Qasim-Jomart Kemelevich Toqayev (qozoqcha: Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев) — Qozogʻiston davlat arbobi, siyosiy fanlar doktori, mamlakat prezidenti (2019-yildan), bosh vaziri (1999—2002) va senat raisi (2013—2019).
| Qasim-Jomart Toqayev | |
|---|---|
qozoqcha: Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев | |
.png) | |
| Qozogʻiston prezidenti | |
|
Mansab davri 2019-yil 20-martdan | |
| Oʻtmishdoshi | Nursulton Nazarboyev |
 | |
|
Mansab davri 2013-yil 16-oktabrdan – 2019-yil 20-martgacha | |
| Oʻtmishdoshi | Qayrat Mami |
| Vorisi | Darigʻa Nazarboyeva |
 | |
|
Mansab davri 2011-yil 12-martdan – 2013-yil 16-oktabrgacha | |
| Oʻtmishdoshi | Sergey Orjonikidze |
| Vorisi | Michael Møller |
| |
|
Mansab davri 2007-yil 11-yanvardan – 15-aprelgacha | |
| Oʻtmishdoshi | Nurtay Abikayev |
| Vorisi | Qayrat Mami |
| |
|
Mansab davri 2002-yil 29-yanvardan – 2007-yil 11-yanvargacha | |
| Oʻtmishdoshi | Yerlan Idrisov |
| Vorisi | Marat Tajin |
| |
|
Mansab davri 1999-yil 12-oktabrdan – 2002-yil 28-yanvargacha | |
| Oʻtmishdoshi | Nurlan Bagimbayev |
| Vorisi | Imangali Tasmagambetov |
| |
|
Mansab davri 1994-yildan – 1999-yilgacha | |
| Prezident | Nursulton Nazarboyev |
| Oʻtmishdoshi | Qanat Saudaboyev |
| Vorisi | Yerlan Idrisov |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi |
17-may 1953-yil Olmota |
| Mukofotlari |
    |
| Imzosi |
 |
Hayoti
- 1975-yilda SSSR tashqi ishlar vazirligining Moskva davlat xalqaro aloqalar institutini bitirgan.
- 1975-1979 — SSSRning Singapurdagi elchixonasi xodimi.
- 1979-yildan 1985-yilgacha SSSR tashqi ishlar vazirligida turli lavozimlarda.
- 1985-1991 — SSSR tashqi ishlar vazirligi Diplomatik Akademiyasida tahsil oladi.
- 1992-1994 Qozogʻiston Respublikasi tashqi ishlar vazirining oʻrinbosari.
- 1994-1999 — tashqi ishlar vaziri.
- 1999-1999 — Bosh vazir oʻrinbosari.
- 1999-2002 — Bosh vazir.
- 2002-2007 — tashqi ishlar vaziri.
- 2007-2011 — Senat raisi.
- 2011-2013 — BMT bosh kotibining oʻrinbosari — Jenevadagi vakolatxonasi rahbari.
- 2013-2019 — Senat raisi.
- 2019-yil 20-mart kuni Nursulton Nazarboyev hokimiyatdan voz kechishini eʼlon qildi va Toqayevni Prezident vazifasini vaqtincha bajaruvchi sifatida tavsiya qildi.
- 2019-yil 10-iyun kuni mamlakat Prezidenti etib saylandi.
- Rus, fransuz, ingliz va xitoy tillarini biladi[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10].
Tashqi siyosat
Toqayev oʻzidan oldingi prezident Nursulton Nazarboyev tomonidan boshlangan tashqi siyosat davom etishiga vaʼda berdi. Bu xorijiy sarmoyalarni jalb etish, koʻp vektorli tashqi siyosat va mintaqada xavfsizlikni taʼminlash boʻyicha chora-tadbirlarni davom ettirishni anglatadi[11]. Prezidentligining birinchi oyida 4 ta jahon yetakchisi bilan uchrashdi, ulardan 2 tasi chet elda, qolgan ikkitasi Ostonada.
2021-yil aprel oyida Toqayev xalqaro hamkorlik boʻyicha maxsus vakilni tuzish toʻgʻrisidagi farmonni imzoladi va unda bunday lavozim jadal oʻzgarib borayotgan global va mintaqaviy kun tartibi nuqtai nazaridan Qozogʻiston rahbariyatining xalqaro hamkorlik muammolariga eʼtiborini kuchaytirishini taʼkidladi[12]. Yerjan Qazixanovni ushbu lavozimga tayinladi, unga gumanitar sohada xalqaro hamkorlikni kengaytirish, iqlim diplomatiyasi, shuningdek, Qozogʻistonning asosiy tashqi siyosiy tashabbuslarini ilgari surish masalalari bilan shugʻullanish topshirildi[12].
.jpg)
2021-yil 10–11-oktabr kunlari boʻlib oʻtgan Osiyoda hamkorlik va ishonch choralari boʻyicha kengashning oltinchi yigʻilishida Toqayev hukumatlararo forumni toʻlaqonli tashkilotga aylantirishni taklif qilib, oʻzgarishlar oʻz navbatida aʼzo davlatlarga „eng katta qitʼada chinakam umumiy, boʻlinmas va keng qamrovli xavfsizlik arxitekturasini“ yaratish majburiyatini beradi, Osiyoning global ishlardagi yangi rolini taʼkidlashini taʼkidladi[13][14].
Oilasi
Uning otasi Kemel Toqayevich Toqayev (1923-1986), Ulug' Vatan urushi qatnashchisi, taniqli qozoq yozuvchisi, Qozog'iston SSR Oliy Kengashi Prezidiumi va Qozog'iston Yozuvchilar uyushmasi a'zosi edi[15]. Onasi Turar Shabarboyeva (1931-2000), Olmaota chet tillar pedagogika institutida ishlagan. Toqayev Katta Juz Jalayir qabilasining Kushik urugʻidan[16][17][18].
Ajrashgan. Sobiq rafiqasi Nadejda Davidovna Toqayeva (1957-yilda tug'ilgan), Rossiya fuqarosi[19][20].
O'g'li: Timur Qosimjomartovich Toqayev (1984-yilda tug'ilgan, keyinchalik familiyasini Kemelga o'zgartirdi)[21][22][23]. Leman kollejini (Jeneva, Shveysariya), Vebster universitetini (Bellevue[en], Shveysariya) va Rossiya Tashqi ishlar vazirligi Diplomatik akademiyasini tamomlagan[24]. 2009-yilda Tashqi ishlar vazirligi akademiyasida “Qozogʻiston Respublikasining Gʻarbga nisbatan strategiyasi” mavzusida nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan. Siyosiy fanlar nomzodi. U biznes bilan shug'ullanadi va neft sohasida yirik tadbirkordir. Bobosi Kemel Toqayev nomidagi xayriya jamg‘armasiga ham rahbarlik qiladi[25][26].
Shveysariyaning Public Eye tashkiloti maʼlumotlariga koʻra, 2010-yillarda Toqayevning oʻgʻli Timur neft va metallar ishlab chiqarish sohasida biznesga ega boʻlgan[27]. 2021-yil dekabrida Aleksey Navalniyning jamoasi Rossiya ko‘chmas mulk reestrida tadqiqot olib borar ekan, Toqayevning qarindoshlarining Rossiyadagi mulki haqidagi ma’lumotlar o‘chirib tashlanganini aniqladi[28][29].
Manbalar
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
