Alisher Usmonov
From Wikipedia, the free encyclopedia
Alisher Burxonovich Usmonov (ruscha: Алише́р Бурха́нович Усма́нов; 9-sentyabr 1953-yil, Chust, Namangan) — rossiyalik oʻzbek tadbirkor, sarmoyador, USM holdings kompaniyasi asoschisi[4][5].
Alisher Usmonov | |
---|---|
Usmonov Alisher Burxonovich | |
Tavalludi |
Alisher Burxonovich Usmonov 9-sentyabr 1953-yil (1953-09-09) (70 yosh)[1] |
Fuqaroligi | Rossiya |
Taʼlimi |
Moskva davlat xalqaro munosabatlar instituti (MGIMO) Rossiya Federatsiyasi hukumati huzuridagi Moliya akademiyasi |
Kasbi | Tadbirkor, investor, xayriyachi, xalqaro forum ishtirokchisi |
Turmush oʻrtogʻi | Irina Viner(1992—2022)[3] |
Bolalari | Anton Viner |
Mukofotlari |
|
Forbes jurnalining ruscha versiyasiga koʻra, Rossiyadagi eng boy biznesmenlardan biri. Alisher Usmonov, shuningdek, The Sunday Times reytingiga koʻra, Buyuk Britaniyaning eng boy rezidentlaridan biri hisoblanadi[6][7][8]. 2022-yilga kelib Usmonovning boyligi 19,5 milliard dollarga yetib, dunyoning eng badavlat 100 kishisi qatoridan joy oldi[9]. Millioner turli xayriyalar ulashish bilan ham shugʻullanib keladi[10].
Usmonov oʻz boyliklarini Sovet Ittifoqi parchalanganidan keyin metall va togʻ-kon sanoatiga sarmoyalar kirgizish orqali orttirgan[11][12]. U 2006-yilda „Metalloinvest“ OAJ aktivlarini (Mixaylovskiy GOK va Ural Steel) „Gazmetall“ OAJ (Lebedinskiy GOK va Oskol elektrometallurgiya zavodi) bilan birlashtirgan, Rossiya sanoat konglomerati, Metalloinvestning asosiy aksiyadoridir[13].
U Kommersant(ingl.)oʻzb. nashriyotiga egalik qiladi. Shuningdek, Rossiyaning ikkinchi yirik uyali aloqa operatori, Megafonning hammuallifi va dunyodagi eng yirik mis konlaridan biri boʻmish Udokan mis konining egasidir. Usmonov Yuriy Milner bilan hamkorlik qilib[14], Digital Sky Technologies („DST“) kompaniyasining eng yirik investoriga aylandi. 2010-yil 16-sentyabrda Digital Sky Technologies (DST) oʻz nomini „Mail.ru Group“ ga oʻzgartirdi[15]. Shuningdek, u bir qator xalqaro texnologiya kompaniyalarining ham aksiyalariga egalik qiladi[16].
U 2008-yildan 2022-yilgacha 3 marta Xalqaro qilichbozlik federatsiyasi (FIE) prezidenti boʻlgan[17][18][19][20][21].
2022-yil 28-fevralda Yevropa Ittifoqi Kengashi unga Rossiyaning Ukrainaga bosqini sababli „Ukrainaning hududiy yaxlitligi, suvereniteti va mustaqilligiga putur yetkazuvchi yoki tahdid soluvchi harakatlari“ uchun sanksiyalar kiritib[22][23], unga Yevropa Ittifoqi boʻylab sayohat qilishni taqiqlab, barcha aktivlarini muzlatgan[24]. Buyuk Britaniya[25], AQSh[26], Yaponiya[27], Kanada[28] va Avstraliya[29] davlatlari ham sanksiyalarga qoʻshildi va 2022-yilning 16-martida Usmonov AQShning sanksiya nazorati boʻyicha asosiy roʻyxatidan joy olgan[30][31][32][33]. Shuningdek, keyinroq, Usmonovga Shveysariya, Ukraina va Yangi Zelandiya ham sanksiyalar kiritdi[34]. Yevropa Ittifoqining rasmiy nashri boʻlmish Yevropa Ittifoqining rasmiy jurnali(ingl.)oʻzb.da Alisher Usmonov „Rossiya prezidenti Vladimir Putin bilan yaqin aloqada boʻlgan, Putinning sevimli Kremlparast oligarxi“ sifatida tilga olingan[18].
Alisher Usmonov 1980-yillarda firibgarlik va davlat mablagʻlarini oʻzlashtirishda ayblanib, olti yilni sovet qamoqxonasida oʻtkazgan, biroq keyinchalik hukm bekor qilingan. 2000-yilda u Oʻzbekiston Oliy sudi tomonidan ayblangan. Soʻngra „unga nisbatan qoʻzgʻatilgan ish soxtalashtirilgan va hech qanday jinoyat sodir etilmagan“ deb topilgan[35].