İkincil ağızlılar

İkincil ağızlılar (Deuterostomia, Yunancada "ikinci ağız"), hayvanlar aleminin bir üst şubesidir. Bilateria kladının Protostomia'ya (ilkin ağızlılar) girmeyen hayvanlarını kapsar.^[2][3]

Deutrostomia Yaşadığı dönem aralığı: 540-0 myö Fanerozoyik-Günümüz[1]  PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
İkincil ağızlı örnekleri, sol üstten sağ aşağıya; bir kordalı (Vulpes vulpes), bir yarı sırtipli (Glossobalanus), †Saccorhytus ve bir derisi dikenli (Fromia indica).
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia Alt âlem: Bilateria İnfra alem: Deuterostomia Grobben, 1908
Şubeler[2]
†Vetulicolia †Saccorhytida? Chordata - Kordalılar Ambulacraria Echinodermata - Derisi dikenliler Hemichordata - Yarı sırtipliler

İlkin (üstte) ve ikincil ağızlıların (altta) embriyonik gelişimi

Gelişim aşamalarındaki farklılık; ağzın embriyonik gelişim sırasında blastoporun bulunduğu kısmın aksi tarafında yeni bir delik açılmasıyla oluşmasıdır. Blastopor anüsü oluştururken, ağız karın tarafının ön ucuna yakın bir yerden ikincil olarak oluşur. Mezoderm ve sölom oluşumu Protostomia'dan farklıdır.^[3]

Sınıflandırma ve sistematik

İkincil ağızlılar, Animalia içinde Bilateria adı verilen daha büyük bir grupta ilkin ağızlıların kardeş taksonu olarak sınıflandırılırlar. Vücutlarına göre sol ve sağ taraflarla iki yanlı (bilateral) bakışımlıdır.^[3]

Açıkça bu, denizyıldızı gibi yetişkin derisidikenliler için doğru değildir ve bazı ışınsal (radyal) bakışımlı canlılar da bu gruptadır. Bunun nedeni, embriyonun gelişiminde yatmaktadır. Embriyonik bir deniz yıldızının gelişiminde, canlı yaşamına iki yanlı başlar ancak olgunlaştıkça ışınsal bakışıma geçer.^[3]

İç ve dış sistematiği

Bilateria	Xenacoelomorpha   Nephrozoa Deuterostomia   Chordata 525 myö Ambulacraria   Echinodermata     Hemichordata       Protostomia   Ecdysozoa     Spiralia   610 myö 650 myö

Kaynakça

1. "Scientists find 'oldest human ancestor'". BBC News (İngilizce). 30 Ocak 2017. 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021.
2. Holland, Linda Z. (15 Şubat 2015). Anderson, Peter A. V. (Ed.). "Evolution of basal deuterostome nervous systems". Journal of Experimental Biology. 218 (4): 637-645. doi:10.1242/jeb.109108. ISSN 0022-0949.
3. "Introduction to the Deuterostomia". ucmp.berkeley.edu. 16 Ağustos 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2021.

Dış bağlantılar

• Wikimedia Commons'ta Deuterostomia ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
• Vikitür'de Deuterostomia ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
• UCMP-Deuterostomes30 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.