Likud
From Wikipedia, the free encyclopedia
Likud (ivritcha: הַלִּיכּוּד), rasman Likud Milliy Liberal harakati (ivritcha: הַלִּיכּוּד – תנועה לאומית ליברלית) nomi bilan tanilgan, Isroildagi asosiy oʻng qanot siyosiy partiyasi[17][18][19]. 1973-yilda Menahem Begin va Ariel Sharon tomonidan bir nechta oʻng qanot partiyalari bilan ittifoqda tashkil etilgan. 1977-yilgi saylovlarda Likudning gʻalaba qozonishi mamlakat siyosiy tarixida katta burilish nuqtasi boʻlib, birinchi marta soʻl kuchlar hokimiyatni qoʻldan boy beradi. Bundan tashqari, Isroilda birinchi marta oʻng qanot partiya koʻp ovozni qoʻlga kiritadi[20]. 1980-yillarning asosiy qismida mamlakatni boshqarganidan keyin partiya 1992-yilda Knesset saylovlarida magʻlub boʻlgan. Likud nomzodi Benyamin Netanyahu 1996-yilda Bosh vazir saylovida gʻalaba qozonadi va 1996-yilgi saylovlardan soʻng hukumatni shakllantirish vazifasi topshiriladi. Netanyahu hukumati ishonchsizlik votumidan soʻng parchalanib ketgan, bu esa 1999-yilda saylovlar eʼlon qilinishiga olib kelib, Likud Ehud Barak boshchiligidagi Yagona Isroil koalitsiyasiga hokimiyatni boy bergan.
Likud - Milliy Liberal harakati הליכוד – תנועה לאומית ליברלית | |
---|---|
Rais | Benjamin Netanyahu |
Asoschilari | Menachem Begin |
Tashkil etilgan |
1973 (ittifoq) 1988 (birlashgan partiya) |
Birlashgan | Gahal (Herut va Liberal partiya), Free Centre, National List va Buyuk Isroil uchun harakat |
Shtab kvartiralari |
Metzudat Ze'ev 38 King George Street Tel Aviv, Israel |
Yoshlar qanoti | Yosh Likud |
Aʼzolari soni | 125,000 |
Ideologiyasi |
|
Siyosiy pozitsiyasi | |
Yevropaga mansublik | Yevropa konservatorlari va islohotchilar partiyasi (global hamkor)[14] |
Xalqaro mansublik | Xalqaro Demokratiya Ittifoqi |
Ranglar | Koʻk |
Madhiyasi | |
Knesset |
32 / 120 |
Most MKs | 48 (1981) |
Vebsayt | Rasmiy sayti |
מחל محل [16] | |
2001-yilda 1999-yilgi saylovdan keyin Netanyahu oʻrniga kelgan Likud partiyasi vakili Ariel Sharon Barak isteʼfoga chiqqanidan keyin Bosh vazir tomonidan oʻtkazilgan saylovda uni magʻlub etgan. Partiya 2003-yilgi saylovlarda ishonchli gʻalaba qozonganidan soʻng, Likud 2005-yilda Sharon Kadima partiyasini tuzish uchun ketgach bu yerda katta boʻlinish yuz bergan. Bu Likudning 2006-yilgi saylovlarda toʻrtinchi oʻringa tushib ketishiga va Knessetdagi 28 oʻrindan mahrum boʻlishiga olib kelgan. 2009-yilgi saylovlardan soʻng Likud 15 oʻringa ega boʻlgan. Netanyahu partiyani nazoratga olib, boshqa oʻng qanot partiyalari Yisrael Bayteynu va Shas bilan ittifoq tuzib, hukumatni Kadima nazoratidan qaytarib olgan. Netanyahu oʻsha yildan to 2021-yilgacha bosh vazir boʻlib ishlagan. Likud 2020[21] va 2021-yillardagi saylovlarda eng koʻp oʻrinlarni qoʻlga kiritadi, biroq Netanyahu 2021-yil iyun oyida Yair Lapid va Naftali Bennett boshchiligidagi misli koʻrilmagan koalitsiya tomonidan hokimiyatdan chetlashtirilgan[22][23]. Keyinchalik 2022-yilgi saylovda gʻalaba qozonib, Bosh vazir lavozimiga qaytadi[24].
Partiya aʼzosi Likudnik (ivritcha: לִכּוּדְנִיק) deb ataladi[25].