Al-Volid ibn Uqba

 Volid ibn ʿUqba ibn Abu Muayṭ (arabcha: ) 645/46-649/50 yillarda oʻgay ukasi xalifa Usmon (r.a.) davrida Kufa hokimi boʻlgan (644–656).

Usmon davrida uni ichkilikbozlikda ayblashdi, unga qamchilashning qonuniy jazosi, ba'zi ma'lumotlarga ko'ra, Alining qo'li bilan amalga oshirildi.

Hayoti

Al-Volid Makkada otasi Uqba ibn Abu Muaytning Banu Umayya qabilasidan va onasi Arva binti Qurayzning onasi Banu Rabia oilasida tugʻilgan. Uning ikkala ota-onasi ham Makkada hukmronlik qilgan Quraysh qabilasining Banu Abdu Shams boʻlimidan boʻlgan urugʻlardan edi. U, shuningdek, 644-yilda xalifa bo'lgan Banu Umayya a'zosi Usmon ibn Affonning o'gay ukasi edi. O'sha paytdagi ko'pchilik Makkaliklar singari uning oilasi ham mushrik edi va Muhammadga qarshi edi. Uning otasi 624-yilda Badr jangida dushmanga qarshi kurashib vafot etdi. Biroq 630-yilda musulmonlar Makkani zabt etgandan keyin al-Volid islomni qabul qilgan. Muhammad unga Banu Mustaliq deb nomlanuvchi arab qabilasidan sadaqat (xayriya o'ljasi) yig'ishni topshirgan. ^[1]

Xalifa Umar (r.a.) hukmronligi davrida r. 634–644), al-Volidga Yuqori Mesopotamiyadagi Banu Taglib qabilasidan sadaqa yigʻish vazifasi yuklangan.

Keyinchalik, u Iyod ibn Ganm tomonidan Jaziradagi Rabi'a va Tanuxid qabilalarining qal'alarini bo'ysundirish uchun yuborilganida, Vizantiya imperiyasining Emesaga bo'lgan bosimini yumshatish uchun Levantning musulmonlar tomonidan bosib olinishi paytida ishtirok etdi.^[2]

O'gay akasi Usmon 645/46 yilda uni Kufaga hokim etib tayinladi, lekin uning xulq-atvori va sharob iste'moli o'sha shaharning taqvodor musulmonlarini g'azablantirdi. U 656-yilda Usmon o'ldirilganidan keyin Yuqori Mesopotamiyaga qochib ketdi va 680-yilda ar-Raqqada vafot etdi ^[1] Uning o'g'li Aban xalifa Abd al-Malik davrida Homs gubernatori bo'lib xizmat qildi.

Manba

1. Bosworth 2002. sfn error: no target: CITEREFBosworth2002 (help)
2. Donner, Fred. The Early Islamic Conquests, electronic, Princeton University Press, 14-iyul 2014-yil — 512-bet. ISBN 9781400847877. Qaraldi: 12-oktabr 2021-yil.