Vừng

Đối với các định nghĩa khác, xem Vừng (định hướng).

Vừng hay còn gọi là mè (danh pháp hai phần: Sesamum indicum, mè là Sesame ) là một loại cây ra hoa thuộc chi Vừng (Sesamum), họ Vừng (Pedaliaceae). Nguồn gốc tự nhiên chính xác của cây vừng vẫn chưa được xác định, dù nhiều loài cây trong hoang dã có liên quan hiện diện ở châu Phi và một số nhỏ hơn ở Ấn Độ. Đây là một cây được thuần hóa ở các vùng nhiệt đới khắp thế giới và được trồng để lấy hạt ăn do hạt có hàm lượng chất béo và chất đạm cao. Đây là một cây cao cỡ 1-1,5m. Lá đơn và kép 3 lá phụ, có lông, hoa vàng nhạt, nang có khía, hạt nhỏ. Hạt vừng chứa từ 38 đến 50% dầu. Dầu vừng là một loại dầu ăn tốt. Ở xứ lạnh, dầu vừng có ưu điểm hơn dầu ô liu vì nó khó đông đặc lại.

Cây vừng
Cây mè
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiospermae
(không phân hạng)	Eudicots
(không phân hạng)	Asterids
Bộ (ordo)	Lamiales
Họ (familia)	Pedaliaceae
Chi (genus)	Sesamum
Loài (species)	S. indicum
Danh pháp hai phần
Sesamum indicum L.

Mè chuyển hướng về đây; về các loài cá cùng tên "mè", xem bài cá mè.

Lá và rễ cây vừng được dùng để gội đầu cho mọc tóc.

Món ăn

Một loại bánh rắc vừng ở Hy Lạp.

Vừng sao qua, giã nhỏ, trộn thêm muối và các thành phần khác là món ăn phổ biến tại Việt Nam, nhất là đối với những người ăn chay. Món ăn này thường là trộn với cơm ăn có vị bùi, hay cơm vừng.

Ngoài ra do vị bùi của nó mà vừng sau khi rang thường được rắc lên một số món ăn khác, hoặc như bánh đa vừng...

Dinh dưỡng

Thông tin dinh dưỡng - vừng rang và vừng sống

Sesame seed kernels, toasted Giá trị dinh dưỡng cho mỗi 100 g (3,5 oz) Năng lượng 2.372 kJ (567 kcal) Carbohydrat 26.04 g Đường 0.48 g Chất xơ 16.9 g Chất béo 48.00 g Protein 16.96 g Tryptophan 0.371 g Threonine 0.704 g Isoleucine 0.730 g Leucine 1.299 g Lysine 0.544 g Methionine 0.560 g Cystine 0.342 g Phenylalanine 0.899 g Tyrosine 0.710 g Valine 0.947 g Arginine 2.515 g Histidine 0.499 g Alanine 0.886 g Acid aspartic 1.574 g Acid glutamic 3.782 g Glycine 1.162 g Proline 0.774 g Serine 0.925 g Vitamin và khoáng chất Vitamin Lượng %DV† Vitamin C 0% 0.0 mg Chất khoáng Lượng %DV† Calci 10% 131 mg Sắt 43% 7.78 mg Magiê 82% 346 mg Phốt pho 62% 774 mg Kali 14% 406 mg Natri 2% 39 mg Kẽm 65% 7.16 mg Thành phần khác Lượng Nước 5.00 g † Tỷ lệ phần trăm được ước tính dựa trên khuyến nghị Hoa Kỳ dành cho người trưởng thành,[1] ngoại trừ kali, được ước tính dựa trên khuyến nghị của chuyên gia từ Học viện Quốc gia.[2]

Sesame seed kernels, dried Giá trị dinh dưỡng cho mỗi 100 g (3,5 oz) Năng lượng 2.640 kJ (630 kcal) Carbohydrat 11.73 g Đường 0.48 g Chất xơ 11.6 g Chất béo 61.21 g Protein 20.45 g Tryptophan 0.330 g Threonine 0.730 g Isoleucine 0.750 g Leucine 1.500 g Lysine 0.650 g Methionine 0.880 g Cystine 0.440 g Phenylalanine 0.940 g Tyrosine 0.790 g Valine 0.980 g Arginine 3.250 g Histidine 0.550 g Alanine 0.990 g Acid aspartic 2.070 g Acid glutamic 4.600 g Glycine 1.090 g Proline 1.040 g Serine 1.200 g Hydroxyproline 0.000 g Vitamin và khoáng chất Vitamin Lượng %DV† Vitamin C 0% 0.0 mg Chất khoáng Lượng %DV† Calci 5% 60 mg Sắt 36% 6.4 mg Magiê 82% 345 mg Phốt pho 53% 667 mg Kali 12% 370 mg Natri 2% 47 mg Kẽm 101% 11.16 mg Thành phần khác Lượng Nước 3.75 g † Tỷ lệ phần trăm được ước tính dựa trên khuyến nghị Hoa Kỳ dành cho người trưởng thành,[1] ngoại trừ kali, được ước tính dựa trên khuyến nghị của chuyên gia từ Học viện Quốc gia.[2]

Hình ảnh

• 
  Cây mè ở miền Nam Việt Nam
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Chú thích

1. United States Food and Drug Administration (2024). “Daily Value on the Nutrition and Supplement Facts Labels”. Truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2024.
2. National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine; Health and Medicine Division; Food and Nutrition Board; Committee to Review the Dietary Reference Intakes for Sodium and Potassium (2019). Oria, Maria; Harrison, Meghan; Stallings, Virginia A. (biên tập). Dietary Reference Intakes for Sodium and Potassium. The National Academies Collection: Reports funded by National Institutes of Health. Washington (DC): National Academies Press (US). ISBN 978-0-309-48834-1. PMID 30844154.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)

Tham khảo

Wikispecies có thông tin sinh học về Vừng

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Vừng.