irade

Türkçe

Köken

Osmanlı Türkçesi اراده‎, o da Arapça إرَادَة‎ (ʾirāde)

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /i.raː.ˈde/
• Heceleme: i‧ra‧de

Ad

irade (belirtme hâli iradeyi, çoğulu iradeler) , sahiplik şekli irade -si

1. buyruk, emir

   Görülünce vurulması için irade bile var. — S. M. Alus

2. dilek, istek

   Ölüme, yaşama irademizin bir çeşit tükenişi diye bakıyoruz. — A. M. Dıranas

3. (felsefe, psikoloji) bir şeyi yapıp yapmamaya karar verme gücü

   Korkunç bir irade kuvveti sarfıyla baş ucundaki lambayı yaktı. — S. F. Abasıyanık

Çekimleme

		tekil	çoğul
yalın		irade	iradeler
belirtme		iradeyi	iradeleri
yönelme		iradeye	iradelere
bulunma		iradede	iradelerde
ayrılma		iradeden	iradelerden
tamlayan		iradenin	iradelerin
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	iradem	iradelerim
	belirtme	irademi	iradelerimi
	yönelme	irademe	iradelerime
	bulunma	irademde	iradelerimde
	ayrılma	irademden	iradelerimden
	tamlayan	irademin	iradelerimin
2. tekil	yalın	iraden	iradelerin
	belirtme	iradeni	iradelerini
	yönelme	iradene	iradelerine
	bulunma	iradende	iradelerinde
	ayrılma	iradenden	iradelerinden
	tamlayan	iradenin	iradelerinin
3. tekil	yalın	iradesi	iradeleri
	belirtme	iradesini	iradelerini
	yönelme	iradesine	iradelerine
	bulunma	iradesinde	iradelerinde
	ayrılma	iradesinden	iradelerinden
	tamlayan	iradesinin	iradelerinin
1. çoğul	yalın	irademiz	iradelerimiz
	belirtme	irademizi	iradelerimizi
	yönelme	irademize	iradelerimize
	bulunma	irademizde	iradelerimizde
	ayrılma	irademizden	iradelerimizden
	tamlayan	irademizin	iradelerimizin
2. çoğul	yalın	iradeniz	iradeleriniz
	belirtme	iradenizi	iradelerinizi
	yönelme	iradenize	iradelerinize
	bulunma	iradenizde	iradelerinizde
	ayrılma	iradenizden	iradelerinizden
	tamlayan	iradenizin	iradelerinizin
3. çoğul	yalın	iradesi	iradeleri
	belirtme	iradesini	iradelerini
	yönelme	iradesine	iradelerine
	bulunma	iradesinde	iradelerinde
	ayrılma	iradesinden	iradelerinden
	tamlayan	iradesinin	iradelerinin

irade adının çekimi

Eş anlamlılar

• (felsefe, psikoloji): istenç

Üst kavramlar

• (felsefe, psikoloji): bilinç, şuur

Alt kavramlar

• (din, felsefe): cüz'î irade, küllî irade
• (felsefe, psikoloji): hür irade, millî irade, özgür irade

Kelime birliktelikleri

• irade beyanı, irade dışı, irade etme, irade kaybı, irade yitimi

Türetilmiş kavramlar

• iradece,
• iradeci,
• iradecik,
• iradeli,
• iradesiz,
• iradeyken,
• iradeyle,
• iradeyse

Çeviriler

irade

Almanca: Wille (de) e Arapça: إرَادَة‎ (ar) d (ʾirāde) Azerice: iradə (az) Fince: tahto (fi) Fransızca: irade (fr) e, volonté (fr) İspanyolca: voluntad (es) İsveççe: vilja (sv) g Rusça: воля (ru) d (volya), желание (ru) (jelaniye), пожелание (ru) (pojelaniye) Türkçe: Osmanlı Türkçesi: اراده‎ (ota) Türkmence: gaýraat (tk)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "irade" maddesi

Ek okumalar

• Vikipedi'de irade

Anagramlar

• idare