Sharqiy Yevropa vaqti

Sharqiy Yevropa vaqti (ShYV) UTC+02:00 vaqt mintaqasining nomlaridan biri boʻlib, muvofiqlashtirilgan umumjahon vaqtidan 2 soat oldinda hisoblanadi. Hududda yozgi vaqtdan foydalaniladi, shuning uchun yozda UTC+03:00 dan foydalanadi.

Sharqiy Yevropa vaqti Sharqiy Yevropa vaqti(ShYV)
Yevropa Ittifoqi Yevropa Ittifoqi Bayroq
Vaqt mintaqasi	UTCShYV

Bir qator Afrika mamlakatlari butun yil davomida UTC+02:00 vaqtidan foydalanadilar, bu yerda u Markaziy Afrika vaqti (MAV) deb ataladi^[1], ammo Misr va Liviya Sharqiy Yevropa vaqti atamasidan ham foydalanadi^[2].

Sharqiy Yevropa vaqt mintaqasidagi eng gavjum shahar Qohira boʻlib, Yevropadagi eng gavjum ShYV shahri Afinadir.

Sharqiy Yevropa vaqtidan foydalanish

Quyidagi mamlakatlar va shaharlar butun yil davomida Sharqiy Yevropa vaqtidan foydalanadi:

• Misr, 2015-yil 21-apreldan beri; 1988–2010 va 2014-yil 16-may–26-sentyabr oraligʻida ShYV ( UTC+02:00 ; UTC+03:00 yoz vaqti bilan) ishlatilgan. Shuningdek koʻrishimiz mumkin boʻlgan mintaqa Misr standart vaqti ham hisoblanadi.
• Kaliningrad viloyati ( Rossiya ), 2014-yil 26-oktyabrdan; 1945- va 1991–2011 yillarda ham SHYV ishlatilgan.
• Liviya, 2013-yil 27-oktyabrdan beri; 2012-yilda qoʻllangan Markaziy Yevropa vaqti bilan almashtirildi. 1980–1981, 1990–1996 va 1998–2012 yillar davomida yil davomida foydalanilgan vaqt mintaqasi ShYV.

Quyidagi davlatlar Sharqiy Yevropa vaqtidan faqat qishda foydalanadi:

• Bolgariya, 1894-yildan beri, 1942-1945-yillar bundan mustasno
• Estoniya, 1921–40-yillarda va 1990-yildan
• Finlandiya, 1921-yildan
• Gretsiya, 1916-yildan
• Isroil, 1948-yildan (shuningdek qarang: Isroil standart vaqti)
• Iordaniya
• Latviya, 1926–40- yillarda va 1990-yildan
• Livan
• Litva, 1920–40 va 1990-yildan tanaffus bilan 1998–1999
• Moldova, 1918–40, 1941–44 va 1991-yildan
• Falastin (shuningdek qarang: Falastin standart vaqti )
• Ruminiya
• Suriya
• Ukraina, 1922–30 yillarda va 1990 yildan

Quyidagi shahar, davlatlarning ayrim qismlari va hududlari oʻtmishda Sharqiy Yevropa vaqtidan foydalangan:

• Moskva 1922–30 va 1991–92 yillarda ShYVdan foydalangan.
• Belarusiya, 1922–30 va 1990–2011-yillarda^[3].
• Polshada bu vaqt 1919-22 yillarda ishlatilgan.
• Qrim 1991–1994 va 1996–2014 yillarda Ukrainaning bir qismi sifatida ShYVdan foydalangan va 2014-yilda Qrimning Rossiya Federatsiyasi tomonidan anneksiya qilinishi munosabati bilan Moskva vaqtidan foydalanishni boshlagan.
• Turkiya, 1910-1978 yillarda ShYVdan foydalangan va 1985-2016 yillarda uni qayta ishlatgan^[4].

Ba'zan, Microsoft Windowsda qoʻllanishi tufayli^[5] ushbu vaqt standarti koʻp davlatlarda ommalashgan hususan, FLLE standart vaqti (Finlandiya, Litva, Latviya, Estoniya,^[6][7] yoki GTB standart vaqti (Gretsiya, Turkiya, Bolgariya uchun) Sharqiy Yevropa vaqtiga murojaat qilish uchun ishlatiladi.

Anomaliyalar

Sof geografik mezonlardan tashqari, vaqt zonalarini chizishda siyosiy mezonlar qoʻllanganligi sababli, vaqt zonalari meridian chiziqlariga aniq yopishmaydi. ShYV( UTC+02:00 ) vaqt mintaqasi, agar u sof geografik shartlar bilan chizilgan boʻlsa, aynan 22°30' E va 37°30' E meridianlari orasidagi maydondan iborat boʻlar edi. Shuningdek UTC+02:00 boʻlgan hududdagi zona, boshqa vaqt zonasida ham mavjud boʻlishi mumkin; xuddi shunday, UTC+02:00 ga ketgan Yevropa hududlari ham bor, garchi ularning vaqt zonasi bundan farq qilsa ham.

Quyida bunday anomaliyalar roʻyxati keltirilgan:

Sharqiy Yevropa vaqti ( UTC+02:00 ) boʻyicha UTC+02:00 uzunliklaridan tashqarida joylashgan hududlar

Yevropa qishi

Rang	Yuridik vaqt va mahalliy oʻrtacha vaqt
	1 soat ± 30 m orqada
	0 soat ± 30 m
	1 soat ± 30 m oldinda
	2 soat ± 30 m oldinda
	3 soat ± 30 m oldinda

UTC+02:00 dan foydalanadigan 22°30' E ("jismoniy" UTC+01:00 ) gʻarbiy hududlar

• Gretsiyaning eng gʻarbiy qismi, shu jumladan Patras va Ioannina shaharlari va Ion orollari.
• Bolgariyaning Vidin va Kyustendil viloyatlarining eng gʻarbiy qismlari.
• Ruminiyaning eng gʻarbiy qismi, jumladan Karaş-Severin, Timish (poytaxti Timishoara ), Arad va Bihor okruglarining koʻp qismi, shuningdek, Mehedinti va Satu Mare okruglarining eng gʻarbiy hududlari.
• Ukrainaning eng gʻarbiy chekkasi, Vengriya va Slovakiya bilan chegaradosh, Ukraina Transkarpat viloyatida ( Zakarpatya viloyati ), asosan Ujgorod shahri va uning atrofini oʻz ichiga oladi.
• Kaliningrad viloyatining katta qismi, shu jumladan Kaliningrad va Baltiysk shaharlari.
• Gʻarbiy Litva, jumladan Klaipėda, Taurage va Telšiai shaharlari.
• Gʻarbiy Latviya, shu jumladan Liepaya va Ventspils shaharlari.
• Estoniyaning Saaremaa va Hiiumaa orollarining eng gʻarbiy qismlari, shu jumladan Saare okrugi poytaxti Kuressaare.
• Turku shahrini oʻz ichiga olgan Finlandiyaning janubi-gʻarbiy qirgʻogʻi; shuningdek, Aland orollari (Finlandiya yurisdiktsiyasi) – Aland orollari butun Yevropada ShYVni qoʻllaydigan eng gʻarbiy joydir.
• Liviyaning katta qismi, shu jumladan poytaxt Tripoli.

UTC+02:00 dan foydalanadigan 37°30' Yevropa (UTC+03:00 ) sharqidagi hududlar

• Ukrainaning sharqiy qismlari, shu jumladan Mariupol shahri.

UTC+02:00 uzunliklarida (22°30' E – 37°30' E) boshqa vaqt zonalarida joylashgan hududlar

UTC+01:00 ishlatadigan hududlar

Bu hududlarda UTC+01:00 meridianidagi joylardan kamida yarim soat oldin quyosh chiqishi va botishi kuzatiladi.

• Shimoliy Makedoniyaning eng sharqiy qismi, jumladan Strumica shahri.
• Serbiyaning sharqiy qismi, Pirot tumani, shu jumladan Pirot shahri.
• Vengriya va Slovakiyaning eng sharqiy hududlari, shimolda va janubda Ukraina Transkarpat viloyati ( Zakarpatya viloyati ), Vasarpat viloyatidan bir oz sharqda, Vengriya – Ujgorod, Ukraina (ikkalasi 22°18' E chiziqda) bilan chegaradosh.
• Polshaning eng sharqiy qismi, jumladan Lublin va Belystok shaharlari.
• Shvetsiyaning eng shimoli-sharqida, Norrbotten provinsiyasida, shu jumladan Kalix va Xaparanda shaharlari.
• Norvegiyaning shimoli-sharqida, Finlandiyaning shimolida joylashgan boʻlib, Finnmark okrugiga toʻgʻri keladi. Norvegiyaning eng sharqiy shahri Vardo 30°51' E da joylashgan boʻlib, u hatto UTC+02:00 markaziy meridianidan sharqda, ya'ni Istanbul va Iskandariya sharqida joylashgan. Norvegiya-Rossiya chegarasi va Belorussiya-Polsha chegarasi CET (UTC+1/+2) Moskva vaqti bilan ( UTC+03:00 ) chegaradosh boʻlgan yagona joy boʻlib, oʻtish vaqtida bir (yoki qishda ikki) soat vaqt oʻzgaradi. Rayakoski shahri yaqinida Norvegiya-Finlandiya-Rossiya nuqtasida "uch zona" nuqtasi ( UTC+01:00, UTC+02:00 va UTC+03:00 uchrashadigan joyda) mavjud.

Manbalar:

1. „CAT – Central Africa Time (Time Zone Abbreviation)“ (en). www.timeanddate.com. Qaraldi: 2019-yil 10-aprel.
2. „EET – Eastern European Time (Time Zone Abbreviation)“ (en). www.timeanddate.com. Qaraldi: 2019-yil 10-aprel.
3. „Eternal Daylight Saving Time (DST) in Belarus“.
4. „Time Zone & Clock Changes in Istanbul, Turkey“. timeanddate.com. Qaraldi: 2020-yil 6-may.
5. „TimeZone“. Microsoft.
6. „FLE“. TheFreeDictionary.com.
7. „Finland Latvia Estonia Time“. TheFreeDictionary.com.