Inoyatullaxon
1929-yilda Afgʻoniston podshohi / From Wikipedia, the free encyclopedia
Inoyatullaxon (pushtuncha/dariycha: عنايت الله خان) (1888-yil 20-oktyabr – 1946-yil 12-avgust) 1929-yil yanvarda uch kunlik Afgʻoniston podshohi. Afgʻon amiri Habibullaxonning oʻgʻli. Inoyatullaning qisqa muddatli hukmronligi uning taxtdan ketishi bilan yakunlangan.
Inoyatullaxon عنايت الله خان | |
---|---|
Afgʻoniston podshohi | |
Inoyatullaxon portreti, 1929-yil | |
Afgʻoniston podshohi | |
Saltanat | 1929-yil 14-yanvar – 1929-yil 17-yanvar |
Oʻtmishdoshi | Omonullaxon |
Davomchisi |
Habibulloh Kalakoniy (Kobulda) Ali Ahmadxon (Jalolobodda) |
Tugʻilishi |
20-oktyabr 1888-yil Kobul, Afgʻoniston amirligi |
Vafoti |
12-avgust 1946-yil(1946-08-12) (57 yoshda) Tehron, Eron shohligi |
Turmush oʻrtogʻi | Xayriya xonim afandi |
Sulola | Barakzoi sulolasi |
Otasi | Habibullo |
Onasi | Jamol begim |
Xon pushtunlar oilasida tugʻilgan. Omonullaxon 1929-yil 14-yanvarda yarim tunda podshohlikni akasi Inoyatullaxonga topshirib, Kobuldan yashirincha Qandahorga qochishga harakat qiladi. Habibulloh Kalakoniy va uning izdoshlari Omonullaning Rolls-Royce mashinasini otda quvib ketishdi, ammo Omonulla qochishga muvaffaq boʻladi.
Podshoh ketishi bilan Kalakoniy podshoh Inoyatullaga yo taslim boʻlish yoki urushga tayyorgarlik koʻrish uchun xat yozadi. Inoyatullaning javobi shundaki, u hech qachon shoh boʻlishni istamagan va xohlamagan va 1929-yil 17-yanvarda Kalakoniy foydasiga taxtdan voz kechib, shoh deb eʼlon qilishga rozi boʻlgan. Inayatulloh Buyuk Britaniya Qirollik havo kuchlari[1] tomonidan Kobuldan havo yoʻlida olib ketilgan va umrining qolgan qismini surgunda oʻtkazgan. 1929-yil avgust oyida, Afgʻon fuqarolar urushi (1928–1929) davrida Kobulda Kalakaoniylarga qarshi kuchlar orasida Inoyatulla nomi bilan zarb qilingan rupiyalar aylanib yurgani haqida mish-mishlar tarqaldi. Bu baʼzilarni Inaytulla afgʻon taxtiga daʼvogarlik qila boshlagan degan fikrga olib keldi. Biroq, bundan hech narsa chiqmadi va mish-mishlar tezda barham topdi[2]. Inoyatulla Eronda qoldi va 1946-yilda Tehronda vafot etdi.