Kuopio

Kuopio (mugažo suomen i ročin kelil, suomen virkand: [ˈkuo̯pio]) om Suomenman lidn valdkundan suvipalan keskuses. Se om valdkundan ühesanz' lidn eläjiden lugun mödhe, om Pohjoižsavo-agjan administrativižeks keskuseks da palaks.

Kuopio

Lidnanznam
Valdkund	Suomenma
Eläjiden lugu (2024)	124,825 ristitud
Pind	4,326,35 km²
Pämez'	Soile Lahti (2023—)
Telefonkod	+358−17
Aigvö	tal'vel UTC+2, kezal UTC+3

Lidnankundan sijaduz agjas i valdkundas (2020)

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1775. Raudte tuli lidnha vl 1889.

Kuopio šingotase lidnan ohjastusen holitišil, opendusen da tedoidamižen keskusil, mašiništonsauvomižel (Honeywell), sömtegimištol (Kesko), sauvondal (Lemminkäinen), turistoiden kezalebul personaližiš kottedžiš i tal'veližil sportansuguil.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Kallavesi-järven randal da sen saril, 82 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Voib ujuda Saiman kanaladme merhesai.

Matkad Hel'sinkihesai om 335 km suvhe-suvipäivlaskmha orhal, 390 km avtotel vai raudtedme.

Klimat om ven kontinentaline subarktižen klimatan röunal, vezištoiden äjüz pehmdab sidä. Voden keskmäine lämuz om +4,0 C°, kezakun-elokun +14,7..+17,6 C°, tal'vkun-uhokun −5,0..−8,3 C°. Ekstremumad oma −41,1 C° (tal'vku) i +33,8 C° (heinku, eloku). Kezaaigan minimum om +0,1 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +9,2 C° (uhoku). Ei voi panda halad kezakus-elokus. Paneb sadegid 619 mm vodes, enamba kezakus-elokus (66..85 mm kus), vähemba uhokus-sulakus (29..35 mm kus).

Vl 2016 lidnan pind oli 3 740,10 km², sidä kesken sokaz tahond i vezi otiba nelländest (964,37 km²). Vl 2022 kuiv ma otab 3 241,05 km², vezi i sokaz tahond — 1 085,30 km².

Tobmuz

Lidnankundan kart sen ende erigoittud kundoidenke (2020)

Kuopion municipaline suim kogoneb 59 ezitajaspäi.

Edeližed lidnan pämehed oma Jarmo Pirhonen (2018−2023), Petteri Paronen (radoi vll 2001−2018).

Eläjad

Vl 1980 lidnankundan eläjiden lugu oli 99 687 ristitud, vl 2000 — 108 890 ristitud, vl 2010 — 112 336 ristitud, vl 2020 — 119 379 ristitud. Kaikiš suremb kundan ristitišt om nügüd'.

Mamankeled (2016): suomen kel' — 96,3 %, ročin kel' — 0,1 %, toižed keled — 3,6 %.

Professionaližen opendusen aluzkundad: Päivnouzmaižen Suomenman universitet^[1] (suom.: Itä-Suomen yliopisto, edel 2010. vot Kuopion i Jogensun universitetad eriži, 16 tuh. üläopenikoid, heišpäi seičeme tuhad Kuopion kampusas), Savonijan sättutoitud tedoiden korged škol, Kuopion civiline akademii, Savon profškol, licei täuz'kaznuziden täht.

Galerei

• 
  Lidnan ohjastusen pert' (2010)
• 
  Lidnan muzei (2012)
• 
  Tehnologijoiden keskuz vl 2006
• 
  Universitetan läžundkodi (2016)
• 
  Kuopion aren ümbrištonke vl 2008

Homaičendad

1. Päivnouzmaižen Suomenman universitetan sait (uef.fi). (suom.) (angl.) (ven.)

Irdkosketused

• Lidnan ohjastusen sait (kuopio.fi). (suom.) (angl.) (ven.)

	Suomenman agjad da niiden administrativižed keskused
	Ahvenanma1 (Mariehamn) | Kainu (Kajani) | Kanta Häme (Hämenlidn) | Keskpohjanma (Kokkol) | Kesksuomenma (Jüväskülä) | Kümenlakso (Kouvol) | Laplandii (Rovanem') | Pirkanma (Tampereh) | Pohjanma (Vas) | Pohjoižkarjal (Jogensu) | Pohjoižpohjanma (Oulu) | Pohjoižsavo (Kuopio) | Päijät Häme (Laht) | Sadakund (Pori) | Suvikarjal (Lapenrand) | Suvipohjanma (Seinjogi) | Suvipäivlaskmaine Suomenma (Turku) | Suvisavo (Mikoi) | Udenma (Hel'sinki)
	1 Avtonomine agj.