Tartarat

Tartarat, bir dikarboksilik asit olan tartarik asit organik bileşiğinin tuzu veya ester’idir. Tartarat dianyon formülü şu şekildedir: O⁻OC-CH(OH)-CH(OH)-COO⁻ or C₄H₄O₆²⁻.^[1]

Tartarat

Tanımlayıcılar
CAS numarası	64672-61-3
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü
ChEBI	CHEBI:30929
ChemSpider	3033168
PubChem CID	3806114
UNII	GBG3U2YP5Y
InChI InChI=1S/C4H6O6/c5-1(3(7)8)2(6)4(9)10/h1-2,5-6H,(H,7,8)(H,9,10)/p-2  Key: FEWJPZIEWOKRBE-UHFFFAOYSA-L  InChI=1/C4H6O6/c5-1(3(7)8)2(6)4(9)10/h1-2,5-6H,(H,7,8)(H,9,10)/p-2 Key: FEWJPZIEWOKRBE-NUQVWONBAJ
SMILES O=C([O-])C(O)C(O)C([O-])=O
Özellikler
Molekül formülü	C4H4O62−
Molekül kütlesi	148,07 g/mol
Konjuge asit	bitartarat
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

Ticari olarak kullanılan tartaratların ana formları, alkolsüz içeceklerde ve gıdalarda asitleyici olarak kullanılan saf kristal tartarik asit, fırıncılıkta kullanılan Potasyum bitartarat (tartarat kreması) ve galvanik çözeltilerde çok kullanılan Potasyum sodyum tartarat (Rochelle tuzu)'dur.

Gıda katkı maddesi olarak

Gıda katkı maddesi olarak, tartaratlar antioksidanlar, asitlik düzenleyiciler ve emülgatörler olarak kullanılır. Örnekleri şunlardır:

• sodyum tartaratlar (E335)
  • monosodyum tartarat
  • sodyum tartarat
  • sodyum amonyum tartarat Louis Pasteur'ün kiralite'yi keşfettiği bileşiktir
• potasyum tartaratlar (E336)
  • potasyum bitartarat (monopotasyum tartarat, tartar kreması)
  • potasyum tartarat
• potasyum sodyum tartarat (E337)
• kalsiyum tartarat (E354, emülgatör olarak kullanılır)
• stearil tartarat (E483, emülgatör olarak kullanılır)

Şarapta

Bir mantar üzerindeki tartarat kristalleri

Şarap'ta tartaratlar, fermantasyon ve yıllandırma sırasında şaraplardan ayrılan zararsız kristal tortulardır. Bu tortunun ana bileşeni, tartarik asidin bir potasyum tuzu olan potasyum bitartarat'dır. Küçük miktarlarda hamur artıkları, ölü maya ve tanenler gibi çökeltilmiş fenolik maddeler, potasyum asit tartaratı kirleten safsızlıklardır.

Şarap endüstrisi, ticari tartaratların tek kaynağıdır ve fermantasyon kaplarında kalan kristalleşmiş kabuklar, ticari kullanım için düzenli olarak kazınır ve saflaştırılır.

Tartaratlar yeni şaraplardan ayrılır çünkü alkolde alkolsüz üzüm suyundan daha az çözünürler. Kesin rakamlar çeşide ve bölgeye göre değişir ama üzüm suyunda çözünen tartaratın yaklaşık yarısı şarapta çözünmez. Sorun, tartaratın şişelemeden sonra aşırı doymuş halde kalıp daha sonra öngörülemeyen bir zamanda kristalleşebilmesidir.

Kırmızı şarapta çökeltilen tartaratlar genellikle bir miktar kırmızı pigment alır ve sadece tortu olarak atılır; beyaz şaraplarda ise korkutucu bir şekilde cam kırıkları gibi görünebilir. Modern şarap sanayi, tüketici eğitimi yerine tartarat stabilizasyonun tercih edilmesine karar verdi.^[2]

Beton katkısı olarak

Tartarat, sıcaklık çok yüksek olduğunda beton'un katılaşma süresini geciktirmek için geciktirici olarak da kullanılır.

Kaynakça

1. "Tartaric Acid - Compound Summary". PubChem. 4 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
2. Robinson, Janis (2006). The Oxford Companion to Wine. Oxford University Press. ss. 681-682. ISBN 0198609906.