Remove ads
Комсомол районы — Яр Чаллыда территориаль бүлек берәмлеге. Территориясе һәм халык саны буенча шәһәрнең иң зур районы булып тора[2], көньяк-көнбатыш өлешендә урнашкан, Үзәк район белән чиктәш. Район ГЭС, ЗЯБ, 32 һәм 62 комплекс, БСИ, Энергорайон, 11 шәхси сектордагы поселокларны: Сидоровка, Орловка, Элеватор тавы, шул исәптән Мироновка, Рябинушка, Кызыл Чаллы, 28 квартал, «Мәләкәс аръягы» микрорайонын, Иске Чаллы, Суар, Кумыс, Каманы үз эченә ала. Районның мәйданы - 6794 гектар. Райондагы юлларның озынлыгы 199,62 км, тротуарлар - 51 мең квадрат метр, яшел мәйданнар мәйданы - 190 гектар [3] .
- Район башлыгы
- Кислов Александр Иванович [4] .
- 2022―2023 елларда ― Фидарис Хәбибуллин (в.б.)[5]
- 2023 елның 10 апреленнән ― Ленар Илдар улы Әхмәтҗанов (1986 елгы, КДУ тәмамлаган юрист)[6]
| Комсомол районы | |
 | |
| Дәүләт |
 Россия |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмлек | Чаллы |
| Сәгать поясы | MSD |
| Халык саны | 136 136 |
| Мәйдан | 69,7 км²[1] |
| Рәсми веб-сайт | nabchelny.ru/company/133 |
 | |
| Җирле телефон коды | 8552 |
 | |
һәм
Remove ads
Район халкы 135 466 кеше. Шулардан [7] [3] :
пенсионерлар - 32 000 кеше,
инвалидлар - 9800 кеше,
инвалид балалар - 480 кеше,
Бөек Ватан сугышында катнашучылар һәм аларга тиңнәр - 281 кеше,
Бөек Ватан сугышында катнашучыларның тол хатыннары - 190 кеше,
Хезмәт ветераннары - 11668 кеше,
тыл хезмәтчәннәре - 2536 кеше,
политик репрессия корбаннары - 180 кеше,
күп балалы гаиләләр - 629 кеше,
Чернобыль корбаннары - 182 кеше,
мәктәпкәчә яшьтәге балалар - 11552 кеше,
гомуми белем бирү учреждениеләре укучылары - 13 230 кеше,
башлангыч һөнәри белем бирү учреждениеләре укучылары - 242 кеше,
урта һөнәри белем бирү учреждениеләре укучылары - 7265 кеше,
студентлар - 10838 кеше.
Районда ике Социалистик Хезмәт Герое, шулай ук шәһәрнең 69 мактаулы гражданнары яши.
Remove ads
Комсомол районында 25 мәгариф һәм 29 мәктәпкәчә белем бирү учреждениесе бар [8] .
«Ашыгыч медицина ярдәме хастаханәсе» (АМЯХ)
Татарстан Республикасында иң заманча дәвалау оешмаларының берсе. АМЯХ базасында югары технологияле медицина ярдәме үзәге, кан тамырлары үзәге, шулай ук юл-транспорт һәлакәтләрендә зыян күрүчеләргә медицина ярдәме күрсәтү өчен I дәрәҗәдәге травмоүзәк булдырылган. АМЯХ Яр Чаллы шәһәре һәм Татарстанның төньяк-көнчыгыш төбәге (Әгерҗе, Актаныш, Алабуга, Зәй, Мөслим, Мамадыш, Менделеев, Минзәлә, Түбән Кама, Сарман, Тукай районнары) халкына тәүлек буе ашыгыч медицина ярдәме күрсәтә. Хезмәт күрсәтелә торган халык: 1,2 млн кеше[9]
2 нче шәһәр хастаханәсе
Шәһәрдәге иң борынгы медицина учреждениеләренең берсе. Хастаханә 1969 елда, КамАЗ төзелешен урнаштыру чорында оештырылган. Хәзерге вакытта стационардә ел саен 10 000 нән артык пацинет дәвалана, 26000 пациентка амбулаториядә хезмәт күрсәтелә [10] .
4нче шәһәр поликлиникасы
Поликлиника Яр Чаллы шәһәренең сәламәтлек саклау бүлегенең 1980 елның 11 мартындагы 52 номерлы боерыгы белән оештырылган . Хәзерге вакытта 4нче шәһәр поликлиникасы ЗЯБ, 31, 32, 62, 37 комплексларында, шулай ук Элеватор Тауы, Орловка, Рябинушка, Кызыл Чаллылы яшәүче 55,6 мең кешегә амбулатория һәм поликлиник ярдәм күрсәтә[11] .
11 нче шәһәр поликлиникасы
Поликлиника 1996 елда оештырылган. Автотранспорт предприятиеләре машина йөртүчеләренә, зарарлы хезмәт шартлары булган җитештерүдә эшләүче хезмәткәрләргә, декретацияләнгән контингент затларына, мәҗбүри беренчел һәм вакытлы медицина тикшерүләрен үткәрүдә специальләшә[12]
«Сугыш ветераннары өчен больница»
Бу учреждение Яр Чаллыда һәм Татарстан Республикасының Кама аръягы районында яшәүче сугыш ветераннарына медицина ярдәме күрсәтүдә махсуслаша [13] .
Remove ads
![Thumb](#/media/Файл:Стадион_"Строитель"_в_Набережных_Челнах_(1).jpg)
«Төзүче» стадионы
Шәһәрнең иске өлешендә бердәнбер стадион. 1979 елда ачылган. Үз эченә табигый өслекле футбол кыры, йөгерү юллары, 9120 урынга исәпләнгән ике трибунаны ала. Шулай ук стадионда бокс, аэробика белән шөгыльләнү өчен махсус заллар җиһазландырылган. 2001 елдан 2006 елга кадәр "Сатурн" футбол клубының өй стадионы булып тора. Бүген стадион Җиңү көне, сабантуй, төзүчеләр көне кебек шәһәр бәйрәмнәрен уздыру урыны булып тора. Моннан тыш, аның кырында медицина хезмәткәрләре спартакиадасы, янгын сүндерү-гамәли спорт буенча республика ярышлары һәм башка күп кенә ярышлар уза[14]
«Яр Чаллы» спорткомплексы
Яр Чаллыда иң зур ябык спорт комплексы. ГЭС бистәсендә урнашкан. Үз эченә җиңел атлетика манежын — мәйданы 2011 кв. м., гимнастика залын — мәйданы 1006 кв. м., уен залын — мәйданы 1005 кв. м., велозалны — мәйданы 95 кв. м., шулай ук хореография залын һәм тернәкләндерү үзәген ала .
«Витязь» спорт комплексы («Чаллыгорострой " балалар-яшүсмерләр спорт мәктәбе»)
Спорт комплексы Яр Чаллы шәһәренең «Йорт төзелеше комбинаты» тарафыннан 1977 елда төзелгән. ЗЯБ авылында урнашкан. Спорт комплексы проектын Бибишев Марат Шакирович эшли, ул шулай ук төзелешнең баш инициаторы, үсеп килүче буынның тулы канлы һәм күпкырлы үсеше өчен спорт комплексы проектын һәм кирәклеген саклап кала һәм аның проектын тормышка ашыра[15] .
«Дельфин» бассейны
Яр Чаллыдагы иң зур бассейн. ГЭС авылында урнашкан. Ул 1982 елдан 1985 елга кадәр төзелгән. Бассейн ачылганнан бирле ул төрле дәрәҗәдәге ярышларда катнашучыларны кабул итә башлый. Бу - «Пионерская правда» газетасы призларына йөзү буенча Бөтенсоюз ярышлары, күп төрле диңгез ярышлары буенча Россия беренчелеге, су астында йөзү буенча Россия беренчелеге, йөзү һәм синхрон йөзү буенча Татарстан Республикасы беренчелеге, ә 2003 елның 7 сентябрендә синхрон йөзү буенча Россия укучыларының 1 Спартакиадасында катнашучыларны кабул итте. 2004 елда йөзү буенча Россия зональ чемпионаты үтте. 25 ел дәвамында Дельфин бассейнына 5 миллионнан артык кеше килә. Бассейнга көненә меңгә якын кеше килә[16]
- «Дулкын» бассейны
Бассейн Яр Чаллы шәһәренең «Йорт төзү комбинаты» тарафыннан 1983 елда төзелгән. ЗЯБ авылында урнашкан. Файдалануга тапшырылганнан соң, йөзү бассейнының төп юнәлеше-шәһәр халкын сәламәтләндерү. 2002 елдан башлап йөзү бассейны спорт юнәлеше ала
«Бердәм Россия» физкультура-сәмәтләндерү комплексы
2007 елда ЗЯБ бистәсендә (Низаметдинов ур., 29А, «Колизей " клубы янында) ачылган ясалма бозлы спорт корылмасы. Боз шугалагы, 200 урынлык трибуналар, тренажер залы, аэробика залы, торгызу үзәге үз эченә ала[17] .
Remove ads
Комсомол районы территориясендә күп кенә сәнәгать предприятиеләре урнашкан, алар арасында Түбән Кама ГЭСы, «Камгэсэнергострой» ААҖ, «Яр Чаллы картон-кәгазь комбинаты халык предприятиесе» ЯАҖ, «Сатурн» ҖЧҖ, «Расстал» ЯАҖ, «Начало» ПО ҖЧҖ, «ВАМИН Татарстан» ААҖ филиалы, «Яр Чаллы сөт комбинаты».[8] .
«Тәүбә» мәчете
1989—1992 елларда архитектор М. Басыров проекты буенча мәхәллә кешеләре һәм шәһәр оешмаларының ирекле иганәләре, шәһәр бюджетыннан чыгымнар һәм Үзәк диния нәзарәте аша мөселман илләре ярдәме белән төзелә. Мәчет бинасы Кама елгасы ярындагы ГЭС авылында урнашкан. Мәчетнең гомуми композициясе күпкатлы түбә астында ике яклы күләмдә формалаша, манара төньяк ягыннан. Бер катлы бина төньяктан төп күләмгә кушыла. Түбәсе урынына анда куәтле терраса урнаштырылган, аның белән тамбур аша манара нигезендә гыйбадәт залына эләгергә мөмкин. Мәчеткә керү подъездлары бер катлы бинаның көнбатыш (ир-ат) һәм көнчыгыш (хатын-кыз) фасадларында урнашкан[18] .
Серафим Саровский гыйбадәтханәсе
Гыйбадәтханә төзелеше 1996 елда башланган һәм 10 елдан артык дәвам иткән. Гыйбадәтханә ЗЯБ авылында, элек урнашкан Ильяс Пәйгамбәр гыйбадәтханәсе урынында салынган, ул Совет чорында ябылган һәм узган гасырның 1980 еллар башында тулысынча җимерелгән. 2006 елда Серафим Саровскийның гыйбадәтханәсе изгеләндерелә, хәзерге вакытта гыйбадәтханәдә хезмәтләр даими үткәрелә [19] .
Косма һәм Дамиан гыйбадәтханәсе
Яр Чаллыда иң борынгы төзелеш булып тора, шәһәрнең тарихи һәйкәлләре исемлегенә кертелгән[20]. Чиркәү Кама аръягы благочинный округының үзәге булып тора, гыйбадәтханә территориясендә чиркәү-мәхәллә -мәктәбе эшли[21] .
Чиркәү 1854—1859 елларда янып беткән агач чиркәү урынында Алабуга сәүдәгәре Иван Иванович Стахеев акчасына төзелә. Бина Константин Тон проекты буенча Византия стилендә төзелгән - император Николай I идарә иткән вакытта бүтән проектлар расланмаган[22].
XX гасырның 1930 елларыннан башлап, берничә дистә еллар дәвамында гыйбадәтханә ябыла, ә 19901—992 елларда аның Казан епархиясенә тапшырылганнан соң, аны тулысынча реконструкциялиләр, шул ук вакытта Чаллы архитекторы Маркиз Басыйров проекты буенча аның тирәсендә капкалар, часовня һәм павильоннар булган үзенчәлекле ансамбль төзелә[23]. Бүген гыйбадәтханә республика әһәмиятендәге мәдәни мирас объекты булып тора.
Мәскәү патриархы Изге Тихон чиркәве
Кечкенә мәхәллә, бер тәхетле чиркәү 1991 елда Сидоровка авылында төзелгән. Гыйбадәт көн саен үткәрелә. Чиркәү башлыгы — рухани Сергий Козлов[24].
Remove ads
1989 елдан Кама кунакханәсе янында Высоцкий мәйданы оештырыла, анда 2003 елда аңа илнең иң зур һәйкәлләренең берсе куелган. Высоцкий истәлегенә халык музее да бар.
Комсомол районында шәһәр җәмәгать транспорты автобуслар, маршрут таксилары һәм трамвайлар белән тәкъдим ителгән
Трамвайлар: № 1 ; 2; 6; 8; 12.
Автобуслар һәм маршрутлы таксилар: №. 1А; 1Б; 2; 6; 7; 8; ун; 10А; 16; 22; 25; 43; 109; 203; 205; 206; 209; 211; 212; 213; 304; 305; 424.
Шулай ук Комсомол районында-ЗЯБ бистәсендә-шәһәрдә бердәнбер трамвай депосы урнашкан, аңа якында 2000 еллар уртасына кадәр шәһәр пассажир автотранспорт предприятиесе («ПАТП» ААҖ) — шәһәр маршрутларында пассажирлар ташуны гамәлгә ашыручы һәм 2008 елда банкротлык нәтиҗәсендә үз эшчәнлеген туктаткан Татарстандагы эре предприятиесе урнашкан.
Моннан тыш, Сидоровка авылында автовокзал һәм тимер юл вокзалы, ә ГЭС авылында елга порты бар.
Район хакимияте җирле әһәмияттәге мәсьәләләрне хәл итү һәм Яр Чаллы шәһәре муниципаль берәмлегенең җирле үзидарә органнарына федераль законнар һәм Татарстан Республикасы законнары белән тапшырылган аерым дәүләт вәкаләтләрен гамәлгә ашыру максатларында идарә итү функцияләрен башкара[3] .
Район хакимияте район территориясендә тәэмин итә [3] :
халыкны кабул итү, гражданнар мөрәҗәгатьләрен карау һәм мөрәҗәгатьләр буенча кирәкле чаралар күрү,
территориаль иҗтимагый үзидарәне үстерү,
социаль ярдәм һәм халыкны эш белән тәэмин итүгә ярдәм,
йорт яны территорияләрен тиешле тәртиптә тоту, төзекләндерү һәм яшелләндерү,
торак - коммуналь хуҗалык объектларын тиешле тәртиптә тоту,
социаль-икътисадый программаларны гамәлгә ашыру,
мобилизацион әзерлек мәсьәләләрен хәл итү өчен барлык милек рәвешләрендәге оешмалар эшчәнлеген координацияләү,
халыкны сәүдә, җәмәгать туклануы һәм көнкүреш хезмәте күрсәтү белән тәэмин итү өчен шартлар тудыру.
Комсомольск районы "Татарстан" кунакханәсе тәрәзәсеннән күренеш. 
ЗЯБ авылында трамвай депосы 
Сидоровка авылындагы тимер юл вокзалы 
"Энергетик" Мәдәният сарае
.jpg)
- Автозаводский район
- Центральный район
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads