Trận Antietam
From Wikipedia, the free encyclopedia
Trận Antietam, còn được gọi là Trận Antietam Creek[9] (dân miền Nam thường gọi là trận Sharpsburg) là một trận đánh quan trọng trong Chiến dịch Maryland thời Nội chiến Hoa Kỳ, nổ ra vào ngày 17 tháng 9 năm 1862 tại con rạch Antietam gần Sharpsburg, Maryland. Đây là trận đánh lớn đầu tiên diễn ra trong lãnh thổ thuộc Liên bang miền Bắc Hoa Kỳ, và còn nổi tiếng vì chỉ trong một ngày, gần 23.000 binh sĩ (trong đó có hơn 1 vạn người ở mỗi bên[10]) đã bị thiệt mạng hay tàn phế.[11] Trận đánh tại Antietam đứng thứ tư trong danh sách 10 trận chiến khốc liệt nhất trong cuộc Nội chiến Hoa Kỳ, với mức kinh hoàng vượt hơn cả trận Shiloh trước đó,[12] và cái ngày 17 tháng 9 năm 1862 đó là ngày đẫm máu nhất trong cuộc Nội chiến[13] và trong cả chiều dài quân sử Hoa Kỳ nói riêng và Bắc Mỹ nói chung cho đến tận ngày nay[3][14] (kinh hoàng hơn cả trận Normandie vào năm 1944 trong Chiến tranh thế giới thứ hai). Như một chiến thắng lớn lao hàng đầu của phe miền Bắc trong giai đoạn ấy (ít nhất cũng là chiến thắng hiếm có của quân miền Bắc trên Mặt trận miền Đông lúc này[15]), trận đánh tàn khốc này đã chấm dứt hoàn toàn cuộc tiến công của quân miền Nam vào Maryland và giúp miền Bắc đẩy lui nguy cơ, khiến Lee thất bại trong việc tìm kiếm sự ủng hộ của các quốc gia châu Âu.[16][17][18] Chiến thắng này cũng tái cơ cấu nỗ lực chiến tranh của miền Bắc.[19] Tầm vóc quan trọng của thắng lợi chiến lược của quân Liên bang trong trận đánh Antietam đối với cả cuộc chiến được thể hiện rõ nếu đặt giả thiết về một thắng lợi của Lee tại trận này[3][20], qua đó chiến thắng này được coi là có ảnh hưởng đến toàn thắng của miền Bắc trong cuộc chiến.[21] Với ý nghĩa trọng đại về cả chính trị và quân sự[22], thắng lợi này được xem là một cơ hội khiến cho Tổng thống Abraham Lincoln khẳng định rằng ông không soạn thảo bài Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ như một hành động tuyệt vọng.[10] Ý nghĩa to lớn của thắng lợi trong trận Antietam đẫm máu đối với Liên bang miền Bắc đã khiến trận này được coi là một bước ngoặt quan trọng trong cuộc phân tranh Nam-Bắc của Hoa Kỳ,[3][12][23] và cũng là một trong những cuộc giao chiến quyết định nhất trong suốt chiều dài lịch sử thế giới.[24] Đối với nhân dân miền Bắc, Lee đã triệt binh khỏi đất Bắc nên trận chiến rõ là một thất bại lớn của quân Liên minh,[7] dù McCellan bị huyền chức không lâu sau chiến công này do không tích cực truy sát khi Lee kéo tàn binh về miền Nam.[19]
Trận Antietam | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Một phần của Mặt trận miền Đông[1] của cuộc Nội chiến Hoa Kỳ | |||||||
Battle of Antietam, minh họa: Kurz và Allison. Tư liệu của Thư viện Quốc hội Mỹ. | |||||||
| |||||||
Tham chiến | |||||||
Liên bang miền Bắc | Liên minh miền Nam | ||||||
Chỉ huy và lãnh đạo | |||||||
George B. McClellan Ambrose Burnside Joseph Hooker |
Robert E. Lee A.P. Hill Stonewall Jackson | ||||||
Lực lượng | |||||||
Nguồn 1: 75.500 binh sĩ "có làm nhiệm vụ", 300 khẩu hỏa pháo[4] Nguồn 2: 87 nghìn binh sĩ [5] Nguồn khác: 75 nghìn binh sĩ [1] |
Nguồn 1: 38 nghìn binh sĩ "tham chiến"[4] Nguồn 2: 45 nghìn binh sĩ [5] Nguồn khác: 33 nghìn binh sĩ [1] | ||||||
Thương vong và tổn thất | |||||||
Nguồn 1: 12.401 binh sĩ Nguồn 2: 12.469 người [7] Nguồn 3: 12.350 người [3] Nguồn 4: 11.657 thương bong (2.108 tử trận, 9.549 bị thương), 753 mất tích [8] |
Nguồn 1: 10.316 binh sĩ Nguồn 2: 13.724 binh sĩ [7] Nguồn 3: 13.700 binh sĩ [3] Nguồn 4: 11.724 thương vong (2.700 tử trận, 9.024 bị thương), 2 nghìn mất tích [8] |