From Wikipedia, the free encyclopedia
Сарапул — Удмуртиянең көньяк-көнчыгышында урнашкан шәһәр, 1991 елга кадәр Сарапул районның административ үзәге.
Бу мәкаләдә хаталар һәм/яки ялгышлыклар бар. Мәкалә эчтәлегенең татар теле грамматик нормаларына туры килүен тикшерергә кирәк. |
Сарапул | |
удм. Сарапул | |
Байрак[d] | |
Рәсми исем | Сарапул |
---|---|
Рәсми тел | ар теле һәм рус теле |
Дәүләт | Россия |
Нәрсәнең башкаласы | Сарапул өязе, Сарапул районы, Сарапул бүлгесе һәм Q56357851? |
Административ-территориаль берәмлек | Удмуртия |
Сәгать поясы | UTC+04:00 |
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Чулман |
Халык саны | 97 910 (2017)[1] |
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 80 метр |
Мәйдан | 88 км² |
Почта индексы | 427960–427980 |
Рәсми веб-сайт | adm-sarapul.ru |
Беренче язма телгә алу | 1579 |
Җирле телефон коды | 34147 |
Шәрәфле ватандашлар төркеме | [d] |
Сарапул Викиҗыентыкта |
Сарапул Чулман елгасы буенда, Ижаудан 66 километрга көньяк-көнчыгышрак урнаша.
Бу төбәктә климат уртача континенталь. Уртача еллык температура — +3,4 °C, һава дымлылыгы — 69,7 %.
Сарапулның климаты | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
Уртача максимум, °C | −7,9 | −7,3 | −1,1 | 7,9 | 16,9 | 22,5 | 24,1 | 20,6 | 14,5 | 6,2 | −2,8 | −7,5 | 7,2 |
Уртача температура, °C | −11,4 | −11,2 | −5,8 | 3,7 | 12,3 | 17,9 | 19,7 | 16,7 | 11,1 | 3,6 | −5,5 | −10,7 | 3,4 |
Уртача минимум, °C | −15,2 | −15,3 | −10,5 | −0,9 | 6,8 | 12,4 | 14,4 | 12,2 | 7,5 | 0,9 | −8,5 | −14,3 | −0,9 |
Чыганак: Метеоданные |
Сарапул исем чыгышның ике версия бар:
Сарапул елгасы - 1596 елда, ә Вознесенское авылы 1621 елда беренче тапкыр телгә ала («село Вознесенское, что на Сарапуле»[2]). 1780 елда шәһәр статусын ала, Сарапул өязенең үзәге була. Шул вакыттан бирле архитектура планнары буенча төзелә; шәһәр территориясендә ике монастырь һәм 33 чиркәү бар. Кайбер биналарны әсирлеккә эләккән француз солдатлары төзегән.
1923—1934 елларда Сарапул округы Урал өлкәсенең үзәге булган. 1934— 937 елларда Киров крае (өлкәсе) составында булган. 1937 елда Удмурт АССР составына кертелгән.
1981 елда шәһәрнең 12 нче мәктәбендә, ССРБ тарихында беренче тапкыр буларак, заложниклар алу булды. Заложникларны азат итү операциясендә ССРБ Дәүләт иминлеге комитетының "Альфа" бүлекчәсеннән гаскәриләр катнашты.[3]
1840[4] | 1897[5] | 1926[6] | 1939[6] | 1959[6] | 1970[7] | 1979[8] | 1989[9] | 2002[10] | 2010[11] |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
5 205 | 20 550 | ~25 000 | ~42 200 | 68 741 | 97 020 | 106 649 | 110 381 | 103 141 | 101 381 |
32 балалар бакчасы, 11 мәктәп, 2 лицей, 2 башлангыч мәктәп, 2 коррекция мәктәбе, прогимназия, мәктәп-интернат.
Сарапул азык-төлек сәнәгате техникумы, педагогия колледжы, 4 ПТУ. Удмурт дәүләт университетының филиалы бар.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.