zhao & Zhang 2016
        • Ottoia prolifica Walcott 1911 (Burgess Shale)
        • Ottoia tenuis Walcott 1911
        • Ottoia tricuspida Smith, Harvey & Butterfield 2015
    • Họ Corynetidae Huang, Vannier & Chen 2004
      • Chi Corynetis Luo & Hu 1999
        • Corynetis brevis Luo & Hu 1999 [Anningvermis multispinosus Huang2004[133]) (Chengjiang deposits)[130]
        • Corynetis fortis Hu 2012 [144] (Chengjiang deposits)
        • Corynetis pusillus (Klug 1842)
    • Họ Miskoiidae Walcott 1911
      • Chi Louisella Conway Morris 1977 (Burgess Shale)
        • Louisella pedunculata (Walcott 1911) Conway Morris 1977
      • Chi Miskoia Walcott 1911
        • Miskoia placida Walcott 1931
        • Miskoia preciosa Walcott 1911

Ngành Kinorhyncha

Ngành Loricifera

Ngành Nematoda[145][146][147][148]

  • Lớp Enoplea
    • Phân lớp Enoplia
      • Bộ Enoplida
      • Bộ Trefusiida
      • Bộ Triplonchida
    • Phân lớp Dorylaimia
      • Bộ Dorylaimida
      • Bộ Mermithida
      • Bộ Mononchida
      • Bộ Dioctophymatida
      • Bộ Trichinellida
      • Bộ Isolaimida
      • Bộ Marimermithida
      • Bộ Muspiceida
  • Lớp Secernentea
    • Phân lớp Spiruria
    • Phân lớp Diplogasteria
    • Phân lớp Tylenchia
  • Lớp Chromadorea

Ngành Nematomorpha

  • Lớp Gordioida
    • Bộ Gordioidea
      • Họ Chordodidae
        • Phân họ Chordodinae
          • Chi Chordodes
          • Chi Dacochordodes
          • Chi Euchordodes
          • Chi Neochordodes
          • Chi Pantachordodes
          • Chi Spinochordodes
        • Phân họ Paragordiinae
        • Incertae sedis
          • Chi Gordionus
          • Chi Parachordodes
          • Chi Paragordionus
          • Chi Semigordionus
      • Họ Gordiidae
  • Lớp Nectonematoida
    • Bộ Nectonematoidea
      • Họ Nectonemidae
        • Chi Nectonema

Ngành Onychophora[150]

Ngành Lobopodia

Ngành Arthropoda[153][154]

Chi Sialomorpha

Thumb
Bản vẽ quan sát của loài Sialomorpha dominicana

Ngành Tardigrada

Ngành Platyhelminthes

  • Lớp Turbellaria[160]
    • Bộ Catenulida
    • Bộ Haplopharyngida
    • Bộ Lecithoepitheliata
    • Bộ Macrostomida[161]
    • Bộ Nemertodermata
    • Bộ Polycladida
    • Bộ Prolecithophora
    • Bộ Rhabdocoela
    • Bộ Seriata
    • Bộ Temnocephalida
    • Bộ Tricladida[162][163]
  • Lớp Trematoda[164][165][166]
    • Phân lớp Aspidogastrea
    • Phân lớp Digenea
  • Lớp Cestoda
    • Phân lớp Eucestoda
      • Bộ Bothriocephalidea
      • Bộ Caryophyllidea
      • Bộ Cathetocephalidea
      • Bộ Cyclophyllidea
      • Bộ Diphyllidea
      • Bộ Diphyllobothriidea
      • Bộ Lecanicephalidea
      • Bộ Litobothriidea
      • Bộ Onchoproteocephalidea
      • Bộ Phyllobothriidea
      • Bộ Rhinebothriidea
      • Bộ Spathebothriidea
      • Bộ Tetrabothriidea
      • Bộ Tetraphyllidea
      • Bộ Trypanorhyncha
    • Phân lớp Cestodaria
      • Bộ Gyrocotylidea
      • Bộ Amphilinidea
  • Lớp Monogenea
    • Phân lớp Monopisthocotylea
      • Bộ Montchadskyellidea
      • Bộ Monocotylidea
      • Bộ Dactylogyridea
      • Bộ Gyrodactylidea
      • Bộ Capsalidea
    • Phân lớp Polyopisthocotylea
      • Bộ Chimaericolidea
      • Bộ Diclybothriidea
      • Bộ Mazocraeidea
      • Bộ Polystomatidea
  • Lớp Catenulida
    • Họ Catenulidae
    • Họ Chordariidae
    • Họ Retronectidae
    • Họ Stenostomidae
    • Họ Tyrrheniellidae
  • Lớp Rhabditophora

Ngành Gastrotricha[167]

Thumb
  • Bộ Chaetonotida
    • Phân bộ Multitubulatina
      • Bộ Neodasyidae
    • Phân bộ Paucitubulatina
      • Họ Chaetonotidae
      • Họ Dasydytidae
      • Họ Neogosseidae
      • Họ Muselliferidae
      • Họ Proichthydiidae
      • Họ Xenotrichulidae
      • Họ Dichaeturidae
  • Bộ Macrodasyida
    • Họ Cephalodasyidae
    • Họ Dactylopodolidae
    • Họ Hummondasyidae
    • Họ Lepidodasyidae
    • Họ Macrodasyidae
    • Họ Planodasyidae
    • Họ Thaumastodermatidae
    • Họ Redudasyidae
    • Họ Turbanellidae
    • Họ Xenodasyidae

Ngành Chaetognatha

  • Lớp Sagittoidea
    • Phân lớp Eukrohniones
      • Bộ Monophragmoeukrohniformes
        • Họ Eukrohniidae
      • Bộ Biphragmoeukrohniformes
        • Họ Protoeukrohniidae
        • Họ Heterokrohniidae
        • Họ Tokiokaispadellidae
      • Bộ Aphragmoeukrohniformes
        • Họ Pterosagittidae
        • Họ Krohnittidae
        • Họ Krohnittellidae
    • Phân lớp Sagittiones
      • Họ Pterokrohniidae
      • Họ Bathybelidae
      • Bộ Biphragmosagittiformes
        • Họ Biphragmosagittidae
      • Bộ Aphragmophora
        • Họ Sagittidae
          • Phân họ Sagittinae
          • Phân họ Flaccisagittinae
    • Phân lớp Spadelliones
      • Họ Spadellidae

Ngành Acanthocephala

  • Lớp Archiacanthocephala
    • Bộ Apororhynchida
      • Họ Apororhynchidae
    • Bộ Gigantorhynchida
      • Họ Giganthorhynchidae
    • Bộ Moniliformida
      • Họ Moniliformidae
    • Bộ Oligacanthorhynchida
      • Họ Oligacanthorhynchidae
  • Lớp Eoacanthocephala
    • Bộ Gyracanthocephala
      • Họ Quadrigyridae
    • Bộ Neoechinorhynchida
      • Họ Dendronucleatidae
      • Họ Neoechinorhynchidae
      • Họ Tenuisentidae
  • Lớp Palaeacanthocephala[168]
    • Bộ Echinorhynchida [169]
      • Họ Arhythmacanthidae
      • Họ Cavisomidae
      • Họ Diplosentidae
      • Họ Echinorhynchidae
      • Họ Fessisentidae
      • Họ Gymnorhadinorhynchidae
      • Họ Heteracanthocephalidae
      • Họ Illiosentidae
      • Họ Isthmosacanthidae
      • Họ Pomphorhynchidae
      • Họ Rhadinorhynchidae
      • Họ Sauracanthorhynchidae
      • Họ Transvenidae
    • Bộ Heteramorphida
      • Họ Pyrirhynchidae
    • Bộ Polymorphida [170][171]
      • Họ Centrorhynchidae
      • Họ Isthomosacanthidae
      • Họ Plagiorhynchidae
      • Họ Pyriprobosicidae
      • Họ Polymorphidae
  • Lớp Polyacanthocephala[172]
    • Bộ Polyacanthorhynchida
      • Họ Polyacanthorhynchidae

Ngành Gnathostomulida

Thumb
Gnathostomula paradoxa[173] [174]
  • Bộ Filospermoidea [175][176]
    • Họ Haplognathiidae
    • Họ Pterognathiidae
  • Bộ Bursovaginoidea[177]
    • Phân bộ Conophoralia
      • Họ Austrognathiidae
    • Phân bộ Scleroperalia
      • Agnathiellidae
      • Clausognathiidae
      • Gnathostomariidae
      • Gnathostomulidae
      • Mesognathariidae
      • Onychognathiidae
      • Paucidentulidae
      • Problognathiidae
      • Rastrognathiidae

Ngành Rotifera

Thumb
Brachionus quadridentatus
  • Liên lớp Eurotatoria
    • Lớp Bdelloidea
      • Bộ Bdelloida
        • Họ Adinetidae
    • Lớp Monogononta
      • Bộ Flosculariaceae[178]
        • Họ Conochilidae
        • Họ Flosculariidae
        • Họ Hexarthridae
        • Họ Testudinellidae
        • Họ Trochosphaeridae
        • Họ Filiniidae
      • Liên bộ Pseudotrocha
        • Bộ Ploima [179]
          • Asplanchnidae
          • Brachionidae
          • Dicranophoridae
          • Epiphanidae
          • Euchlanidae
          • Gastropodidae
          • Lecanidae
          • Lepadellidae
          • Lindiidae
          • Mytilinidae
          • Notommatidae
          • Proalidae
          • Synchaetidae
          • Trichocercidae
          • Trichotriidae
      • Liên bộ Gnesiotrocha
        • Bộ Collothecaceae [180][181]
          • Họ Atrochidae
          • Họ Collothecidae
  • Lớp Seisonidea
    • Bộ Seisonida
      • Họ Seisonidae
        • Chi Paraseison
        • Chi Seison

Ngành Micrognathozoa

Ngành Cycliophora[182][183]

Ngành Annelida

Ngành Sipuncula

Ngành Mollusca

  • Phân ngành Conchifera
    • Monoplacophora
      • † Phân lớp Cyrtolitiones
        • † Bộ Sinuitopsida
          • † Liên họ Cyrtolitoidea S. A. Miller, 1889
            • † Họ Cyrtolitidae S. A. Miller, 1889
            • † Họ Carcassonnellidae Horný, 1997
          • † Liên họ Cyclocyrtonelloidea Horný, 1962
            • † Họ Cyclocyrtonellidae Horný, 1962 (= Yochelsoniidae Horný, 1962 (inv.))
            • † Họ Multifariitidae Bjaly, 1973
            • † Họ Sinuellidae Starobogatov & Moskalev, 1987
            • † Họ Sinuitinidae Starobogatov & Moskalev, 1987
      • † Phân lớp Cyrtonelliones
        • † Bộ Cyrtonellida
          • † Liên họ Cyrtonelloidea Knight & Yochelson, 1958
            • † Họ Cyrtonellidae Knight & Yochelson, 1958 (= Cyrtonellopsinae Horný, 1965)
      • † Phân lớp Eomonoplacophora
        • (Bộ chưa công nhận)
          • † Liên họ Maikhanelloidea Missarzhevsky, 1989
            • † Họ Maikhanellidae Missarzhevsky, 1989 (= Purellidae Vassiljeva, 1990)
      • † Phân lớp Tergomya (= Pilinea)
        • † Bộ Kirengellida (= Romaniellida)
          • † Liên họ Archaeophialoidea Knight & Yochelson, 1958
            • † Họ Archaeophialidae Knight & Yochelson, 1958
            • † Họ Peelipilinidae Horný, 2006
            • † Họ Pygmaeoconidae Horný, 2006
          • † Liên họ Kirengelloidea Starobogatov, 1970
            • † Họ Kirengellidae Starobogatov, 1970
            • † Họ Romaniellidae Rozov, 1975
            • † Họ Nyuellidae Starobogatov & Moskalev, 1987
          • † Liên họ Hypseloconoidea Knight, 1952
            • † Họ Hypseloconidae Knight, 1952
        • Bộ Tryblidiida
          • Liên họ Tryblidioidea Pilsbry, 1899
            • † Họ Tryblidiidae Pilsbry, 1899
            • † Họ Proplinidae Knight & Yochelson, 1958
            • † Họ Drahomiridae Knight & Yochelson, 1958
            • † Họ Bipulvinidae Starobogatov, 1970
          • Liên họ Neopilinoidea Knight & Yochelson, 1958
            • Họ Neopilinidae Knight & Yochelson, 1958
              • Phân họ Neopilininae Knight & Yochelson, 1958 (= Vemidae Moskalev, Starobogatov & Filatova, 1983; = Laevipilinidae Moskalev, Starobogatov & Filatova, 1983; = Monoplacophoridae Moskalev, Starobogatov & Filatova, 1983)
              • Phân họ Veleropilininae Starobogatov & Moskalev, 1987 (= Rokopellidae Starobogatov & Moskalev, 1987; = Micropilinidae Haszprunar & Schaefer, 1997)
    • Bivalvia[190][191]
    • Gastropoda
    • Scaphopoda
    • Cephalopoda
    • Archinacelloidea†
    • Rostroconchia†
    • Helcionelloida†

Ngành Bryozoa

  • Lớp Stenolaemata
    • Bộ Cyclostomatida
    • Bộ Cystoporata
    • Bộ Cryptostomata
    • Bộ Esthonioporata
    • Bộ Fenestrata
      • Họ Phylloporinidae
    • Bộ Timanodictyina
    • Bộ Trepostomatida
      • Họ Heterotrypidae
      • Họ Monticuliporidae
  • Lớp Phylactolaemata
    • Bộ Plumatellida
      • Họ Cristatellidae
      • Họ Fredericellidae
      • Họ Lophopodidae
      • Họ Pectinatellidae
      • Họ Plumatellidae
      • Họ Stephanellidae
      • Họ Tapajosellidae
  • Lớp Gymnolaemata
    • Bộ Ctenostomatida
    • Bộ Cheilostomata

Ngành Entoprocta

  • Họ Barentsiidae (Urnatellidae)
  • Họ Loxokalypodidae
  • Họ Loxosomatidae
  • Họ Pedicellinidae

Ngành Phoronida[192][193][194]

  • Chi Phoronis
  • Chi Phoronopsis
  • Chi †Diversipora?
  • Chi †Hederella?
  • Chi †Cytosporella?
  • Chi †Hederellids[195]
  • Chi †Hernodia?

Brachiopoda

  • Phân ngành Linguliformea[196]
    • Lớp Lingulata
      • Bộ Lingulida
        • Liên họ Linguloidea
          • Họ †Obolidae
          • Họ Lingulidae
        • Liên họ †Acrotheloidea
        • Liên họ Discinoidea
      • Bộ †Acrotretida[197]
        • Liên họ Acrotretoidea Schuchert, 1893
          • Họ Acrotretidae Schuchert, 1893
          • Họ Biernatidae Holmer, 1989
          • Họ Ceratretidae Rowell, 1965
          • Họ Curticiidae Walcott & Schuchert, 1908
          • Họ Eoconulidae Rowell, 1965
          • Họ Ephippelasmatidae Rowell, 1965
          • Họ Scaphelasmatidae Rowell, 1965
          • Họ Torynelasmatidae Rowell, 1965
        • Incertae sedis
          • Craniotreta Termier & Monod, 1978
          • Dzhagdicus Sobolev, 1992
          • Schizotretoides Termier & Monod, 1978
      • Bộ †Siphonotretida
        • Liên họ †Siphonotretoidea
          • Họ †Siphonotretidae
            • Acanthambonia Cooper, 1956
            • Acanthotretella?Holmer & Caron, 2006[198][199]
            • Alichovia Goryanskij, 1969
            • Celdobolus Havlíček, 1982
            • Cyrbasiotreta Williams & Curry, 1985
            • Eosiphonotreta Havlíček, 1982
            • Gorchakovia Popov & Khazanovitch
            • Helmersenia Pander
            • Karnotreta Williams & Curry, 1985
            • Mesotreta Kutorga, 1848
            • Multispinula Rowell, 1962
            • Nushbiella Popov (trong Kolobova & Popov, 1986)
            • Oaxaquiatreta Streng, Mellbin, Landing & Keppie, 2011[200]
            • Orbaspina Valentine & Brock, 2003[201][202]
            • Quasithambonia? Bednarczyk & Biernat, 1978
            • Schizambon Walcott, 1884
            • Siphonobolus Havlíček, 1982
            • Siphonotreta de Verneuil, 1845
            • Siphonotretella Popov & Holmer, 1994
    • Lớp †Paterinata
      • Bộ †Paterinida
        • Liên họ Paterinoidea Schuchert, 1893
          • Họ Cryptotretidae Pelman, 1979
            • Aldanotreta Pelman, 1977
            • Askepasma Laurie, 1896
            • Cryptotreta Pelman, 1977
            • Dzunarzina Ushatinskaya, 1993
            • Salanygolina Ushatinskaya, 1987
          • Họ Paterinidae Schuchert, 1893
            • Dictyonina Cooper, 1942
            • Dictyonites Cooper, 1956
            • Kolihium Havlicek, 1982
            • Lacunites Gorjansky, 1969
            • Micromitra Meek, 1873
            • Paterina Beecher, 1891
  • Phân ngành Craniiformea[203]
    • Lớp Craniata[204]
      • Bộ Craniida
        • Phân bộ Craniidina
          • Liên họ Cranioidea
            • Họ Craniidae[205]
              • †Craniscus Dall, 1871
              • †Conocrania Smirnova, 1996
              • †Danocrania Rozenkrantz, 1964
              • †Isocrania Jäkel, 1902
              • †Lepidocrania Cooper and Grant, 1974
              • †Nematocrania Grant, 1976
              • Neoancistrocrania Laurin, 1992
              • Novocrania Lee và Bruton, 2001
              • †Orthisocrania Rowell, 1963
              • †Petrocrania Raymond, 1911
              • †Philhedra Koken, 1889[206]
              • †PseudocraniaMcCoy, 1851
              • Valdiviathyris Helmcke, 1940[207]
      • Bộ †Craniopsida
        • Liên họ †Craniopsoidea
          • Họ †Craniopsidae
            • †Craniops Hall, 1859
            • †Discinopsis Hall & Clarke 1892
            • †Lingulapholis Schuchert 1913
            • †Paracraniops Williams 1963
            • †Pseudopholidops Bekker, 1921
            • †Wrightiops Popov và Cocks 2014
      • Bộ †Trimerellida
  • Phân ngành Rhynchonelliformea[208]
    • Lớp †Chileata
      • Bộ †Chileida
      • Bộ †Dyctonellida
    • Lớp †Obolellata
      • Bộ †Obolellida
      • Bộ †Naukatida
    • Lớp †Kutorginata
      • Bộ †Kutorginida
    • Lớp †Strophomenata
      • Bộ †Billingsellida
      • Bộ †Strophomenida
      • Bộ †Productida
      • Bộ †Orthotetida
    • Lớp Rhynchonellata
      • Bộ Rhynchonellida
      • Bộ Terebratulida
      • Bộ Thecideida
      • Bộ †Protorthida
      • Bộ †Orthida
      • Bộ †Pentamerida
      • Bộ †Atrypida
      • Bộ †Athyridida
      • Bộ †Spiriferida
      • Bộ †Spiriferinida
  • Phân ngành Disciniformea[209][210]

Lớp Hyolitha †

  • Bộ Hyolithida
    • Họ Hyolithidae
  • Bộ Orthothecida
    • Họ Allathecidae
    • Họ Circothecidae
    • Họ Gracilithecidae
    • Họ Orthothecidae
    • Họ Tetrathecidae
    • Họ Novitatidae
    • Chi Lenatheca
    • Chi Pedunculotheca
    • Chi Probactrotheca
  • Bộ Incertae sedis
    • Chi Cupitheca

Ngành Monoblastozoa[211]

Ngành Dicyemida

  • Lớp Rhombozoa
    • Họ Kantharellidae[213]
    • Họ Dicyemidae
    • Họ Conocyemidae [214]
      • Chi Conocyema
      • Chi Microcyema

Orthonectida[215][216]

  • Họ Rhopaluridae
    • Ciliocincta
    • Intoshia
    • Prothelminthus
    • Rhopalura
    • Stoecharthrum
  • Họ Pelmatosphaeridae
    • Chi Pelmatosphaera
      • Loài Pelmatosphaera polycirri

Petalonamae[217][218][219]

  • Chi †Stromatoveris
  • Lớp †Rangeomorpha
    • †Avalofractus
    • †Bradgatia
    • †Fractofusus
    • †Frondophyllas
    • †Haspidophyllas
    • †Khatyspytia
    • †Pambikalbae
    • †Pectinifrons
    • †Primocandelabrum
    • †Trepassia
    • †Vinlandia
    • Họ †Rangeidae
      • †Rangea
    • Họ †Charniidae
      • †Beothukis
      • †Bomakellia
      • †Charnia
      • †Paracharnia
      • †Culmofrons
  • Lớp †Erniettomorpha Các chi
    • †Ernietta
    • †Nasepia
    • †Palaeoplatoda
    • †Phyllozoon
    • †Pteridinium
    • †Swartpuntia
  • Lớp †Arboreomorpha
    • † Charniodiscus hoặc Arborea
    • † Khatyspytia
    • † Thaumaptilon
    • † Vaizitsinia

Ngành Proarticulata[220][221]

  • Lớp †Vendiamorpha [222]
    • †Vendiidae
      • Chi Vendia
      • Chi Paravendia
      • Chi Karakhtia
  • Lớp†Dipleurozoa[223]
  • Lớp †Cephalozoa[225]
    • †Andiva
    • †Ivovicia
    • †Yorgiidae [226]
    • †Sprigginidae [225]

Ngành Trilobozoa[227]

  • Ngành Trilobozoa †
    • Họ Albumaresidae †
      • Chi Albumares †
      • Chi Anfesta †
      • Chi Skinnera †
    • Họ Tribrachididae †
      • Chi Tribrachidium †
    • Họ Anabaritidae †
      • Chi Aculeochrea †
      • Chi Anabarites †
      • Chi Cambrotubulus †
      • Chi Mariochrea †
      • Chi Selindeochrea †
    • Họ incertae saedis
      • Chi Gastreochrea †
      • Chi Hallidaya †
      • Chi Kotuites †
      • Chi Lobiochrea †
      • Chi Longiocrea †
      • Chi Paragloborilus †
      • Chi Rugoconites †
      • Chi Tinsitheca †
      • Chi Triforillonia†

Medusoid[228]

  • †Arkarua
  • †Aspidella
  • †Brachina
  • †Corumbella
  • †Cyclomedusa[229][230]
  • †Eoporpita
  • †Ediacaria
  • †Eoandromeda
  • †Haootia (polipoid)
  • †Hiemalora (anemonoid)
  • †Inaria (?)
  • †Kimberella[231][232] (molluscoid)
  • †Mawsonites
  • †Medusina
  • †Nimbia
  • †Pomoria
  • †Solza[233]
  • †Studenicia

Các nhóm được đề xuất:[234]

  • Lớp †Psammocorallia
    • †Asterosoma
    • †Beltanelliformis
    • †Brooksella
    • †Nemiana
    • †Protolyellia
    • †Spatangopsis

Lớp †Coeloscleritophora[235][236][237]

  • Bộ Chancelloriida
    • Họ Chancelloriidae .[238]
      • Chi Archiasterella[239][240]
        • A. fletchergryllus Randell, 2003[240]
        • A. hirundo Bengston, 1990 (in Bengston)
        • A. pentactina Sdzuy, 1969
      • Chi Chancelloria[241][242]
        • C. eros Walcott, 1920
        • C. drusilla Walcott, 1920
        • C. libo Walcott, 1920
        • C. yorkensis Walcott, 1920
        • C. cruceana Rusconi, 1954
        • C. lenaica Zhuravleva and Korde, 1955
        • C. altaica Romanenko, 1968
        • C. maroccana Sdzuy, 1969[242]
        • C. iranica Mostler and Mosleh-Yazdi, 1976
        • C. pentacta Rigby, 1978[241]
        • C. arida Duan, 1984
        • C. odontodes Duan, 1984
        • C. sardinica Mostler, 1985
        • C. coronacea Vassiljeva, 1985
        • C. spinulosa Vassiljeva, 1985
        • C. symmetrica Vassiljeva, 1985
        • C. primaria Missarzhevsky, 1989
        • C. racemifundis Bengtson, 1990
        • C. obliqua Gravestock, 2001
        • C. australilonga Yun, 2019[243]
        • C. impar Moore, 2019
        • C. lilioides Moore, 2019
      • Chi Platyspinites
      • Chi Chancelloriella
      • Chi Ginospina
      • Chi Cambrothyra[244]
      • Chi Allonnia [245]

Agmata [17]

Xenacoelomorpha

Phân ngành Xenoturbellida[252][253]

Phân ngành Acoelomorpha[257][258][259][260]

  • Lớp Acoela[261][262]
    • Họ Nadinidae
    • Họ Diopisthoporidae
    • Họ Antroposthiidae
    • Họ Actinoposthiidae
    • Họ Antigonariidae
    • Họ Paratomellidae
    • Phân bộ Bursalia
      • Phân thứ bộ Crucimusculata
        • Họ Proporida
        • Họ Isodiametridae
        • Họ Otocelidida
        • Họ Dakuidae
        • Liên họ Aberrantospermata
          • Họ Convolutidae
          • Họ Mecynostomidae
      • Phân thứ bộ Prosopharyngida
        • Họ Hofsteniidae
        • Họ Hallangiidae
        • Họ Solenofilomorphidae
  • Lớp Nemertodermatida[263][264][265]
Remove ads

Phát sinh loài và tiến hoá

Cây phát sinh

Đây là cây phát sinh giới Động vật (chỉ các dòng họ chính, và thời gian phân chia của các ngành).[266][267][268][269][270] Cho thấy động vật bắt đầu sinh tồn vào khoảng 760 triệu năm trước, đó chính là loài hải miên hay bọt biển thuộc ngành Động vật thân lỗ.

Choanozoa
 

Choanoflagellata

 
Animalia
 

Porifera

 
Eumetazoa
 

Ctenophora

 
ParaHoxozoa
 
 

Placozoa

 
 

Cnidaria

 
 
Bilateria
 

Xenacoelomorpha

 
Nephrozoa
Deuterostomia
 

Chordata

 
 

Ambulacraria

 
 
Protostomia
Ecdysozoa
 

Scalidophora

 
 
 

Panarthropoda

 
 

Nematoida

 
 
>529 mya
Spiralia
Gnathifera
 

Rotifera and allies

 
 

Chaetognatha Thumb

 
 
Platytrochozoa
 

Platyhelminthes and allies

 
Lophotrochozoa
 

Mollusca and allies

 
 

Annelida and allies

 
550 mya
580 mya
 
610 mya
650 mya
Triploblasts
680 mya
 
760 mya
950 mya

Tiến hoá, sinh tồn và phát triển

Xem thêm: Tiến hoá
Xem thêm: Thuyết tiến hóa

Động vật bắt đầu hình thành từ đại dương. Thậm chí, trước khi các tế bào thực vật tập hợp lại với nhau ở những vũng cạn, động vật đã bắt đầu phát triển ở biển.[271] Động vật có sự khác biệt so với thực vật về sự chuyên hoá các chức năng và sự tương tác phức tạp của tế bào.[271] Đến khoảng 580 triệu năm trước, động vật đã tiến hoá[272][273][274] để có những bộ phận cứng – chẳng hạn như vỏ hoặc bộ khung xương thấy được bằng mắt thường từ bên ngoài và các hoá thạch của chúng có thể bắt gặp ở khắp nơi trên Trái đất.[271] Loài động vật đơn giản nhất tồn tại ngày nay là Trichoplax, được phát hiện vào năm 1965 khi nó bò lên thành một bể cá.[271]

Remove ads

Phân loại học và phát sinh các nhánh

Thumb
Sự đa dạng của các loài động vật không xương sống

Động vật là đơn ngành, nghĩa là chúng có nguồn gốc từ một tổ tiên chung. Chúng cũng là chị em với Choanoflagellata, cùng với nó tạo thành Choanozoa.[285] Giới Động vật được phân thành các nhánh như sau:[286]

Một số tài liệu khác đưa ra nhánh Planulozoa nằm giữa nhánh ParaHoxozoa và nhánh Bilateria.[287] Để cho ra mối quan hệ chị em của Placozoa với Cnidaria.[288][289][290][291] Một số nghiên cứu đã đưa ra bằng chứng ủng hộ Porifera là chị em với Parahoxozoa và Ctenophora là nhóm chị em với phần còn lại của động vật.[292][293][294][295]. Và nhánh Bilateria[296] (Động vật đối xứng hai bên) chia thành hai nhánh chính là ngành Xenacoelomorpha với một nhánh chứa tất cả các động vật miệng nguyên sinh và động vật có xương sống cùng với một số ngành khác của liên ngành Deuterostomia, đó là nhánh Nephrozoa. Hay một giả thuyết khác là tổ tiên chung gần đây nhất của tất cả các loài Bilateria được gọi là "Urbilateria".[297][298]

Thumb
Ikaria wariootia, sinh tồn vào khoảng 571-539 triệu năm trước là một loài lâu đời nhất được xác định của nhánh Bilateria.[299] Ikaria wariootia được đặt tên bởi Evansvào năm 2020[300]

Phân loại hai nhánh chính của nhánh Bilateria:

Xenacoelomorpha

Bài chi tiết: Xenacoelomorpha

Xenacoelomorpha[301] /ˌzɛnəˌsɛloʊˈmɔːrfə/ là một ngành động vật không xương sống và một ngành của động vật đối xứng hai bên (nhánh Bilateraia). Tất cả loài của ngành này đều là giun sống ở biển. Xenacoelomorpha hay còn gọi là động vật thân rỗng kỳ dị.[cần dẫn nguồn] Ngành này chia thành 2 phân ngành:

Nephrozoa

Bài chi tiết: Nephrozoa

Phân loại

Nhánh Nephrozoa chia thành hai siêu ngành là:

Remove ads

Deuterostomia

Bài chi tiết: Deuterostomia

Phân loại và giới thiệu

Siêu ngành (liên ngành) Deuterostomia /ˌdjuːtərəˈstoʊmi.ə/; là miệng thứ hai trong tiếng Hy Lạp cổ đại)[302][303] hay còn gọi là Động vật miệng thứ sinh. Được chia thành nhiều ngành trong đó có 4 ngành và 1 đơn vị phân loại, bao gồm như sao:

Echinodermata và Hemichordata tạo thành nhánh Ambulacraria. Hơn nữa, có khả năng là Ambulacraria có thể là chị em với Xenacoelomorpha, và tạo thành nhánh Xenambulacraria.[304][305]

Một số ngành khác

Ngành Hemichordata

Sự phát sinh của bên trong của ngành Hemichordata:[306][307][308]

Hemichordata
Enteropneusta
 

Stereobalanus

 
 
 

Harrimaniidae

 
 
 

Spengeliidae

 
 
 

Torquaratoridae

 
 

Ptychoderidae

 
 
 
 
 
Pterobranchia
 

Cephalodiscida

 
Graptolithina
 

Rhabdopleurida

 
†Eugraptolithina
 

†Dendroidea

 
 

†Graptoloidea

 
 
 
 
 
Thumb
Bởi Johann Wilhelm Spengel [de], 1893 (lớp Enteropneusta)[309]

Ngành Echinodermata

Các phân tích ban đầu đưa ra kết quả không nhất quán, các giả thuyết chính cho rằng Ophiuroidea là chị em với Asteroidea, hoặc chúng là chị em với (Holothuroidea + Echinoidea).[310] Tuy nhiên, một phân tích năm 2014 trên 219 gen từ tất cả các lớp động vật da gai đã cho ra cây phát sinh loài sau đây.[311] Một phân tích thống nhất vào năm 2015 về các bản sao RNA từ 23 loài trên tất cả các lớp Da gai đã cho cùng một cây.[310]

  • Phát sinh bên ngoài
Động vật đối xứng hai bên
 

Động vật rỗng thân kì dị

 
Nephrozoa
Động vật miệng thứ sinh
 

Ngành Động vật có dây sống và đồng minh của chúng

 
Ngành Động vật da gai
 
Phân ngành Hải sâm
 

Lớp Hải sâm

 
 

Lớp Cầu gai

 
 
Phân ngành Sao biển
 

Lớp Đuôi rắn

 
 

Lớp Sao biển

 
 
 
 

Lớp Huệ biển

 
 
 
Động vật miệng nguyên sinh
 

Động vật lột da

 
 

Động vật xoáy ốc

 
610 mya
650 mya
 
  • Phát sinh bên trong:
Echino‑
 

Crinoidea (Huệ biển)

 
 
Echinozoa
Holothuroidea

Thumb

Hải sâm
Echinoidea

nhím biển, v.v..
 
Asterozoa
Ophiuroidea

Sao biển đuôi rắn
Asteroidea

Thumb

Sao biển
 
 
dermata
Thumb
Echinosphaerites từ Bắc Estonia

Ngành Chordata

Giả thuyết Olfactores

Olfactores là một nhánh trong Chordata bao gồm Tunicata (Urochordata) và Vertebrata (đôi khi được gọi là Craniata). Trong khi có giả thuyết cho rằng Cephalochordata là đơn vị phân loại chị em với Craniata đã có từ lâu và đã từng được chấp nhận rộng rãi[312]—có khả năng bị ảnh hưởng bởi sự biến đổi đáng kể về hình thái của Tunicata từ các loài Chordata khác, với các loài Cephalochordata thậm chí còn được đặt biệt danh là 'động vật có xương sống danh dự—các nghiên cứu từ năm 2006 phân tích các bộ dữ liệu giải trình tự lớn ủng hộ mạnh mẽ Olfactores như một nhánh.[313][314]

Ngành Vetulicolia

Vetulicolia[note 1] là một ngành động vật bao gồm một số loài đã tuyệt chủng thuộc kỷ Cambri.[315][316] Ngành này được Degan Shu và nhóm nghiên cứu của ông đề ra vào năm 2001,[317] và được đặt theo tên của loài Vetulicola cuneata. Là loài đầu tiên của ngành được mô tả vào năm 1987.[318]

Vào năm 2024, một phân tích phát sinh loài bởi Mussini và đồng nghiệp đã tìm ra Vetulicolia là nhóm cận ngành thuộc nhóm thân ngành Chordata, nằm ngoài một nhánh được hình thành bởi Yunnanozoon, Cathaymyrus, Pikaia và nhóm đỉnh ngành Chordata.[319]

Remove ads

Protostomia

Bài chi tiết: Protostomia

Phân loại học và giới thiệu

Đơn vị phân loại (Không phân hạng) Protostomia hay Động vật miệng nguyên sinh là một đơn vị chứa một số động vật không xương sống. Có quan hệ chị em với Deuterostomia.[320][321] Cùng với Deuterostomia và ngành Xenacoelomorpha chúng tạo thành nhánh Bilateria.

Phân loại

Nhóm này chia thành hai nhóm chính:

  • (Liên ngành) Ecdysozoa (Động vật lột xác)
  • (Kph) Spiralia (Động vật xoắn ốc)

Ecdysozoa

Ecdysozoa /ˌɛkdɪsoʊˈzoʊə/ là một liên ngành của Protostomia.[322]

Phân loại

Hoặc:

Ngành Sacorhytida

Đây là cây phát sinh loài thứ nhất của ngành Saccorhytida:[333]

 
 

Protostomia

 
Deuterostomia
 

Ambulacraria

 
 

Chordata

 
 
 

Saccorhytus coronarius

 
 
 

Vetulocystida

 
 

Vetulicolia

 
 
 
 
 

Vào năm 2020, một phân loại mới được đề xuất, là thay vào đó nó có lẽ là Động vật lột xác (Ecdysozoa); nhóm thân của nhánh Scalidophora. Do vảy cứng và gai sau của nó tương tự như Scalidophora và thiếu lông rung.[334] Dưới đây là cây phát sinh loài được đặt ra.

 
 

Deuterostomia

 
Protostomia
 

Spiralia

 
Ecdysozoa
 

Saccorhytus coronarius?

 
 
Cycloneuralia
 
 

Saccorhytus coronarius?

 
 

Scalidophora

 
 
 

Nematoida

 
 
 

Panarthropoda

 
 
 
 
 

Spiralia

Spiralia là một nhánh thuộc Protostomia, nó bao gồm các ngành như Mollusca, Platyhelminthes, Annelida và đơn vị phân loại khác[335]

Phân loại

Spiralia được phân loại làm hai nhánh:

Remove ads

Phân ngành và phân thứ ngành

Các phân ngành

  1. Homalozoa
  2. Asteroidea
  3. Crinozoa
  4. Echinozoa
  5. Blastozoa
  1. Cephalochordata
  2. Urochordata
  3. Vertebrata
  1. Craniiformea
  2. Linguliformea
  3. Rhynchonelliformea
  1. Xenoturbellida
  2. Acoelomorpha
  1. Anthozoa
  2. Medusozoa
  3. Myxozoa
  1. Conchifera
  1. Trilobitomorpha
  2. Chelicerata
  3. Myriapoda
  4. Hexapoda
  5. Crustacea
  • Tổng 22 phân ngành.

Phân thứ ngành

Remove ads

Phân loại lỗi thời và không được công nhận

Ivesheadiomorpha, Boynton và Ford

Thumb
Primocandelabrum[343] được Hofmann, O'Brien, và King mô tả vào năm 2008[344]

Ivesheadiomorpha là một nhóm động vật đã tuyệt chủng, chúng được đặt tên bởi Boynton và Ford vào năm 1996. Cụ thể là một số loài như: Ivesheadia lobata, Blackbrookia oaski, Shepshedia palmata[345] và Pseudovendia charnwoodensis.[346] Tuy nhiên, tất cả các hóa thạch này bị từ chối là đơn vị phân loại hợp lệ.[347]

Hoá thạch Ivesheadiomorpha được tìm thấy ở Anh và Newfoundland. Thời gian sinh sống của chúng vào khoảng 635-542 triệu năm trước (Kỷ Ediacara). Chúng là taphomorph, đại diện cho các di tích sinh học bảo quản kém như Charnia,[348] Charniodiscus,[349] Bradgatia,[350][351] Primocandelabrum,[343][344] Pectinifrons[352] và một số khác.

Pogonophora

Pogonophora là một ngành giun lỗi thời còn gọi là giun ống biển.[353][354] Chúng bao gồm khoảng 80 loài[355] và sống trong các ống mỏng bị chôn vùi trong lớp trầm tích[356][357] hoặc trong các ống gắn với lớp nền cứng ở độ sâu đại dương từ 100 đến 10.000 m.

Thumb
Lamellibrachia luymesi là một loài giun ống biển khổng lồ được đặt tên bởi van der Land & Nørrevang vào năm 1975[358]

Hiện nay, đơn vị phân loại này và Vestimentifera[359] đã được thay thế bằng một họ giun nhiều tơ là Siboglinidae trong lớp Polychaeta thuộc ngành Annelida.[360][361] Hồ sơ hóa thạch cùng với đồng hồ phân tử cho thấy họ này có nguồn gốc từ Đại Trung Sinh (250 – 66 Mya) hoặc Đại Tân Sinh (66 Mya – gần đây).[362]

Thumb
Osedax frankpressi[363]

Các chi trong họ Siboglinidae:

  • Osedax[364][365]
  • Frenulata[360]
    • Birsteinia
    • Bobmarleya[366]
    • Choanophorus
    • Crassibrachia
    • Cyclobrachia
    • Diplobrachia[367][368]
    • Galathealinum
    • Heptobrachia
    • Lamellisabella
    • Nereilinum
    • Oligobrachia
    • Paraescarpia[369]
    • Polybrachia
    • Siboglinoides
    • Siboglinum
    • Siphonobrachia
    • Spirobrachia
    • Unibrachium
    • Volvobrachia[370]
    • Zenkevitchiana
  • Sclerolinum[360]
  • Vestimentifera[360]
    • Alaysia
    • Arcovesia
    • Escarpia
    • Lamellibrachia
    • Oasisia
    • Ridgeia
    • Riftia
    • Tevnia

Aschelminthes

Aschelminthes[371] (còn được gọi là Aeschelminthes), là một ngành động vật và có mối quan hệ chặt chẽ với ngành Platyhelminthes. Ngành động vật này là sinh vật có khoang giả và đã lỗi thời. Hiện giờ, các động vật tương tự khác không còn các mối quan hệ chặt chẽ và đã được trở thành một ngành riêng.

Coelenterata

Bài chi tiết: Động vật ruột khoang

Động vật ruột khoang hay động vật xoang tràng hoặc ngành Ruột khoang (Coelenterata) là một thuật ngữ đã lỗi thời nhưng vẫn rất phổ biến để chỉ một nhóm cận ngành, cơ thể hình trụ, thường có nhiều tua miệng và là động vật đa bào bậc thấp bao gồm hai ngành động vật theo quan điểm của phát sinh loài, là Ctenophora (sứa lược) và Cnidaria (san hô, sứa thật sự, hải quỳ, san hô lông chim, và các loài có họ hàng gần khác). Tên gọi của đơn vị phân loại này có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp "koilos" ("rỗng"), để chỉ đặc trưng khoang cơ thể rỗng (chưa phân hóa) phổ biến ở hai ngành này. Chúng có các cơ quan, tổ chức mô rất đơn giản, chỉ với hai lớp tế bào, bên ngoài và bên trong, giữa 2 lớp là tầng keo. Động vật ruột khoang thường sống ở biển, số lượng loài của ngành ruột khoang là khoảng 10 nghìn loài.

Thuật ngữ coelenterata không còn được công nhận là hợp lệ về mặt khoa học, do Cnidaria và Ctenophora đã được đặt ở cấp tương đương ngay dưới giới Metazoa với các ngành động vật khác.[372] Một thuật ngữ duy nhất bao gồm cả hai ngành này nhưng bỏ ra ngoài toàn bộ các đơn vị phân loại cùng cấp khác có thể coi là cận ngành. Tuy nhiên, thuật ngữ coelenterata vẫn còn được sử dụng một cách không chính thức để chỉ cả hai nhóm Cnidaria và Ctenophora.

Remove ads

Đa dạng sinh học

Ngành và số lượng loài

Thêm thông tin Ngành/không phân hạng, Đặt tên ...

Tổng số lượng loài động vật trên trái đất

Thumb
Các loài Chân khớp đã tuyệt chủng và còn sinh tồn. Ngành Arthropoda đặt tên bởi Von Siebold, 1848[420]

Thế giới

Theo nhiều số liệu thống kê của nhiều tổ chức cho rằng:

  • Theo số liệu thống kê không chính thức, giới Động vật hiện có khoảng 7,7 triệu loài động vật đã được biết đến trên hành tinh của chúng ta. Theo Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA).[12]
  • Những loài vật đã được con người biết đến có khoảng 1,7 triệu loài, Trong đó, động vật có vú có hơn 4200 loài, chim có hơn 9000 loài, bò sát có hơn 5100 loài, lưỡng cư có hơn 31000 loài, cá có hơn 21000 loài, động vật không có xương sống có khoảng 1,3 triệu loài.[421]
  • Giáo sư Worm và nhà khoa học Camilo Mora thuộc Đại học Hawaii đã sử dụng các mô hình toán học phức tạp và tiên tiến để khám phá các loài để ước tính số loài trên Trái đất. Kết quả họ phát hiện có gần 7,8 triệu loài động vật.[422]
  • Các nhà khoa học thuộc Đại học Dalhousie, Canada và Đại học Hawaii vừa công bố một công trình nghiên cứu. Trong đó, có khoảng 8,7 triệu loài khác nhau tồn tại trên Trái Đất, mặc dù chỉ mới có một phần nhỏ trong số này được phát hiện và phân loại. Về động vật, họ ước tính có 7,77 triệu loài động vật, trong đó 953434 loài đã được mô tả và phân loại.[423]
  • Theo Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học Quốc gia (NCBI), dự đoán có khoảng 7,77 triệu loài động vật trên đất liền và 2,15 triệu loài động vật ở đại dương.[424]

Việt Nam

Tham khảo

Xem thêm

Đọc thêm

Liên kết ngoài

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads