En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Yücel Erten
Türk oyuncu, yönetmen, yazar ve çevirmen Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Yücel Erten (d. 19 Ekim 1945, Muş), Türk oyuncu, yönetmen, sanat yönetmeni, yazar, çevirmen.
Remove ads
Erten, sahnelediği 70'i aşkın oyunda, 40 ödülle onurlandırıldı. Ekim 1992'den itibaren 16 ay süreyle Devlet Tiyatroları'nda Genel Müdürlük ve Başrejisörlük görevlerini, 2002-2004 arasında İzmit Belediyesi Şehir Tiyatroları Genel Müdürlük görevini yürüttü. 2021 yılında kurulan İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları İzBBŞT'nın Kurucu Genel Sanat Yönetmeni'dir.[3]
Remove ads
Yaşamı
Özetle
Bakış açısı
19 Ekim 1945'te Muş'ta doğdu. İlk ve orta öğrenimini Antalya ve Ankara'da tamamladı. Çocukluktan itibaren tiyatro ile ilgilendi. Ankara Radyosu'nun Çocuk Saati programına eleman yetiştirmek için açtığı kurslara, Halkevi'nin tiyatro kurslarına katıldı.[2] Arkadaşlarıyla Milli Türk Talebe Birliği (MTTB) altında Ankara Gençlik Tiyatrosunu'nu kurarak oyunlar sahneledi.[2]
1964 yılında Ankara Devlet Konservatuvarı'nın Tiyatro bölümüne girdi. Konservatuvarda öğrenci olduğu sırada amatör tiyatroya devam etti. Arkadaşları ile Sahne 9 topluluğunu kurdu.[2] 1969 yılında Soytarılar adlı oyunu sahneleyerek Ankara Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü Yüksek Devresini bitirdi ve Ankara Devlet Tiyatrosu'nda stajyer sanatçı olarak göreve başladı.
1970 yılında, Konservatuvar'a öğretmen yetiştirmek üzere yurtdışına öğrenci göndermek için açılan sınavı kazandı ve ihtisas öğrenimi yapmak üzere devlet bursuyla Federal Almanya'ya gitti. Essen'de bulunan Folkwang Yüksek Okulu'nun Reji bölümünü ve aynı okuldaki dekor kostüm programını tamamladı. Almanya'daki öğrenimi sırasında; İsviçre'de Züricher Schauspielhaus (1972), Almanya'da Staatstheater Hannover (1973), Stædtische Bühnen Essen (1974) ve Bühne 64'te (1975) reji asistanlığı ve yardımcı rejisörlük yaptı. Diploma çalışması olarak Aristofanes'in Kadınlar Devleti oyununu sahneledi. Bu oyunla, okulan mezun olan başarılı birkaç öğrenciye verilen "Folkwang Ödülü"ne layık görüldü. Eğitimini tamamladıktan sonra Türkiye'ye döndü.
Türkiye'ye döndükten sonra Ekim 1974- Aralık 1975 arasında Ankara Devlet Konservatuvarı'nda ders verdi.[2] Öğrencileriyle Franz Kafka'nın Duruşma adlı oyununu sahneledi. 1975 Temmuz'unda İskenderun'da zorunlu askerlik hizmetini yaptıktan sonra Ankara Devlet Tiyatrosu'na tayin oldu.
Erten'in Ankara Devlet Tiyatrosu'nda sahnelediği ilk oyun, Recep Bilginer'in Parkta Bir Sonbahar Günüydü adlı eseri idi. 2000 yılında emekli olana kadar Ankara Devlet Tiyatrosu'nda on üç oyun sahneledi.[2] 1979'da sahnelediği Bertol Brecht'in Arturo Ui'nin Önlenebilir Tırmanışı adlı oyunu, Ankara Devlet Tiyatrosu'nda sahnelenen ilk Brecht oyunu oldu.[2]
Erten, Ankara Devlet Tiyatroları'nda rejisör olarak görev yaparken birçok başka tiyatroda oyunlar yönetti. İstanbul, İzmir, Adana, Antalya ve Trabzon Devlet Tiyatroları;'nda İstanbul, İzmit ve Eskişehir Şehir Tiyatroları'nda; Kent Oyuncuları, Ankara Sanat Tiyatrosu, Tiyatro Stüdyosu, Tiyatro Kumpanyası, Öteki Tiyatro, Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu, Bilkent Oyuncuları ile İstanbul, Ankara, İzmir ve Mersin Devlet Operalarında konuk yönetmenlik yaptı.
1988 yılından itibaren yurtdışında da çalışmalar yaptı; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Özbekistan, Almanya, Makedonya ve Polonya'da oyunlar yönetti. 1988 yılında KKTC Belediye Tiyatrosu'nda sahnelediği Güngör Dilmen'in Midas'ın Kulakları oyunu KKTC'de Yılın Sanat Olayı seçildi. 1989 yılında Makedonya Halklar Tiyatrosu ile Kafkas Tebeşir Dairesi'ni sahneleyen Erten bu sahneleyişi ile Yugoslavya'da En İyi Rejisör Ödülü aldı.[2]
Erten, rejisörlüğün yanı sıra dönem dönem Ankara Devlet Konservatuvarı, DTCF Tiyatro Bölümü ve Makedonya Üsküp Tiyatro Akademisi'nde eğitim alanında hizmet verdi. 1992 Ekim'inden başlayarak 16 ay süreyle Devlet Tiyatroları'nda Genel Müdürlük ve Başrejisörlük görevini yürüttü. Bu görevde bulunduğu sürede Devlet Tiyatroları'nın yeniden yapılanması için gerekli yasal düzenlemelerin hazırlanmasına çalıştı. Genel Müdürlük için seçim yöntemini yaşama geçirmek amacı ile istifa etti. 2000 yılında yönetimi protesto amacıyla Devlet Tiyatrolarından kendi isteği ile emekliye ayrıldı.
Erten, emekliliğinden sonra serbest rejisör olarak çalıştı. Makedonya Dramski Teatar'da Ferhat ile Şirin (2000), İstanbul Şehir Tiyatroları'nda Schweyk II. Dünya Savaşı'nda ve İzmit Şehir Tiyatrosu'nda Bir Şehnaz Oyun (2001), Aysa Prodüksiyon için Kadınlar Devleti (2002) oyunları yönettiği oyunlardan bazılarıdır. Polonyalı yazar Slawomir Mrozek'nin bir öyküsünden oyunlaştırıp Üsküp Halk Tiyatrosu'nda sahnelediği Sınırdaki Ev adlı oyun ile 2003 yılında Makedonya Ulusal Tiyatro Festivali'nde En Başarılı Oyun Ödülü'ne değer görülmüştür.
| “ | Unutmayın ki tiyatro aşkı ve ahlâkı, bizim varlık nedenimizdir. Ve biz elden çıkarmadıkça, onu bizlerden kimse alamaz. | ” |
Erten, Haziran 2002'de İzmit Şehir Tiyatrosu'nun Genel Sanat Yönetmeni oldu; 2004 yılında bu görevden alınana kadar bu görevi sürdürdü. 2004'ten itibaren serbest rejisör olarak çalıştı ve İstanbul'da yaşadı. Film ve dizi oyunculuğu da yaptı.
2021'de kurulan İzmir Şehir Tiyatroları'nın kurucu genel müdürü oldu. Tiyatronun açılışı Yücel Erten'in 1995'te Aziz Nesin öykülerinden uyarladığı Azizname adlı oyunla yapıldı.[4]
Yabancı dillerden Türkçeye oyun çevirileri, sahne uyarlamaları, Türkçeden Almancaya 5 oyun çevirisi vardır. Kadınlar Devleti, Cumhuriyet Yolu ve Suikast isimli üç oyunu bulunur. Ödenekli tiyatroların sorunları hakkında "Devletin Tiyatrosu Olmaz mı?" (2012), tiyatro anılarını içeren "Akıntıya Kürek" (2018) ve "Yelkenler Fora" (2023) adlı kitapları vardır.
Remove ads
Yapıtları
Oyunları
- Kadınlar Devleti
- Cumhuriyet Yolu
- Suikast
Uyarlamaları
- Troyalı Kadınlar, Euripides
- Barış, Aristofanes
- Azizname'95, Aziz Nesin
- Ne Dersin Azizim?, Aziz Nesin
- Selamün Kavlen Karakolu, Aziz Nesin[5]
- 7000 Yıllık Uçan Halıya Ters Binen Hırcar, Ahmet Say[6]
- Sınırdaki Ev (Kuka na Granitza), Sławomir Mrożek
- Barakalar ve Saraylar (Leonce ile Lena Üzerine Bir Çalışma) - Karl Georg Büchner
Kitapları
- Azizname'95, 2007, Mitos Boyut Yayınları, ISBN 9789758080055[7]
- Devletin Tiyatrosu Olmaz! (Mı?) (Dialoglar), 1. Baskı: 2000, Boyut Yayınevi, ISBN 975-508-075-9 - 2. Baskı: 2013, Mitos-Boyut TEM Yapım Yay. Ltd.[8]
- Akıntıya Kürek (Anılar 1), 2018, Doğan Kitap, ISBN 9786050954463[9]
- Yelkenler Fora (Anılar 2), 2023, 1984 Yayınevi [10]
Almancaya çevirileri
- Midas'ın Kulakları (Die Ohren des König Midas), Güngör Dilmen - Almanca ilk oynanışı: 1994, WupperTheater, Wuppertal
- Çıkmaz Sokak (Die Sackgasse), Tuncer Cücenoğlu - Almanca ilk oynanışı: 1994, Kleine Bühne, Hamburg
- Lodos (Der Südwind), Beyazıt Gülercan
- Akrep (Der Skorpion), Eşber Yağmurdereli
- Dobrinja'da Düğün (Hochzeit in Dobrinja), Nesrin Kazankaya
- Küçük Nasrettin 1 (Der kleine Nasrettin 1), Serpil Akıllıoğlu, 1981, Buntbuch-verlag GmbH, Hamburg
- Küçük Nasrettin 2 (Der kleine Nasrettin 2), Serpil Akıllıoğlu, 1982, Buntbuch-verlag GmbH, Hamburg
Türkçeye çevirileri
- Troyalı Kadınlar - Die Troerinnen - Euripides
- Barış - Der Frieden - Aristofanes
- Üç Kuruşluk Opera - Die Dreigroschenoper - Bertolt Brecht
- Schweyk İkinci Dünya Savaşında - Schweyk im zweiten Weltkrieg - Bertolt Brecht
- Arturo Ui'nin Önlenebilir Tırmanışı - Der aufhaltsame Aufstieg des Arturo Ui - Bertolt Brecht
- Mutlu Son - Happy End - Dorothy Lane, Bertolt Brecht, Kurt Weill, Elisabeth Hauptmann
- Uyarca - Der Mitmacher - Friedrich Dürrenmatt
- Katharina Blum'un Çiğnenen Onuru - Die verlorene Ehre der Katharina Blum - Heinrich Böll, Margarethe von Trotta
- Açık Denizde - Auf hoher See - Sławomir Mrożek
- Kıyım - Die Schlacht - Heiner Müller
- İsli Sisli Pis Puslu - Dicke Luft - Volker Ludwig
- Soytarılar Okulu - Waechter Schule der Clowns - Friedrich Karl Waechter[11]
- Soytarılar Gezide - Ausflug mit Clowns - Friedrich Karl Waechter, Ken Campbell
- Güneş Çocukları - Sunshine Boys - Neil Simon
- Ada - Die Insel - Athol Fugard
- Kamuoyu - Die öffentliche Meinung - Aurel Baranga
- Savaş İkinci Perdede Çıkacak - Der Krieg bricht im zweiten Akt aus - Oldrich Danek
- Rahat Yaşamaya Övgü - Bertolt Brecht Kabare
- Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü - Zufaelliger Tod eines Anarchisten - Dario Fo
- Acele Shakespeare Aranıyor - Shakespeare dringend gesucht - Heinar Kipphardt
- Yaşamak mı Yoksa Ölmek mi - Sein oder Nichtsein - Melchior Lengyel, Jan Mandell
- Antiloplar - Antilopen - Henning Mankell
- Don Quijote'nin Maceralarının Dostları Tarafından Temsili - Die Abenteuer Don Quijotes, gespielt von seinen Freunden - Hans Ostarek
- Altı Haftada Altı Dans Dersi - Six Dance Lessons in Six Weeks - Richard Alfieri
- Josef Bieder'in Yıldızının Parladığı An - Die Sternstunde des Josef Bieder - Eberhard Streul
- Üç Jokerli Konken - Romme zu Dritt - Petra Blume
- Ot - The Kraut - Dirk Heidicke
- Kalpak - Kalpak - Vera Kissel
- Orkestra - Das Orchester - Jean Anouilh
- Burada ve Şimdi - Hier und Jetzt - Roland Schimmelpfennig
- Erkek Erkeğe - Jacke wie Hose - Manfred Karge[12][13]
- Shakespeare Zorda - Shakespeare in Trouble - Chris Alexander, Hille Darjes
- Bay Brecht ve Kadınları - Herr Brecht und Seine Frauen - Enel Melberg
- Size Özel Hamlet (Bir Baba Hamlet) - Hamlet for You - Sebastian Seidel
- Funda Çiçekleri 44 - Schneeheide 44 - Edzard Schoppmann
- Peggy Pickit Tanrının Yüzünü Görüyor - Peggy Pickit sieht das Gesicht Gottes - Roland Schimmelpfennig
- Terör - Terror - Ferdinand von Schirach
- İsimsiz - Namenlos - Tilla Lingenberg
- Barakalar ve Saraylar (Leonce ile Lena Üzerine Bir Çalışma) - Karl Georg Büchner
Remove ads
Oynadığı Tiyatro oyunları
Yönettiği Tiyatro oyunları
Remove ads
Filmografisi
- Sinema
- Televizyon
- İnternet
Remove ads
Ödülleri
Remove ads
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads