Kabira (arab. — katta, yirik) — islomda eng katta va ogʻir gunoh. Kabiraning eng birinchisi va Alloh tomonidan kechirilmaydigani — kufr (Allohni inkor etish) va shirk (Allohga biror narsani teng qilish)dir. Kabiraning turlari koʻp. Mas, ota-onani norozi qilish, birovning joniga nohaq qasd qilish, sehr-jodu bilan shugʻullanish, yolgʻon guvohlik berish, tuhmat qilish, zinokorlik, oʻgʻrilik, sudxoʻrlik, farz ibodatlarni bajarmaslik, harom qilingan narsalarni isteʼmol etish va h. Kabira Shirk va kufrdan boshqa gunohlar qiyomat kuni Alloh tomonidan kechirilishi yoki ular uchun maʼlum meʼyorda jazo berilishi mumkin. Sunniy — hanafiylik aqidasiga koʻra, kufr va shirkdan boshqa har qanday gunoh qilgan moʻmin-musulmon kishi kofir boʻlib qolmaydi, balki gunohkor hisoblanadi.[1]
Gunohi kabiralar (Katta gunohlar)
Katta gunoh, gunohi kabir yoki fisq, islom diniy atamasi hisoblanadi. Fisq qilgan kishiga fosiq deyiladi.
Qurʼonda gunoh zanb, ism, gunoh, fahsh, lammom, masiyat, sayyiat, vizir kabi atamalar bilan ifodalangan.
Fosiq; Islom dini terminologiyasida gunohkor degan maʼnoni anglatadi. Fiqhda farz hisoblangan amrlarga amal qilmagan, gunoh qilgan, „katta gunoh“ qilgan yoki „kichik gunoh“da davom etganlarga nisbatan ishlatiladi. Namoz o‘qimagan, zino qilgan, ichkilik ichganlar gunohkor hisoblanadi.
Moʻʼtazila kabi baʼzi islomiy mazhablarda gunohkorlar moʻmin va kofirlardan tashqari uchinchi guruh odamlar sifatida taʼriflanadi. Baʼzi mazhablarda gunoh sanalgan amallar, baʼzilarida kufr sanalishi mumkin.
Islomda katta gunohlar (kaboir) din nuqtai nazaridan katta va asosiy, nomaqbul hatti-harakatlarga berilgan nomdir. Qurʼoni karimning katta gunoh istilohi zikr qilingan oyatlaridan ikkitasi Niso surasining 31- oyati (4/31) va Sho‘ro surasining 37-oyatidir (42/37).
Katta gunohlardan tashqari, kichik gunohlar atamasi ham mavjud. Kichkina gunohlar qiluvchilar ham gunohkor hisoblanadilar.
Katta gunohlar
Katta gunohlar turli oyat va hadislarga koʻra belgilanadi. Turli odamlar 7 dan boshlab 60-70 gacha boʻlgan katta gunohlar roʻyxatini tuzdilar va bu roʻyxatlar bir-biridan farq qiladi. Katta gunoh sanaladigan amallardan baʼzilari quyidagilardir:
- shirk keltirish,
- Birovni nohaq oʻldirish
- oʻz joniga qasd qilish,
- urushdan qochish,
- Zino,
- jodugarlik,
- Yolgʻon va tuxmat
- Choʻchqa goʻshti va shunga oʻxshash harom narsalarni yeyish,
- ichish,
- qimor oʻyinlari,
- pora olish ,
- Foiz pulini yeyish
- isrof qilmoq,
- ishonchga xiyonat qilish,
- Odamlarni mazax qilish (gʻiybat qilish) ,
- Qosh-koʻz belgilari bilan odamlarni masxara qilish.[2]
Fosiqning hukmi
Katta gunoh qilgan kishining ahvoli islom ilmlarining muhim mavzularidandir. Bu borada turli diniy oqimlar turlicha fikr bildirgan.
Shariat qonunlarida ayrim jinoyatlar uchun jazo va tazir jazolari mavjud boʻlib, ularning taʼrifi va qoʻllanishi qozi ixtiyoridadir. Katta gunoh hisoblangan qilmish jazosini talab qilmasa, bu qilmishlarga javoban miqdori va qoʻllanishi qozi ixtiyoriga bogʻliq boʻlgan taʼzir jazolari qoʻllanishi mumkin. Bu jazolar tanbeh berish, koʻrsatuvni rad etish, tayoq otish, qamoq va oʻlim jazosidan iborat. Jumladan, namoz o‘qimay gunohga qo‘l urgan kishi tavba qilishga daʼvat qilinadi va qamoqqa tashlanadi. Agar buni rad etsa, oʻldiriladi.[3][4][5] Spirtli ichimliklarni isteʼmol qiluvchilar uchun baʼzi fiqh mazhablari tomonidan toʻxtatuvchi jazolar nazarda tutilgan.
Murtadlik; Fiqhiy mazhablar uchrashadigan umumiy nuqtaga koʻra, katta gunohlardan biri boʻlgan va eng katta gunoh sanalgan " shirk " keltirish kufrdir va shuning uchun bu gunohni qilganlar dindan chiqadilar, yaʼni. Kofir boʻladilar. Bundan tashqari, diniy tushunchalar, Alloh, Paygʻambarlar, Kaʼba haqidagi hazil, tanqid va karikatura kabi hodisalar hurmatsizlik va dindan qaytish sifatida qabul qilinadi.
Shariat va salafiy oqimlar ushbu tushunchaning hozirgi vakillari va amaliyotchilari sifatida mavjud/
Yana qarang
Manbalar
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
