Yiyang

Yiyang (soddalashtirilgan xitoycha: 益阳, anʼanaviy xitoycha: 益陽, pinyin: Yìyáng) — Xitoyning Xunan provinsiyasidagi Zi daryosi boʻyida joylashgan, Duntinxu koʻli boʻylab choʻzilgan va shimolda Xubey bilan chegaradosh boʻlgan prefektura darajasidagi shahar. 2010-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Yiyang aholisi 4,313,084 nafar kishidan iborat boʻlib, 12,144 km² (4,689 kv mi) hududda istiqomat qiladi. Avvalgi aholini roʻyxatga olish 2000-yilda boʻlib oʻtgan va unda 4,309,143 nafar kishi qayd etilgan^[1].

Yiyang 益阳市
Prefektura darajasidagi shahar
28°35′0″N 112°20′0″E
Prefektura darajasidagi shahar	Xitoy
Asos solingan	Mil. avv. 221-yil
Maydon	12,144 km2 (4,689 kv mi)
Rasmiy til(lar)i	Xitoycha
Aholisi  (2010-yil aholini ro'yxatga olish)	4 313 084 Shahar (2 017) - 666 600 Tumanlar - 1 459 000
Zichligi	360 (920/kv mi) kishi/km2
Konfessiyaviy tarkib	Buddizm va nasroniylik
Vaqt mintaqasi	UTC+8 Xitoy standard
Pochta indeks(lar)i	413 000
Yiyang

Tarixi

Yiyang grafligi miloddan avvalgi 221-yilda Sin Chu davlatini bosib olgandan keyin tashkil topgan. U Yiyang deb atalgan, chunki okrug markazi Yi daryosining (zamonaviy Zi daryosi) shimoliy qirgʻogʻida joylashgan edi. Keyin hozirgi yurisdiksiya asosan Gʻarbiy Xan davrida Changsha knyazligi qoʻmondonligining bir qismiga aylantirildi^[2].

Qismlari

Yiyang hududini (益陽; I-YANG (YIYANG) AMS, 1953-yil) oʻz ichiga olgan xarita

Yiyang ikkita tuman, bitta okrug darajasidagi shahar va uchta okrugni boshqaradi. Bu yerda taqdim etilgan maʼlumotlarda metrik tizim va 2010-yilgi milliy aholini roʻyxatga olish maʼlumotlaridan foydalanilgan.

Xarita
Ziyang okrugi Heshan okrugi Nan okrugi Taojiang okrugi Anhua okrugi Yuanjiang (shahar)

Inglizcha nomi	Soddalashtirilgan xitoycha	Anʼanaviy xitoycha	Pinyin	Hudud	Aholi	Zichlik
Ziyang District	资阳区	資陽區	Zīyáng Qū	680	410,542	604
Heshan District	赫山区	赫山區	Hèshān Qū	1,379	839,265	609
Yuanjiang City	沅江市		Yuánjiāng Shì	2,071	667,104	322
Nan County	南县	南縣	Nán Xiàn	1,075	725,562	675
Taojiang County	桃江县	桃江縣	Táojiāng Xiàn	2,063	769,568	373
Anhua County	安化县	安化縣	Ānhuà Xiàn	4,950	901,043	182

Iqlimi

Yiyang shahri (1981—2010-yillar uchun normal) iqlimi
Koʻrsatkich	Yan	Fev	Mart	Apr	May	Iyun	Iyul	Avg	Sen	Okt	Noy	Dek	Yil
Oʻrtacha maksimal, °C	8,2	10,5	14,9	21,6	26,6	29,6	33,2	32,3	27,8	22,5	17,0	11,2	21,3
Oʻrtacha harorat, °C	4,8	7,1	11,0	17,3	22,3	25,7	29,0	28,1	23,7	18,3	12,7	7,3	17,3
Oʻrtacha minimal, °C	2,3	4,4	8,0	14,0	18,7	22,5	25,5	25,0	20,6	15,3	9,6	4,3	14,2
Yogʻingarchilik meʼyori, mm	76,9	93,7	140,3	191,0	184,9	215,1	165,8	128,5	90,7	92,8	82,6	50,2	1 512,5
Manba: Xitoy meteorologiya boshqarmasi[3]

Qishloq xoʻjaligi

Yiyang yaqinida koʻplab tepalikli qishloq xoʻjaligi yerlari mavjud. Shahar atrofida asosiy ekin guruch, choy, bambuk ham yetishtiriladi.

Hukumat

Yiyangning hozirgi CPC partiyasi kotibi Qu Xay va hozirgi meri Chjan Chjihengdir.

Madaniyati, xalqi va tili

Huaguxi, mahalliy Hunan operasi Yiyangda juda mashhur. Yiyang oshxonasi (Xiang oshxonasining bir turi) toza chili qalampiridan tayyorlangan achchiq taomlari bilan mashhurlikka erishgan.

Yiyangda Xitoyning zamonaviy davrida yetishib chiqqan koʻplab mashhur odamlar bor. Xo Feng-Shan Xitoyning tashqi ishlari boʻyicha tarixida juda mashhur, chunki u Ikkinchi jahon urushi paytida Xitoyda diplomat boʻlib ishlagan va bu davrda Yevropa hamda Xitoyda koʻplab yahudiy oilalarini qutqargan. Yiyang shahrida tugʻilgan Libo Chjou Xitoyda taniqli yozuvchidir.

Yiyang tili „Yiyong-Wa“ (Yiyang lahjasi) xitoy tilining Yangi Syan dialektiga tegishli. Bu dialekt butun Yiyangda juda keng tarqalgan. Ammo Yiyangning Anhua okrugining gʻarbiy hududi biroz boshqacha urgʻuga ega va Loudi tumanidagi Eski Syan aksentiga yaqin. Yiyang dialekti koʻplab qadimiy soʻzlar hamda talaffuzlarni oʻzida saqlab qolgan va mandarin xitoy tilidan hayratlanarli darajada kam farq qiladi. Binobarin, Yiyang lahjasini begonalarning tushunishi juda qiyin, biroq uning maʼruzachilari boshqa Yangi Syan lahjalari soʻzlovchilari bilan yaxshi muloqot qilishlari mumkin.

Dinlari

Tarixiy jihatdan buddizm va daosizm dinlari Yiyang xalqi hayotida juda muhim rol oʻynagan. Hozirgi vaqtda bu dinlarning ikkalasi ham Xitoyning boshqa koʻplab joylarida boʻlgani kabi tanazzulga yuz tutdi. Biroq, bugungi kunda, buddizm va nasroniylik Yiyangda koʻplab tarafdorlarga ega, mos ravishda bu dinlarga Yiyang aholisining 340,500 hamda 238,100 nafari eʼtiqod qiladi.

Kollejlari va universitetlari

• Xunan shahar universiteti (湖南城市学院)

Xalqaro munosabatlari

Qardosh shaharlar

Yiyang qardosh shaharlari:

• Namxae okrugi, Janubiy Koreya (2006)
• Petah Tikva, Isroil (2011)
• Stara Zagora, Bolgariya (1994.12.04)
• Guarulhos, Braziliya (2019)

Manbalar

1. (xitoycha) Compilation by LianXin website.
2. 中国大百科全书（第二版） (zh). Encyclopedia of China Publishing House, 2009 — 388-bet. ISBN 978-7-500-07958-3.
3. „zh:中国气象数据网 - WeatherBk Data“ (zh-cn). China Meteorological Administration. Qaraldi: 2020-yil 15-aprel.

Havolalar

• Hntj.gov.cn (Wayback Machine saytida 2006-05-27 sanasida arxivlangan) — shahar haqida qisqacha maʼlumot