Şişecam
Şirket Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Şişecam veya resmi adıyla Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş.,[1] cam alanında faaliyet gösteren Türkiye merkezli şirketler grubu.
 | |
| Menkul değer sembolü | |
|---|---|
| Endüstri | Cam sanayisi |
| Kuruluş | 25 Ekim 1935)[2] |
| Genel merkezi | , |
| Önemli kişiler |
|
| Ürün | Düzcam, cam ev eşyası, cam ambalaj, cam elyafı, cam geri dönüşümü, kimyasallar |
| Gelir | 151,99 milyar ₺ (2023)[4] |
| Net gelir | 18,97 milyar ₺ (2023)[4] |
| Toplam varlık | 291,21 milyar ₺ (2023)[4] |
| Sahibi |
|
| Çalışan sayısı | +25.000 (2023)[5] |
| Web sitesi | sisecam.com.tr |
Ana faaliyet alanları cam ve kimyasal madde üretimidir. Mimari ve endüstriyel olmak üzere düz cam, cam ev eşyası, cam ambalaj, kimyasallar ve elektrik üretimi iş kollarında girişimleri bulunan şirketler grubu; düz cam, cam ev eşyası, cam ambalaj, araba camı ve cam elyafı ile cam üretiminde kullanılan sodyum karbonat ve krom bileşikleri gibi hammaddeleri imal etmektedir.[6] 2023 sonu itibarıyla 14 ülke ve 45 tesiste üretim yapan şirketin 25.000'den fazla çalışanı bulunmaktadır.[5]
Düz cam ve cam ambalaj alanlarında dünyadaki en büyük beş, cam ev eşyası alanında ise en büyük iki şirket arasındadır.[5] Cam endüstrisinin bütün temel alanlarında üretim yapmaktadır.[5][7]
İştirakleri olan Anadolu Cam, Denizli Cam, Paşabahçe, Soda Sanayii ve Trakya Cam ile Ekim 2020'de Şişecam adı altında birleşmiştir.[7]
Tarihçe
Özetle
Bakış açısı
Osmanlı'da cam imalatı
Osmanlı İmparatorluğu zamanından cam eşya kalıntılarına en erken, 1450 yılında Edirne'de yapımına başlanan Edirne Sarayı'nın kazıları sırasında rastlanılmıştır. Daha sonra ise cam işçiliğinin Topkapı Sarayı'nda devam ettirildiği bilinmektedir.[2][8] 1600'lerde sürahi, şişe, kâse, bardak, ayna gibi cam ürünleri üretildiğine dair kayıtlar bulunmakta ve şişe üretimi öne çıkmaktadır.[8]
1800'ler itibarıyla sanayileşme adımları kapsamında kurulan çeşitli imalathaneler arasından özellikle Abdülmecid döneminde yaptırılan Beykoz Cam ve Billurat Fabrika-i Hümayunu,[a] günümüz Türk cam endüstrisinin kilometre taşı kabul edilir.[2][8] 1885 yılında ise Modyanu adındaki bir yabancı tarafından kurulan Paşabahçe Şişe Fabrikası'nda yüzlerce işçinin çalıştığı, 20. yüzyıl başında bu fabrikanın faal olduğu bilinmektedir.[10][11]
Bir önceki yüzyılda Avrupa'daki cam endüstrisine paralel bir gelişme görülmüşse de 1900'lü yıllarda girilen savaşlar nedeniyle bu üretim büyük ölçüde aksadı. Beykoz'daki fabrika, üretimde çeşitli sorunlar yaşadı ve Avrupa'dan ithal edilen ürünlerle rekabet edemeyerek İkinci Meşrutiyet döneminde ekonomik nedenlerle üretimi durdurdu.[2][8]
Şirketin kuruluşu ve ilk fabrika
Türkiye'de cumhuriyetin ilanının ardından, cam ürün ihtiyacının ülke içinde gerçekleştirilecek imalatla karşılanabilmesi için yeni bir fabrika kurulması gerekliliği doğdu.[2]
Atatürk Devrimleri ve Türkiye'deki en belirgin yapısal reform örnekleri kapsamında bir girişim olarak gösterilen İzmit Paşabahçe Şişe-Cam Fabrikası,[12] Sanayi Teşvik Kanunu ve Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı kapsamında Türkiye Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu'nun 17 Şubat 1934 tarih ve 2/162 sayılı kararı üzerine Türkiye İş Bankası tarafından kuruldu ve 25 Ekim 1935 tarihinde "Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları Anonim Sosyetesi" olarak tescillendi.[2][13] Şirketin kuruluş sermayesi 1.000.000 Türk Lirası olarak belirlendi. Bunun %97,75'i Türkiye İş Bankası, %2,25'i Türk Tecim Anonim Sosyetesi[b] tarafından karşılandı.[2]
İpek Film tarafından kaydedilen temel atma töreni,[2] dönemin Başbakanı İsmet İnönü ve Ekonomi Bakanı Celâl Bayar'ın katılımıyla Paşabahçe semtinde 14 Ağustos 1934 tarihinde yapılan fabrika, yine İsmet İnönü tarafından 29 Kasım 1935 tarihinde açılarak günlük yaklaşık 6 ton üretim kapasitesi ve toplam 400 çalışanla hizmete girdi.[13][15]
1936 yılında yaklaşık 2.500-3.000 ton, 1939 yılında toplam 4.767 ton şişe ve cam eşya üretildi.[13][15]
Sonraki yıllar
1957 yılında ürünlerin perakende satışı için Paşabahçe kuruldu.[15]
Şirket, ilk ihracatını 1958 yılında Kıbrıs'a yaparken Paşabahçe ise ilk kez 1960'ta Amerika Birleşik Devletleri'ne ürün ihraç etti.[15]
1959'da temeli atılan Çayırova'daki cam fabrikası, 1961'de faaliyete girdi.
Halka arz ve borsa kotasyonu
Şirket, 3 Ocak 1986'da halka arz edildi ve hisse senetleri bugünkü Borsa İstanbul'da işlem görmeye başladı.[1]
Amerika Birleşik Devletleri'nde faaliyet gösteren Sisecam Resources LP ise şirketin aldığı kararla 26 Mayıs 2023 tarihinde, tüm payları satın alınarak halka kapatıldı.[16]
Birleşme
Ekim 2020'de; kendi iştirakleri olan Anadolu Cam Sanayii A.Ş., Denizli Cam Sanayii ve Ticaret A.Ş., Paşabahçe Cam Sanayii ve Ticaret A.Ş., Soda Sanayii A.Ş. ve Trakya Cam Sanayii A.Ş. ile devralma yoluyla Şişecam adı altında birleşti. Bu işlem, zamanına dek Türkiye sermaye piyasasındaki en büyük birleşme işlemi oldu.[7]
Tartışmalar
Şişecam, devam eden Ukrayna'daki savaş sırasında Rusya'daki ticari faaliyetlerini sürdürdüğü için eleştirildi. Mayıs 2023 itibarıyla şirket, Rusya'daki beş yan kuruluşundan yalnızca birini satmıştı. Satışın, Hollanda merkezli bir şirket olan Trakya Investment B.V.'ye yapıldığı bildirilmiş ve bunun gerçek bir çıkış yerine iç transfer olup olmadığına dair sorular ortaya atılmıştır.[17][18]
Savaşa ve uluslararası baskılara rağmen Şişecam, Rusya'daki sektöründe en büyük ithalatçı olmaya devam etmektedir. 2023 yılında, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sonrasında Rusya ile devam eden ticari ilişkileri nedeniyle Şişecam, Ukrayna Ulusal Yolsuzluk Önleme Ajansı tarafından Rus savaşının sponsorları listesine alınmıştır.[19]
İştirak ve faaliyetler
Özetle
Bakış açısı
Topluluğa bağlı şirketler ile faaliyet alanları aşağıdaki şekildedir.[20]
Düzcam
Mimari camlar (düzcam, buzlu cam, ayna, lamine cam, kaplamalı cam, güneş enerjisi camları ve beyaz eşya camları) ve otomotiv camları (otocam ve enkapsüle camları) üretimi yapan Şişecam Düzcam, Dünyada 5. ve Avrupa'da 1. sıradadır.[21]
Düzcam alanındaki faaliyetlerini günümüzde 6 farklı ülkede 10 üretim tesisiyle sürdüren Şişecam, genişleyen ürün yelpazesiyle inşaat, mobilya, enerji ve beyaz eşya sektörlerine girdi vermektedir.[21]
Türkiye'deki Üretim Tesisleri
- Kırklareli Fabrikası Şubesi
- Mersin Fabrikası Şubesi
- Bursa Fabrikası Şubesi
- Ankara Fabrikası Şubesi
- Şişecam Otomotiv A.Ş.
Yurt Dışı Tesisleri
- Trakya Glass Bulgaria EAD - Bulgaristan
- Sisecam Flat Glass Italy S.R.L. - İtalya
- Sisecam Flat Glass South Italy S.R.L. - İtalya
- Trakya Glass Rus AO - Rusya
- Sisecam Flat Glass India Pvt. Limited - Hindistan
- Saint Gobain Glass Egypt S.A.E - Mısır
- Sisecam Automotive Bulgaria EAD - Bulgaristan
- Richard Fritz Holding GmbH - Almanya (Aurach), Slovakya, Macaristan Fabrikaları
- Glasscorp S.A. - Romanya
- Automotive Glass Alliance Rus AO - Rusya
Cam ev eşyası
Soda, kristalin, ısıya dayanıklı borosilikat cam ve kurşunsuz kristalden otomatik ve el imalatı cam ev eşyası üretimi, kâğıt karton ambalaj üretimi ve perakende mağazacılık alanlarında faaliyet gösteren Şişecam Cam Ev Eşyası, dünyanın ve Avrupa'nın en büyük 2'nci üreticisidir.[22]
Şişecam, cam ev eşyası sektöründe aynı zamanda Paşabahçe Mağazaları kanalı ile sürdürdüğü perakende mağazacılık faaliyetleri ile de Türkiye'de lider konumdadır. 1957 yılında İstanbul Beyoğlu ve Ankara mağazalarında faaliyetlerine başlayan Paşabahçe Mağazaları, özgün, modern, yenilikçi ve müşteri odaklı yapısıyla sofra ve mutfak eşyaları zincir mağazacılığı alanında liderdir. ‘Yaşam’ ve ‘Butik’ konseptleriyle cam, seramik, porselen, ahşap, çelik sofra ve mutfak eşyalarının yanı sıra dekoratif koleksiyon ürünlerini de müşterilerinin beğenisine sunan Paşabahçe Mağazaları, bugün pasabahcemagazalari.com 10 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. online satış kanalı ve Türkiye ve yurt dışında toplam 49 mağazası ile hizmet vermektedir.
Türkiye'deki üretim tesisleri
- Kırklareli Fabrikası Şubesi
- Eskişehir Fabrikası Şubesi
- Denizli Fabrikası Şubesi
- Camiş Ambalaj Sanayi A.Ş. Tuzla Fabrikası
Yurtdışı tesisleri
- Paşabahçe Bulgaria EAD - Bulgaristan
- OOO Posuda Limited - Rusya
- Paşabahçe Egypt Glass Manufacturing S.A.E. - Mısır
Cam ambalaj
Gıda, içecek, ecza ve kozmetik sektörlerinde, çeşitli hacim ve renklerde cam ambalaj üretimi yapan Şişecam Cam Ambalaj, dünyanın ve Avrupa'nın 5. büyük cam ambalaj üreticisi konumundadır.[23]
Türkiye'deki üretim tesisleri
- Mersin Fabrikası Şubesi
- Yenişehir Fabrikası Şubesi
- Eskişehir Fabrikası Şubesi
Yurtdışı tesisleri
Kimyasallar
Şirket, 1969 yılında kurulmuş olup Şişecam'ın iştirakilerinden biridir ve cam endüstrisi için soda külü ve krom bileşikleri üretmektedir.[24] Şirketin merkezi İstanbul'un Tuzla ilçesinde yer almaktadır.[25]
Şirket, 1969 yılında Şişecam tarafından Soda Sanayii A.Ş. adıyla kuruldu.[24] Cam endüstrisi için önemli bir hammadde olan soda külü üretimine 1975 yılında başlandı.[24]
1979 yılında Kromsan Krom Bileşikleri Fabrikası kuruldu.[24] 1982 yılında Şişecam Topluluğu'nun dört ana iş kolundan biri olan Şişecam Kimyasallar Grubuna katıldı. 1986 yılında Kromsan, Soda Sanayii A.Ş. ile birleşti.[24]
1997 yılından itibaren Soda Sanayii A.Ş., diğer ülkelerde yatırımlara başladı. Soda Sanayii A.Ş., 1997 yılında Bulgar Soda fabrikası Sodi'nin %25'ini ve soda üretimini artırmak için 2006'da Bosna-Hersek merkezli soda fabrikası Lukavac'ın tüm hisselerini satın aldı. 2011 yılında Soda Sanayii A.Ş., İtalyan krom ürünleri fabrikası Cromital'i de satın aldı. Günümüzde Soda Fabrikası ve Kromsan Krom Bileşikleri Fabrikası, deterjan, deri ve eczacılık gibi çeşitli endüstriyel ve tüketici ürünlerinde kullanılan kimyasallar üretmektedir.[24]
Kurumsal yapı
Şişecam Kimyasallar bünyesinde bulunan şirketler;[26]
- Soda Sanayii A.Ş. Yönetim ve Satış Merkezi
- Soda Sanayii A.Ş. Soda Fabrikası
- Soda Sanayii A.Ş. Kromsan Krom Bileşikleri Fabrikası
- Oxyvit Kimya Sanayii ve Ticaret A.Ş.
- Cromital S.p.A. (İtalya)
- Solvay Şişecam Holding AG (Avusturya)
- Şişecam Bulgaria Ltd (Bulgaristan)
- Şişecam Soda Lukavac D.O.O (Bosna Hersek)
- Şişecam Shanghai Trading Co. Ltd. (Çin)
- Şişecam Chem Investment B.V. (Hollanda)
- Cam Elyaf Sanayii A.Ş.
- Camiş Madencilik A.Ş.
- Madencilik Sanayii ve Ticaret A.Ş.
- Camiş Egypt Mining Co. LTD. (Mısır)
- Rudnic Krencnjaka Viyenac d.o.o. (Bosna-Hersek)
- Camiş Elektrik Üretim A.Ş.
Üretim
Şişecam Kimyasallar, günümüzde yıllık 2,2 milyon metrik ton üretim kapasitesi ile Avrupa'da en büyük krom bileşikleri üreticisi ve dördüncü büyük sodyum bileşik üreticisidir. K3 vitamini ve sodyum metabisülfit diğer ürünler arasındadır.[27]
Tesisler
- Türkiye
- Mersin Soda Fabrikası Şubesi
- Mersin Kromsan Fabrikası Şubesi
- Oxyvit Kimya San. ve Tic. A.Ş. Şişecam Elyaf San. A.Ş.
- Camiş Madencilik A.Ş. (Faaliyet gösterilen iller: Aydın, Balıkesir, Bilecik, İstanbul, Karabük, Kırklareli, Mersin)
- Türkiye dışı
- Solvay Sodi AD - Bulgaristan
- Şişecam Soda Lukavac D.O.O. - Bosna Hersek
- Rudnik Krecnjaka Vijenac D.O.O. - Bosna Hersek
- Cromital S.p.A. - İtalya
- Camiş Egypt Mining Ltd. Co. - Mısır
Dipnotlar
- Fabrika-i Hümayun: Devlet Fabrikası. Bu kamu iktisadi teşebbüsleri, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1800'ler itibarıyla kurulmaya başlanmıştır.[8] Beykoz Cam ve Billur Müzesi, adını bu fabrikadan alır.[8][9]
- Bu şirket, günümüzde Tecim Limited Şirketi ünvanıyla Türkiye İş Bankası A.Ş. Mensupları Munzam Sosyal Güvenlik ve Yardımlaşma Sandığı Vakfı'nın (Munzam Sandık Vakfı) bir iştirakidir.[14]
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.