Бөгелмә педагогия укуханәсе

Бөгелмә педагогия училищесы, рус. Бугульминское педагогическое училище — Татарстан АССРның (1991 елдан Татарстан) Бөгелмә шәһәрендә 1929 елдан 2008 елга кадәр (2008-2015 елларда көллият буларак) эшләгән урта-һөнәри белем бирүче дәүләт мохтариятлы белем бирү йорты. 2015 елда мөстәкыйль эшчәнлеген туктата, Бөгелмә һөнәри-педагогика көллиятенә кушыла.
Директор (2015 елга кадәр) — Елена Александр кызы Плеско.

Укуханә бинасы (2015 елга кадәр)

Бөгелмә педагогия училищесы
Элеккеге исемнәр	Бөгелмә укытучылар институты (1949-1955)
Нигезләү елы	1929
Урын	Бөгелмә
Сайт	http://pedkolledg-bugulma.narod.ru/O_kolledge.html
Логотип

Тарих

Бөгелмә укытучылар институты бинасы

• 1917 елда Февраль инкыйлабыннан соң, Самара губернасы Бөгелмә өязенең мөселман халкы (өяз халкының 48% ы) яши торган авыллары өчен укытучылар әзерләү максатында, Бөгелмәдә Татар-башкорт семинариясе (4 еллык педагогик куслар) ачыла. Уку йортының җитәкчесе — Габдрахман Сәгъди. Укытучылар — Һади Атласи (1920-1929 елларда тарих һәм алман теле укыта), А. Таһиров, С. Рахманкулов, И. Чанышев, Фазыл Туйкин, Кәбир Туйкин, К. Исхаков, Х. Бастамов һ.б.
• Ватандашлар сугышы елларында семинария эшен туктатып тора.
• 1926-1927 уку елында семинария 2нче баскыч мәктәп итеп үзгәртелә.
• 1929 елда ТАССР халык мәгарифе комиссариаты карары белән 2нче баскыч мәктәп җирлегендә Бөгелмә педагогия техникумы ачыла^[1]. Техникум буларак, уку йорты 1929-1937 елларда эшли. Техникумның беренче директоры (1929-1937 еллар) — Фәттах Шәймөхәммәт улы Халиков.
• 1948 елда техникум Бөгелмә укытучылар институты итеп үзгәртелә. Институт урта мәктәпнең 5-7 сыйныфлары өчен укытучылар әзерли. Физика-математика факультеты, филология факультеты, табигать фәннәре-география факультеты оештырыла. 1955 елда институт ябыла.
• 1984 елда элекке 2нче мәктәп-интернат җирлегендә, ТАССРның көньяк-көнчыгыш регионы мәгариф оешмаларын педагогик кадрлар белән тәэмин итү максатында, Бөгелмә педагогия училищесы ачыла. Укуханә 23 чыгарылыш ясый, 6 116 белгеч әзерли. Алар Татарстанда, Башкортстанда, Самара, Ырынбур, Төмән һ.б. өлкәләрдә хезмәт куя. 11 кеше мәктәп директоры, 36 кеше балалар бакчасы мөдире булып эшли.
• 2008-2009 уку елыннан Бөгелмә педагогика көллияте.
• 2015 елда Бөгелмә һөнәри-педагогика көллияте белән берләштерелә^[2][3].

Белгечлекләр

2015 елгы үзгәртеп корулар алдыннан, көллият әзерләгән белгечлекләр:

• Мәктәпкәчә тәрбия
• Башлангыч сыйныфларда укыту
  • өстәмә белгечлек: татар теле һәм әдәбияты укытучысы (2013 елга кадәр)^[4]
• Чит тел

Укытучылар институтын тәмамлаучылар

Моны да карагыз: Төркем:Бөгелмә укытучылар институтын тәмамлаучылар

• Ләбиб Ибраһимов (1933―2007), Әлмәт политехник техникумы директоры (1964―2006), РСФСР (1983) һәм Татарстанның (1994) атказанган укытучысы.

Техникумны тәмамлаучылар

• Николай Дмитрий улы Баздырев, Советлар Берлеге Каһарманы.
• Николай Андрей улы Барышев (1907-1944), Советлар Берлеге Каһарманы.
• Герасим Павел улы Кудряшев, Советлар Берлеге Каһарманы.
• Фатыйх Зариф улы Шәрипов, Советлар Берлеге Каһарманы.
• Әкълим Мөхәммәтҗанов, «Татнефть» генераль директоры (1980-1990), ССРБ нефть һәм газ сәнәгате министры урынбасары (1990-1991).
• Камил Фасиев, КПСС Татарстан өлкә комитеты сәркатибы (1957-1959), Г. Ибраһимов исемендәге ТӘҺСИН директоры (1960-1963).
• Шакирҗан Җәләев, Азнакай районы мәгариф бүлеге мөдире.

Кызыклы факт

Уку йортының популярлыгын күрсәтүче сан: 1944 елда 120 урынга җидееллык мәктәпне тәмамлаган 200 уку отличнигы (!) дәгъва итә ^[5].

Чыганаклар

1. Татарский энциклопедический словарь. Казань: Институт татарской энциклопедии АН РТ, 1999. ISBN 0-9530650-3-0

Әдәбият

1. Е. Плеско. Көллиятнең үзенә тартып торучы имиджын һәм позитив репутациясен формалаштыру. «Мәгариф», 2014 ел, № 1.(рус.)

Сылтамалар

• Бөгелмә педагогия училищесы «Милләттәшләр» сайтында(рус.)
• Көллиятнең элекке рәсми сайты(рус.)
• Берләштерелгән көллиятнең «Татарстанның электрон мәгарифе» порталындагы сәхифәсе 2020 елның 27 сентябрь көнендә архивланган.(рус.)
• Бөгелмә педагогика көллияте(рус.)

Искәрмәләр

1. ТАССР халык мәгарифе комиссариаты карары 15.07.1929
2. ТР министрлар кабинеты карары № 224 06.04.2015
3. Көллиятнең рәсми сайты
4. РФ мәгариф һәм фән министрлыгының № 1199 29.10.2013 фәрманы белән белгечлек бетерелгән
5. Ш. Җәләев. Юл башында. «Республика Татарстан», 10.06.2010 2022 елның 1 октябрь көнендә архивланган.