Akdeniz Seferi (1572)

Akdeniz Seferi, 1570-1573 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

Akdeniz Seferi
1570-1573 Osmanlı-Venedik Savaşı
Kılıç Ali Paşa
Tarih Haziran-Ekim 1572 Bölge Ege Denizi ve Mora'nın güneyi Sonuç Askeri açıdan berabere Osmanlı güç gösterisi ve diplomatik zaferi İstanbul Antlaşması (1573)
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu	Venedik Cumhuriyeti
Komutanlar ve liderler
Kılıç Ali Paşa
Güçler
225 kadırga, 5 mavna	169 kalyon ve kadırga
Kayıplar
Çok az	Çok az
Taraflar küçük çaplı çatışmalarla yetindi.

Bir yıl önce İnebahtı Deniz Muharebesi'nde büyük bir yenilgiye uğrayan Osmanlı donanması 1571-1572 kışında hummalı bir çalışma sonucunda yeni gemilerle donatıldıktan sonra yeni Kaptan-ı derya Kılıç Ali Paşa komutasında Akdeniz'e açıldı. Kutsal İttifak donanmasıyla Modon ve Navarin'de ufak çaplı çarpışamalara giren Osmanlı donanması daha ziyade güç gösterisinde bulundu. Gerek Kıbrıs'ı geri almanın olanaksız görünmesi gerek Kutsal İttifak içindeki fikir ayrılıkları sonucunda müttefiklerin Osmanlı donanması'na karşı taarruza geçmekteki isteksizlikleri nedeniyle Venedik Cumhuriyeti Osmanlı İmparatorluğu'yla müzakerelere girişti ve 9 Mart 1573'te taraflar arasındaki üç yıllık savaşı sonlandıran barış antlaşması akdedildi.

Sefer öncesi

Sefer

Osmanlı ve Hristiyan donanmalarının 1572 Ağustos ve Eylül ayı boyunca birbirlerini tarttıkları Mora güneyi

Eşzamanlı olarak Messina'da kışlayan Hristiyan donanması da ilkbaharda yeniden toplanmaya başladı. Amiral Colonna komutasındaki 14 gemilik Papalık donanması 2 Haziran'da, Amiral Santa Cruz komutasındaki 36 gemilik Napoli donanması 4 Haziran'da, Amiral Soranzo komutasındaki 24 gemilik (Korfu'dan gelen) Venedik ve Amiral Giustiniani komutasındaki 3 gemilik Malta filosu da müteakip günlerde Messina'ya ulaştı ve Başkomutan Don Juan 12 Haziran'ı limandan ayrılma tarihi olarak belirlediyse de, bu tarih sürekli ertelendi. Don Juan'ın Tunus'a yönelmesi emri de iptal edildi ve 24 gemiyle İtalya sularının savunmasında kalarak geri kalan 64 gemiyi Venedik'in yardımına göndermesi emredildi.

Kış boyunca hazırlanan yeni Osmanlı donanması da Kaptan-ı derya Kılıç Ali Paşa komutasında Ege Denizi'ne açıldı ve Venedik'e bağlı İstendil ve Çuha adalarını yağmaladı ve Eğriboz yakınlarına demirledi. Amiral Colonna komutasındaki 169 parçalık Hristiyan donanması ise 4 Ağustos'ta Çuha'nın kuzeyindeki Paşa Adası civarına ulaştı. 230 parçalık Osmanlı donanması da Benefşe civarından Hristiyan donanmasının üzerine ilerledi. Colonna emrinde yeterli sayıda kalyon olmadığı için muharebeden kaçınırken, Kılıç Ali Paşa ise beş mavnayı geride bırakarak 225 kadırgayla ilerledi. 7 Ağustos'ta Osmanlı donanması Çuha ve Paşa adaları arasında konumlandı ve iki donanma hücum için uygun rüzgâr bekledi ve kanatların karşılıklı ateşleriyle yetindi. Ertesi gün ise Osmanlı donanması Matapan Burnu'na, Hristiyan donanması ise Çuha'ya yöneldi ve birbirinden uzaklaştı. Bununla birlikte Osmanlı donanması Hristiyan donanmasının batısına geçmiş bulunmakla, Don Juan'ın daha zayıf filosu ile Hristiyan donanması arasına girmiş oldu. Bu tehlikeyi sezen Amiral Colonna Osmanlı donanmasının üzerine ilerlediyse de, 10 Ağustos'ta meydana gelen ikinci çatışma da düşük şiddetli oldu.^[1]

Don Juan'ın filosuyla birleşmek isteyen Hristiyan donanması gündoğusu rüzgârını yakalayınca 14 Ağustos'ta Çuha'dan ayrıldı ve Osmanlı donanmasıyla çatışmadan 18 Ağustos'ta Zante'ye ulaştı ve 31 Ağustos'ta Korfu'da iki donanma birleşti. İnebahtı Deniz Muharebesi'ne katılanla az çok aynı güce sahip Hristiyan donanması 17 Eylül'de Osmanlı donanmasının da demirlemiş olduğu Modon civarına geldi. Üç hafta boyunca iki donanma ufak çatışmalarla birbirini tartarken, 7 Ekim'de İnebahtı'nın yıldönümünde Venedikliler hücum girişinde bulundularsa da püskürtüldüler. Keza, Hristiyan donanmasının Modon'a çıkarma yapma girişimleri de başarısız oldu.

8 Ekim'de Don Juan Korfu'ya dönüş emrini verdi. 22 Ekim'de ise Venedik haricindeki donanmalar ayrılarak 25 Ekim'de Messina'ya ulaştı.

Sefer sonrası

Hristiyan donanmasının ayrılmasının ardından Osmanlı donanması da İstanbul'a döndü. İki donanma; bir önceki yılın aksine, topyekün muharebeye girmekten kaçınmış ve sefer mevsimini birbirini tartmakla geçirmişti. Bununla birlikte, bir yıl önce ciddi sayıda gemi kaybına uğramış Osmanlı donanmasının bir yıl içinde aynı kudrette denize açılması Hristiyan donanması nezdinde etkili bir güç gösterisini teşkil etti.^[2]

İspanya Krallığı ve bağlaşıklarının Doğu Akdeniz'de çarpışmakta isteksiz göründüklerini fark eden Venedik Senatosu 1572 sonunda Osmanlı İmparatorluğu'yla barış müzakerelerine girişti ve 7 Mart 1573'te İstanbul'da bir imzalanan antlaşmayla Kıbrıs'ı Osmanlı İmparatorluğu'na terketti.^[3]

Kaynakça

1. "Naval wars in the Levant, 1559-1853", R.C. Anderson, Princeton University Press (1952), s.50-51
2. "Navals Aspects of the Ottoman Conquests of Rhodes, Cyprus and Crete", Svatopluk Soucek, Studia Islamica, No. 98/99 (2004), s.245
3. "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.6, s.307-308