Gruziyalik sobiq futbolchi From Wikipedia, the free encyclopedia
Shota Arveladze (gruzincha: შოთა არველაძე; 1973-yil 22-fevralda tugʻilgan) — gruziyalik professional futbol menejeri va sobiq futbolchi, u yaqinda EFL chempionati klubi „Xall Siti“ni boshqargan.
Shaxsiy maʼlumot | |||
---|---|---|---|
Tavallud sanasi | 22-fevral 1973-yil | ||
Tavallud joyi | Tbilisi | ||
Boʻyi | 1.82 m | ||
Ampluasi | Hujumchi | ||
Yoshligida aʼzo boʻlgan klublar | |||
1987-1990 | Dinamo Tbilisi | ||
Professional faoliyati* | |||
Yillar | Jamoa | Isht. | (Gol.) |
1990-1991 | Martve Tbilisi | 30 | (33) |
1991-1994 | Dinamo Tbilisi | 67 | (51) |
1993-1994 | → Trabzonspor | 18 | (15) |
1995-1997 | Trabzonspor | 76 | (46) |
1997-2001 | Ajax | 96 | (55) |
2001-2005 | Rangers | 95 | (44) |
2005-2007 | AZ | 60 | (36) |
2007-2008 | Levante | 4 | (0) |
Milliy terma jamoa | |||
1992-2007 | Gurjiston | 61 | (26) |
Boshqargan klublari | |||
2008-2010 | AZ (yordamchi) | ||
2010-2012 | Kayserispor | ||
2012-2015 | Kasımpaşa | ||
2015 | Trabzonspor | ||
2016-2017 | Maccabi Tel Aviv | ||
2017-2020 | Paxtakor Toshkent | ||
2022 | Hull City | ||
*Professional klublardagi gollari (ichki chempionat) |
Arveladze Tbilisining Dinamo, Trabzonspor, Ayaks, Reynjers, AZ va Levante klublarida oʻynagan. Oʻz klublari uchun 410 liga oʻyinida 291 gol va milliy terma jamoa uchun 61 oʻyinda 26 gol bilan Gruziya tarixidagi eng yaxshi toʻpurar maqomiga ega boʻlgan.
Uning UEFA kubogi musobaqasida, jumladan, saralash bahslarida urgan 27 ta goli Yevropa Ligasigacha boʻlgan turnir tarixida uchinchi oʻrinni egallashiga olib keldi[1]. U mustaqil Gruziya futbolidagi eng yaxshi zarba beruvchi rekordga ega. U Gruziya professional futbol ligasi soʻroviga koʻra Gruziyaning eng yaxshi oʻyinchisi va eng yaxshi futbolchisi deb topilgan.
Arveladze "Dinamo Tbilisi", „Trabzonspor“ va „Ayaks“da oʻynagan va kamida bir mavsumni uchtasida ham eng yaxshi toʻpurar sifatida yakunlagan. 1993-yilda u Shimoliy Irlandiyaning Linfild klubiga qarshi oʻyinda mustaqil Gruziya futboli tarixidagi birinchi UEFA turnirida. U 1995-96 yillarda " Trabzonspor "ni gollar soni boʻyicha boshqarganida, u Superligani ham boshqargan va bu 1983-1984 yillardagi Tarik Xojichdan keyin bu ligani turk boʻlmagan ikkinchi golga aylantirgan. „Trabzonspor“ muxlislarining "eng sevimli xorijlik futbolchisi" sifatida eʼtirof etilgan.
1997-yilning yozida Arveladze Amsterdamning „Ayaks“ klubi bilan shartnoma imzoladi[2]. Keyinchalik, birinchi mashgʻulot paytida juda asabiy boʻlganini, hatto oʻzi bilan butsa olishni ham unutganini aytdi[2]. Amsterdamda Ronald de Bur bilan yaqin doʻst boʻldi[2]. Uning Amsterdam Arenadagi birinchi oʻyini alohida ahamiyatli boʻldi. 1997-yil 15-avgust kuni Amsterdamning „Ayaks“ klubi Braziliyaning „Gremio“ jamoasi bilan o‘rtoqlik o‘yinida maydonga tushdi. Arveladze gol urdi, uning rafiqasi Tamuna esa, oʻyindan bir necha soat oldin farzandi Giorgini dunyoga keltirdi[2].
Arveladze „Ayaks“ safida „ Vitess-Arnxem“ga qarshi debyut qildi. Jerald Sibonni oʻrniga va klub uchun toʻrtinchi golni kiritdi[3]. Birinchi mavsumda u Erediviziyada uchta xet-trik qayd etgan va 31 oʻyinda jami 25 ta gol urgan. Amsterdamlik klub menejeri Morten Olsen yosh hujumchining oʻyinidan juda mamnun boʻldi[4]. Arveladze 1997-1998-yilgi UEFA kubogida ham klub uchun asosiy figura boʻlgan. Klub uchun 8 oʻyinda 7 ta gol urdi, shu jumladan, NK Mariborga qarshi oʻyinda xet-trik[4]. „Ayaks“ chorak finalda Moskvaning „Spartak“iga qarshi oʻyinda magʻlub boʻldi. Arveladze durang o‘yinda klubning yagona goliga mualliflik qildi[5]. Birinchi mavsumida ikki marta akasi Archil oʻynagan NAC Breda bilan toʻqnash keldi. Bu Shota faoliyatidagi eng esda qolarli faktlardan biri bo‘lib qolgan[4].
1998-yilning yozida „Ayaks“ Arveladzening yaqin doʻsti Giorgi Kinkladzeni "Manchester Siti"dan 5 million funt sterlingga sotib oldi[6]. Ular bolaligidanoq doʻst boʻlishgan va bu — ikkalasi uchun ham orzuga yetishga oʻxshardi[7]. Biroq, Kinkladzening „Ayaks“dagi oʻyinlari muvaffaqiyatsiz chiqdi[8].
Arveladze 2001-yilda „Ayaks“dan 3 million funt sterling evaziga „Reynjers“ga oʻtgan edi[9]. Klub bilan 4 yillik shartnoma imzoladi. Tore Andre Flo, Claudio Caniggia, Michael Mols, Kenny Miller, Billy Dodds, Ronald de Boer va Russell Latapy kabi oʻyinchilardan shiddatli oʻyin talab etildi.
Glazgo klubi bilan birinchi mavsumda Arveladze umumiy hisobda 17 ta, jumladan Shotlandiya Premyer-ligasida 11 ta gol urdi. Fevral oyida Shotlandiya kubogining chorak finalida Forfar Atletikga qarshi oʻyinda jarohat olgandan keyin atigi 30 oʻyinda qatnasha oldi, bu esa 2002-yil Shotlandiya Liga kubogi finalini oʻtkazib yuborganini anglatadi[10]. Biroq, oʻz klubi uchun oltita gol urdi va chempionlikni qoʻlga kiritdi[11]. Arveladze finalda Caniggia oʻrniga maydonga tushdi. Bu uning Shotlandiya klubidagi ilk chempionligi edi[12].
Keyingi mavsum gruziyalik futbolchining faoliyatidagi eng muvaffaqiyatlisi boʻldi. Reynjers gʻalabaga erishdi. 2003-yil mart oyida „Reynjers“ Liga kubogi finalida azaliy raqibi „Seltik“ni magʻlub etdi[13]. Keyinchalik Shotlandiya kubogi finalida „Reynjers“ Lorenzo Amorusoning goli evaziga „Dandi“ni magʻlub etishga muvaffaq boʻlgach, yana bir chempionlikni qoʻlga kiritdi[14]. Ushbu oʻyinda Arveladzening ikki hamyurtlari — Georgi Nemsadze va Zurab Xizanishvili ham ishtirok etishdi. Ikkinchisi oʻsha yozda „Reynjers“da qoʻshildi[15].
2005-yil may oyida Arveladze mavsum tugaganidan keyin klubni tark etishini eʼlon qildi va 9ta gol urishga muvaffaq boʻldi. Yevropaning turli klublaridan — Angliya, Olmoniya, Niderlandlar va Turkiya jamoalaridan takliflar olganini tasdiqladi[16].
„Reynjers“dagi faoliyati davomida Arveladzega, uning yuzi aktyor Rowen Atkinsonga oʻxshashligi uchun janob Bin laqabini berishdi[17].
2015-yildagi sud ishida Arveladzening agenti transferning haqiqiy narxi 12 million yevro, yaʼni oʻsha paytdagi 8,5 million funt sterlingga teng ekanligini taʼkidladi[18]. Arveladze SPLdagi 300-golini urdi va 2002-03-yilgi mavsumda mahalliy kubok va 2004-05-yilgi mavsumda dublga erishgan „Reynjers“ tarkibiga kirdi.
Arveladze 2005-06-yilgi mavsum boshlanishidan oldin Gollandiyaning „AZ“ jamoasiga tekinga oʻtdi va klub bilan ikki yillik shartnoma imzoladi[19].[20]
Louis van Gaal qoʻl ostida Arveladze klubning asosiy figurasiga aylandi[21]. Divizionda 22 ta gol urib, mavsum davomida 33 ta gol urgan Klaas-Jan Huntelaardan keyin turnirning eng yaxshi toʻpurari boʻldi. Alkmaar bu safar ham UEFA kubogida ishtirok etdi. Klub uchun 6 oʻyinda Arveladze 2 ta golli uzatmani amalga oshirdi va 2 ta gol urdi, ulardan bittasi „Real Betis“ga qarshi oʻyinda urildi[22]. Mavsum oxirida AZ Alkmaar va Arveladze gruziyalik xalqaro hujumchini Gollandiya klubida 2008-yilning yozigacha saqlab qolish uchun shartnomani uzaytirishga kelishib oldilar[23].
Klubdagi ikkinchi va yakuniy mavsumda Arveladze klubning yangi sardori etib tayinlandi[24]. Denni Landzaat va Joris Matijsen mos ravishda „Uigan Atletik“ va „Gamburger SV“ jamoasiga ketgan[24]. Van Gaal Arveladzeni shaxsiyati jihatidan Denni Blind va Frank Raykardga qiyoslab, uni „tarkibdagi eng yaxshi mutaxassis“ deb atadi[24].
AZ uchun 89 ta oʻyinda jami 48 ta gol kiritgan. Gruziyalik hujumchi UEFA kubogida ham 7 ta gol urdi, ulardan ikkitasini Ramon Sanchez Pisjuan stadionida, Sevilyaga qarshi oʻyinda (2:1) kiritdi[25].
2007-yil iyul oyida Arveladze tibbiy koʻrikdan oʻtdi va Ispaniyaning „Levante“ klubi bilan bir yillik shartnoma imzoladi[26]. Yozgi mashgʻulotlarda jarohati tufayli oʻn oy davomida tiklandi[27]. Amsterdamda operatsiya qilindi[28]. 23-mart kuni „Vilyarreal“ga qarshi oʻyinda Juanma oʻrniga maydonga tushdi[29]. Mavsum oxirigacha qolgan 3ta oʻyinda qatnashishga muvaffaq boʻldi.
Aprel oyida „Levante“ Arveladze mavsum oxirida faoliyatini yakunlashini tasdiqlagandi[30]. Faoliyatidagi soʻnggi oʻyinda u „Santyago Bernabeu“da „Real“ga qarshi oʻynadi va 5:2 hisobida magʻlub boʻldi[31].
Shota Arveladze Gruziya terma jamoasida[32] muntazam oʻynagan va 61 oʻyinda 26 gol urgan barcha vaqtlardagi eng kuchli toʻpurari hisoblanadi[33].
Xalqaro maydondagi debyutini 1992-yil 2-sentyabrda Gruziyaning Litva bilan o‘rtoqlik uchrashuvida (1:0) o‘tkazdi. Oradan 15 kun o‘tib, u mamlakatning birinchi uy uchrashuvida qo‘shni Ozarbayjon ustidan 6:3 hisobida g‘alaba qozonib, o‘zining birinchi golini kiritdi. 16-noyabr kuni Yevro-1996 saralashida Uelsga qarshi Tbilisida 5:0 hisobida gʻalaba qozongan[34][35].
1997-yil 30-martda Arveladze jamoasi Armanistonga qarshi oʻrtoqlik oʻyinida 7:0 hisobida gʻalaba qozondi[36]. Gruziya bilan 1998-yilda Malta xalqaro futbol turnirida gʻolib chiqdi[37]. 2006-yil 18-avgustda UEFA Yevro-2008 saralashining ochilish oʻyinida Farer orollari jamoasini 6:0 hisobida gʻalaba qozonib, xet-trik qayd etdi[38]. Uning soʻnggi oʻyini 24-mart kuni yana bir saralash oʻyinida boʻlib oʻtdi va Shotlandiyaga 2:1 hisobida yutqazib qoʻydi[39].
Arveladze futbolchilik faoliyatini tugatgandan soʻng, 2008-yil iyul oyida bosh murabbiy va sobiq „Ayaks“ murabbiyi Louis van Gaal qoʻl ostida „AZ“ga yordamchi murabbiy etib tayinlandi. Bu pozitsiyani 2009-2010-yilgi mavsumda Ronald Kuman va Dick Advocaat qoʻl ostida saqlab qolgan.
2010-2011 yilgi mavsumda Arveladze Turkiyaning „Kayserispor“ klubini boshqargan[40][41]. 2012-yildan 2015-yilgacha Istanbulda joylashgan „Kasımpasha SK“ni boshqargan. Oʻzining soʻnggi oʻyinida jamoa „Konyaspor“ mehmoni boʻlib, oʻyinchilari uning jarohatlangan oʻyinchisi Rayan Babelga yordam berishdi. Arveladze shundan soʻng Konyasporga hisobni tenglashtirishga imkon berdi va Konyaspor oʻyinda 2:1 hisobida gʻalaba qozondi. U oʻyindan keyin isteʼfoga chiqdi[42].
2015-yilning 3-iyulida Arveladze Turkiyaning „Trabzonspor“ klubi bosh murabbiyi etib tayinlandi[43]. Noyabr oyida isteʼfoga chiqdi. U va uning vorisi Hami Mandirali boshqaruvi ostida jamoa oʻsha mavsumda rekord darajadagi 17 oʻyinda magʻlub boʻldi[44].
2016-yil iyun oyida Arveladze Tel-Avivning „Makkabi“ klubining yangi bosh murabbiyi sifatida tanishtirildi[45] Taxminan mavsum oʻrtalarida ishdan boʻshatildi: „Makkabi“ 2011-yildan beri birinchi marta bir mavsum davomida murabbiyni isteʼfoga chiqardi[46].
2017-yilda Arveladze Toshkentning „Paxtakor“ klubi bosh murabbiyi etib tayinlangan edi[47]. U 2019 va 2020-yillarda O‘zbekiston Superligasi va Kubogida g‘olib chiqqan. 2020-yil 21-dekabrda murabbiylikdan ketdi.
2022-yilning 27-yanvarida Arveladze „Hall City“ning yangi bosh murabbiyi etib tayinlandi[48]. Ikki kundan soʻng debyutida jamoa oʻz uyida Swansea City ustidan 2:0 hisobida gʻalaba qozondi[49]. Arveladze 2022-yil 30-sentyabrda „Xall Siti“dan chetlatildi, jamoa EFL chempionatida 20-o‘rinni egallab, ketma-ket to‘rtta mag‘lubiyatdan so‘ng[50].
Arveladzening akalari Archil (egizak) va Revaz (katta) ham Revazning oʻgʻli Vato kabi xalqaro miqyosdagi futbolchilardir[51].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.