Barack Obama

Barack Hussein Obama II (talaffuzi: Barak Useyn Obama Ikkinchi; 4-avgust 1961-yilda tugʻilgan) amerikalik siyosatchi, huquqshunos va yozuvchi boʻlib, 2009-yildan 2017-ylga qadar Amerika Qoʻshma Shtatlarining 44-Prezidenti lavozimida faoliyat yuritgan. Bungacha 1997-yildan 2004-yilga qadar Illinois shtati senatori, 2005-yildan 2008-yilga qadar esa AQSh senatori (Illinoisdan) vazifalarini bajargan. Demokratlar partiyasi aʼzosi boʻlgan Obama AQShning ilk afroamerikalik prezidenti boʻlgan.^[1] Obamadan keyin AQSh Prezidenti Donald Trump boʻldi.

Barack Obama
Rasmiy portret (2012)
44-Amerika Qoʻshma Shtatlari Prezidenti
Mansab davri 20-yanvar 2009-yil – 20-yanvar 2017-yil
Vitse-prezident	Joe Biden
Oʻtmishdoshi	George W. Bush
Vorisi	Donald Trump
Amerika Qoʻshma Shtatlari Senatori (Illinoisdan)
Mansab davri 3-yanvar 2005-yil – 16-noyabr 2008-yil
Oʻtmishdoshi	Peter Fitzgerald
Vorisi	Roland Burris
Illinois Senati aʼzosi (13-okrugdan)
Mansab davri 8-yanvar 1997-yil – 4-noyabr 2004-yil
Oʻtmishdoshi	Alice Palmer
Vorisi	Kwame Raoul
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	Barack Hussein Obama II 4-avgust 1961-yil (1961-08-04) (63 yosh) Honolulu, Hawaii, A.Q.Sh.
Fuqaroligi	AQSh
Siyosiy partiyasi	Demokratlar
Turmush oʻrtogʻi	Michelle Robinson (1992-yildan)
Bolalari	Malia Sasha
Ota-onasi	Barack Obama Sr. Ann Dunham
Istiqomat joy(lar)i	Kalorama, Washington
Taʼlim	Punahou maktabi
Alma mater	Columbia universiteti (bakalavr) Harvard universiteti
Kasbi	Siyosatchi huquqshunos muallif
Imzosi
Vebsayti	Rasmiy sayti Obama Jamgʻarmasi Oq uy arxivlari

2009-yil 9-oktyabrida tinchlikparvar siyosati uchun Nobel mukofoti bilan taqdirlandi.^[2]

2012-yilgi saylovda ham gʻalaba qozondi.^[3] Shuningdek, Obama uch bestseller kitob muallifi hamdir: Dreams from My Father („Otamdan orzular“) (1995), The Audacity of Hope („Umid jurʼati“) (2006) va A Promised Land („Vaʼda qilingan yer“) (2020).^[4]

Obama, rafiqasi Michelle va qizlari Sasha va Malia, 2009-yil.

Dastlabki hayoti va karyerasi

Obama 1961-yil 4-avgustda^[5] AQShning Hawaii shtati Gonolulu shahridagi Kapiolani Ayollar va Bolalar Tibbiy Markazida dunyoga kelgan.^[6][7][8] U Hawaiida va AQShning 48 ta qitʼada joylashgan shtatlaridan tashqarida tugʻilgan yagona prezidentidir.^[9] Uning onasi oq va otasi qora irqqa mansub. Onasi, Ann Dunham (1942-1995) Kanzasning Uichita shahrida tugʻilgan boʻlib, asosan ingliz, nemis, irland, shotland va uelslik kelib chiqishga ega boʻlgan.^[10] Otasi Barack Obama Katta (1936-1982)^[11][12] Keniyaning Luo qabilasiga mansub hamda grant asosida Hawaiiga oʻqishga kelgan talaba boʻlgan. Obamaning ota-onasi 1960-yilda Manoadagi Hawaii uiversitetida rus tili darsida uchrashishgan.^[13][14] Juftlik 1961-yilning 2-fevralida, Obama tugʻilishidan olti oy avval Vailukuda turmush qurishgan.^[15][16]

1961-yil avgusti oxirlarida, Obama tugʻilganidan bir necha hafta oʻtgach, Barack va uning onasi Seattle shahridagi Washington universitetiga koʻchib oʻtishib, u yerda bir yil yashashdi. Bu vaqt davomida Barackning otasi 1962-yilning iyunida Hawaiida oʻqishini tamomlab, iqtisod boʻyicha bakalavrlik darajasi oldi. Keyinchalik, Harvard universitetiga grant asosida oʻqishga kirib, u yerni tugatdi va iqtisod boʻyicha magistrlik darajasini oldi. Obamaning ota-onasi 1964-yil martida ajrashishdi.^[17] Obama Katta 1964-yilda Keniyaga qaytdi va u yerda uchinchi marta uylandi. U, shuningdek, Keniya moliya vazirligida katta iqtisod tahlilchisi lavozimini bajardi.^[18] U oʻgʻli Obamani koʻrish uchun 1971-yil Mavlud bayramida^[19] faqat bir marotaba Hawaiiga tashrif buyurgan. U 1982-yili avtomobil halokati tufayli vafot etdi, bu paytda Obama 21 yoshda edi.^[20] Bolalik chogʻlarini yodga olarkan, Obama bu haqda shunday deydi: „Otamning atrofimdagi odamlarga umuman oʻxshamasligini, yaʼni u qop-qora boʻlsa, onam sutdek oqligini bazorgʻa fahmlaganman“.^[14]

Nashr etilgan kitoblari

• Dreams from My Father (1995)
• The Audacity of Hope (2006)
• Of Thee I Sing (2010)
• A Promised Land (2020)

Audiokitoblar

• 2006: The Audacity of Hope: Thoughts on Reclaiming the American Dream (Random House Audio) ISBN 978-0739366417

Manbalar

1. „Obama wins historic US election“. BBC News (5-noyabr 2008-yil). 18-dekabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-noyabr 2008-yil.

   • Nagourney, Adam. „Obama Elected President as Racial Barrier Falls“. The New York Times (4-noyabr 2008-yil). 9-dekabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-noyabr 2008-yil.
   • „Obama: 'This is your victory'“. CNN (5-noyabr 2008-yil). 4-noyabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-noyabr 2008-yil.
2. The Nobel Peace Prize 2009
3. AQShda prezidentlik saylovlari yakuniga yetdi (Wayback Machine saytida 2012-11-10 sanasida arxivlangan), kun.uz
4. „Former President Barack Obama's third book starts shipping today“ (en). NBC News. Qaraldi: 22-sentyabr 2021-yil.
5. „President Barack Obama“. The White House (2008). 26-oktyabr 2009-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-dekabr 2008-yil.
6. „Certificate of Live Birth: Barack Hussein Obama II, 4-avgust 1961-yil, 7:24 pm, Honolulu“. whitehouse.gov (27-aprel 2011-yil). 3-mart 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-mart 2017-yil.
7. Maraniss, David.. „Though Obama had to leave to find himself, it is Hawaii that made his rise possible“ (24-avgust 2008-yil), s. A22. Qaraldi: 28-oktyabr 2008-yil.
8. Nakaso, Dan.. „Twin sisters, Obama on parallel paths for years“ (22-dekabr 2008-yil), s. B1. Qaraldi: 22-yanvar 2011-yil.
9. Barreto, Amílcar Antonio; Richard L. O'Bryant „Introduction“, . American Identity in the Age of Obama. Taylor & Francis, 12-noyabr 2013-yil — 18–19-bet. ISBN 978-1-317-93715-9.
10. Obama (1995, 2004), p. 12.
11. Maraniss (2012), p. 65: He had been born inside the euphorbia hedges of the K’obama homestead on 18-iyun 1934-yil.
12. Liberties (2012), p. 202: The age of the father is questionable since most of the documents Barack Hussein Obama filled out during his United States student visa was 18-iyun 1934-yil; however, Obama II’s book Dreams of My Father states his birth date was 18-iyun 1936-yil. Check out Immigration and Naturalization Service records, and those documents also indicate the birth date to be 18-iyun 1934-yil, thereby making Obama Sr. twenty-seven at the birth of Obama II instead of the annotated twenty-five on the birth certificate.
13. Jones, Tim.. „Barack Obama: Mother not just a girl from Kansas; Stanley Ann Dunham shaped a future senator“ (27-mart 2007-yil), s. 1 (Tempo). 2017-yil 7-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 30-yanvar.
14. Obama (1995, 2004), s. 9-10.

    • Scott (2011), s. 80-86.
    • Jacobs (2011), s. 115-118.
    • Maraniss (2012), s. 154-160.
15. Ripley, Amanda.. „The story of Barack Obama's mother“ (9-aprel 2008-yil). Qaraldi: 9-aprel 2007-yil.
16. Scott (2011), p. 86.

    • Jacobs (2011), s. 125-127.
    • Maraniss (2012), s. 160-163.
17. Scott (2011), s. 87-93.

    • Jacobs (2011), s. 115-118, 125-127, 133-161.
    • Maraniss (2012), s. 170-183, 188-189.
18. Obama „Dreams from My Father a Story of Race and Inheritance“
19. Scott (2011), s. 142-144.

    • Jacobs (2011), s. 161-177, 227-230.
    • Maraniss (2012), s. 190-194, 201-209, 227-230.
20. Ochieng, Philip.. „From home squared to the US Senate: how Barack Obama was lost and found“ (1-noyabr 2004-yil). 2007-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 30-yanvar.

    • Merida, Kevin.. „The ghost of a father“ (14-dekabr 2007-yil), s. A12. Qaraldi: 25-iyun 2008-yil.
    • Jacobs (2011), s. 251-255.
    • Maraniss (2012), s. 411-417.

Oʻqish uchun

• De Zutter, Hank. „What Makes Obama Run?“ (8-dekabr 1995-yil). Qaraldi: 25-aprel 2015-yil.
• Graff, Garrett M. (1-noyabr 2006-yil). „The Legend of Barack Obama“. Washingtonian. 14-fevral 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 14-yanvar 2008-yil.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
• Kenny, Mary. "Obama shaped more by his WASP heritage than the passion of Martin Luther King, " Independent.ie (7-sentyabr 2014-yil)
• Koltun, Dave „The 2004 Illinois Senate Race: Obama Wins Open Seat and Becomes National Political "Star"“, . The Road to Congress 2004. Hauppauge, New York: Nova Science Publishers, 2005. ISBN 978-1-59454-360-9.
• Lizza, Ryan (September 2007). „Above the Fray“. GQ. 2011-05-14da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 27-oktyabr 2010-yil.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
• MacFarquhar, Larissa (7-may 2007-yil). „The Conciliator: Where is Barack Obama Coming From?“. The New Yorker. Qaraldi: 14-yanvar 2008-yil.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
• McClelland, Edward. Young Mr. Obama: Chicago and the Making of a Black President. New York: Bloomsbury Press, 2010. ISBN 978-1-60819-060-7.
• Parmar, Inderjeet and Mark Ledwidge. „…'a foundation-hatched black': Obama, the US establishment, and foreign policy.“ International Politics 54.3 (2017): 373-388 online (Wayback Machine saytida 2023-06-27 sanasida arxivlangan)

Havolalar

• Barack Obama sayti ^(ingl.)
• Prezident Obama maʼmuriyati, Oq Uy ^(ingl.)