İstanbul Antlaşması (1573)

İstanbul Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu ile Venedik Cumhuriyeti arasında 5 Mart 1573'te imzalanan ve taraflar arasındaki 1570-73 Savaşını sona erdiren ahidnâme.

İstanbul Antlaşması

Piri Reis'in Kitâb-ı Bahriye'sinde Kıbrıs adası
Tür	Ahidnâme/Barış antlaşması
İmzalanma	5 Mart 1573
Yer	İstanbul, Türkiye

Müzakereler

Osmanlı donanmasının 1572 yılındaki Akdeniz seferiyle yaptığı güç gösterisi ve Kutsal İttifak içindeki görüş ayrılıkları Venedik Cumhuriyeti'ni Osmanlı İmparatorluğu'yla ayrı barış antlaşması müzakerelerine girmeye ikna etti.

Venedik senatosu bir elçisini ağır koşullara dayansa da bir anlaşma yapılması için yetkilendirildi. Venedik'in bu başvurusu Osmanlı başkenti nezdinde Fransa Krallığı tarafından da desteklendi. Osmanlılar Sadrazam Sokollu Mehmed Paşa'nın tabibi Salomon ile Tercüman Avram'ı murahhas olarak atadı. Venedik tarafını ise Progurator Antonio Barbaro ile Venedik balyosu Alvazio Mocenigo temsil etti.

Maddeler

5 Mart 1573'te imzalanan Ahidnâme yedi maddede oluşuyordu ve aşağıdaki başlıklarda şu hükümleri âmirdi:^[1]

• Savaş tazminatı: Venedik Cumhuriyeti; (1537-1540 Savaşında sonra ödediği gibi) üç yılda 300.000 Duka savaş tazminatı ödemeyi taahhüt etti (1. madde).
• Toprak hükümleri: Venedik Cumhuriyeti; savaş sırasında işgal ettiği (Arnavutluk'taki) Sopoto kalesini toplarıyla birlikte iade etti (2. madde). Kıbrıs'ı Osmanlı İmparatorluğu'na terketti (5. madde).
• Vergiler: Venedik Cumhuriyeti'nin Zante adası için ödeyegeldiği yıllık 500 Dukalık vergi 1.500 Duka'ya çıkarıldı (3. madde). Buna mukabil, Kıbrıs adasını Osmanlılara terkettiği için, 1517'den beri ödediği (daha önce Memlûk Devleti'ne verilen) 8.000 Duka yıllık vergiden ise muaf tutuldu (5. madde).
• Ticaret: II. Selim savaştan önce geçerli olan ticaret imtiyazlarını Venedik Cumhuriyeti'ne yeniden tanıdı (4. madde).
• Kara sınırı: Osmanlı İmparatorluğu ile Venedik Cumhuriyeti arasındaki Dalmaçya'daki kara sınırı savaştan önceki haline (Status quo ante bellum) dönüyor, Venedik Cumhuriyeti Osmanlıların Arnavutluk'taki fetihlerini tanıyordu (6. madde).
• Ticarî zararların karşılıklı tazmini: Taraflar tüccarlarından savaş esnasında müsadere olunan eşya ve gemileri tazmin etmeyi kabul ettiler (7. madde).

Sonuçları

1570-1573 Osmanlı-Venedik Savaşı'ndan zaferle çıkan Osmanlı İmparatorluğu bu antlaşmayla kazanımlarını tasdik ettirdi. Venedik Cumhuriyeti'nin müttefiklerinden ayrı bir barış antlaşması imzalaması sonucunda Kutsal İttifak fiilen dağıldı.

Venedik'i Kutsal İttifak'tan ayıran Osmanlı İmparatorluğu 1573 yılından itibaren İspanya Krallığı ve bağlaşıklarını hedef aldı. Aynı yıl Napoli Krallığı'nın Pulya topraklarını hedef alan Piyale Paşa ve Kılıç Ali Paşa komutasındaki Osmanlı donanması, 1574 yılında da (bir yıl önce İspanyollarca geri alınan) Tunus'u nihai olarak fethetti.

Kaynakça

1. "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.6, s.307