Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasi (UNGA, GA yoki fransuzcha: Assemblée générale AG) – Birlashgan Millatlar Tashkilotining (BMT) oltita asosiy organlaridan biri boʻlib, uning asosiy maslahat, siyosat va vakillik organi sifatida xizmat qiladi. Hozirda uning 78-sessiyasida uning vakolatlari, tarkibi, funksiyalari va tartiblari Birlashgan Millatlar Tashkiloti Nizomining IV bobida bayon etilgan.
Qisqartma |
|
---|---|
Turi | Asosiy organ |
Ishga tushgan sanasi | 1945 (79 yil avval) (1945) |
Joylashuvi | Nyu-York, AQSH |
Prezident | Dennis Francis |
Vebsayti | un.org/ga |
Aʼzolik va qatnashish |
---|
Bosh Assambleyaga aʼzolik va unda qatnashish bilan bogʻliq ikkita maqola uchun qarang:
|
Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasi BMT byudjeti, Xavfsizlik Kengashining doimiy boʻlmagan aʼzolarini tayinlash, BMT Bosh kotibini tayinlash, BMT tizimining boshqa qismlaridan hisobotlar olish va rezolyutsiyalar orqali tavsiyalar berish uchun javobgardir[1]. Shuningdek, u oʻzining keng vakolatlarini ilgari surish yoki yordam berish uchun koʻplab yordamchi organlarni tashkil qiladi[2]. Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasi barcha aʼzo davlatlar teng vakillik huquqiga ega boʻlgan BMTning yagona organidir.
Bosh Assambleya Nyu-York shahridagi BMT shtab-kvartirasi, Bosh Assambleya binosida har yili oʻz Prezidenti yoki BMT Bosh kotibi huzurida yigʻiladi. Ushbu yigʻilishlarning asosiy bosqichi odatda sentyabrdan yanvar oyining bir qismiga qadar barcha masalalar koʻrib chiqilgunga qadar davom etadi, bu koʻpincha navbatdagi sessiya boshlanishidan oldin boʻladi[3]. Bundan tashqari, u maxsus va favqulodda maxsus sessiyalar uchun qayta yigʻilishi mumkin. Birinchi sessiya 1946-yil 10-yanvarda Londondagi Metodistlar markaziy zalida chaqirildi va unda 51 ta aʼzo davlat vakillari ishtirok etdi.
Aksariyat savollar Bosh Assambleyada oddiy koʻpchilik tomonidan hal qilinadi. Har bir aʼzo davlat bitta ovozga ega. Baʼzi muhim masalalar boʻyicha ovoz berish, yaʼni tinchlik va xavfsizlik, byudjet muammolari va aʼzolarni saylash, qabul qilish, toʻxtatib turish yoki chiqarib yuborish boʻyicha tavsiyalar – hozir boʻlgan va ovoz berishda qatnashganlarning uchdan ikki qismi tomonidan ovoz berish yoʻli qabul qilinadi. Byudjet masalalarini tasdiqlash, jumladan, baholash shkalasini qabul qilishdan tashqari Assambleya qarorlari aʼzolar uchun majburiy emas. Assambleya Birlashgan Millatlar Tashkiloti vakolatiga kiruvchi har qanday masalalar boʻyicha tavsiyalar berishi mumkin, bundan Xavfsizlik Kengashi koʻrib chiqayotgan tinchlik va xavfsizlik masalalari mustasno.
1980-yillarda Assambleya bir qator xalqaro muammolar boʻyicha sanoati rivojlangan davlatlar va rivojlanayotgan mamlakatlar oʻrtasida „Shimol va Janub muloqoti“ forumiga aylandi. Bu masalalar BMT aʼzoligining ajoyib oʻsishi va oʻzgaruvchan tarkibi tufayli birinchi oʻringa chiqdi. 1945-yilda Birlashgan Millatlar Tashkilotining 51 ta aʼzosi bor edi, XXI asrga kelib aʼzo davlatlar soni 193 taga yetdi, ularning uchdan ikki qismidan koʻprogʻi rivojlanayotgan davlatlardir. Rivojlanayotgan mamlakatlar oʻzlarining soni tufayli koʻpincha Assambleyaning kun tartibini, uning munozaralarining xarakterini va qarorlarining mohiyatini aniqlay oladilar. Koʻpgina rivojlanayotgan mamlakatlar uchun BMT ularning koʻp diplomatik taʼsirining manbai va tashqi aloqalar tashabbuslari uchun asosiy vosita hisoblanadi.