TOMA
Zırhlı su topu (araç) Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
TOMA (Toplumsal Olaylara Müdahale Aracı), güvenlik güçlerinin gereksinimlerini karşılamak için Nurol Makina,[1][2][3] Katmerciler[4][5][6] ve Moğol Makina,[7][8] BMC,[3][9] Volkan İtfaiye[3] gibi pek çok firma tarafından üretilen zırhlı bir su topudur. İç güvenliği sağlamada ve toplumsal olayların bastırılması ve kontrol altına alınmasında çok etkin bir araç olup Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı başta olmak üzere Azerbaycan, Libya, Zimbabve, Gürcistan, Kazakistan gibi birçok ülkede güvenlik güçleri tarafından aktif olarak kullanılmaktadır.[10]
 | |
| Endüstri | Savunma Sanayi |
|---|---|
| Boyutları | U 7.45m x G 2.5m x Y 3.6m |
| Tekerlek sayısı | 4x4, 4x2, 6x4, 6x2 ve 6x6 |
TOMA, 4x4, 4x2, 6x4, 6x2 ve 6x6 gibi farklı tip şaseler üzerine entegre edilebilmektedir. genelde beyaz renkte olmak üzeri;100 km/s hız ve %30 tırmanma kabiliyetine sahip olan TOMA, kritik sistemleri balistik korumaya sahip olacak şekilde tasarlanmıştır.[10]
Kullanımı
TOMA'lar Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı tarafından kullanılmaktadır. Emniyet Müdürlüğü envanterinde 540 adet Jandarma Genel Komutanlığı envanterinde 143 adet TOMA bulunmaktadır. Olaylar sırasında üzerine isabet edebilecek yanıcı maddeleride fıskiye sistemiyle kendi kendine söndürebilen TOMA'nın şoför kabini 60 mm balistik zırhla kaplıdır. Herhangi bir şekilde eylemci veya göstericiler tarafından durdurulabilmesi mümkün değildir. Su, OC (Oleoresincapsicum biber gazı) katkılı su, boyalı ve kokulu su, köpük katkılı su olmak üzere dört farklı materyalle çalışır.
Üretim Amacı Dışında Kullanımı
TOMA'ların başlıca üretim amacı ayaklanmaların bastırılmasıdır.[11] Bunun yanında farklı kullanımları da mevcuttur. Bunlara örnek:
- Bitlis'teki 2013 Kutlu Doğum Haftası etkinliklerinde vatandaşlara gül suyu sıkmak[12]
- Denizli'de Dünya Çocuk Hakları Günü'nde çocukları gezdirmek, havaya su sıkma suretiyle bir gösteri düzenlemek[13]
- Orman Haftası etkinlikleri kapsamında Ceylanpınar'a dikilen fidanları sulamak[14]
Tepkiler ve Karşı Önlemler
Özetle
Bakış açısı
Özellikle 2013 Taksim Gezi Parkı protestoları sırasında insanlara sade su yerine biber gazlı su sıkılması,[15] kimi eylemcilerin ezilme tehlikesi yaşaması[16][17] gibi olaylar, TOMA'ların şiddet aracı olarak kullanıldıkları gerekçesiyle değişik kesimler tarafından eleştirildi.[18][19][20][21]
Büyüyen tepkilere karşılık polis bazı bölgelerde TOMA'ları bayraklarla kapladı.[22]
Mizahi Tepkiler
Yine 2013 Taksim Gezi Parkı protestoları esnasında TOMA müdahaleleri eylemcilerin sosyal medyada paylaştıkları şaka konuları haline geldi.
- 4 Haziran akşamı Başbakanlık Ofisi çevresinde barikat kuran polisle göstericiler arasında sabaha kadar yaşanan çatışmalar sırasında, Beşiktaş taraftar grubu Çarşı'nın bir dozeri şoförünü de yanlarına alarak[23] TOMA'lara doğru sürmesinin ardından,[24] sosyal medyada dozere TOMA'ya atıfta bulunularak POMA (Polis Olaylarına Müdahale Aracı) adı verildi.[25]
- Ankara'da eylem noktalarından biri olan Tunalı Hilmi Caddesi'nin adı sosyal medyada TOMA'lı Hilmi Caddesi olarak anılmaya başlandı.[21]
- 14 Haziran günü TOMA'lar Guardian gazetesi çizerlerinden Steve Bell'in karikatür konusu oldu. Bell'in karikatüründe, Türk bayraklı TOMA'nın önünde duran Recep Tayyip Erdoğan, başında bir hilâlle, fil hortumuna benzeyen burnundan tazyikli su fışkırtırken resmedildi.[21]
- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş'ın "Artık her şeyi halka soracağız" demesinin ardından "İstanbul TOMA'sını seçiyor, sizin TOMA'nız hangisi?" başlığıyla esprili bir afiş hazırlandı. Üç farklı TOMA'nın montajlandığı afişte Osmanlı desenleriyle "Ottoma", çevreci "Yeşil Toma" ve beyaz üzerine mavi çizgili "Klasik Toma" yer alıyor. "Bobiler" isimli sitede 'visualflame' nickli üyenin hazırladığı afişte "Toplumsal, demokratik taleplerle mücadele etkinliğini artırmak için yeni bir projeye imza atıyoruz. Proje kapsamında kullanılan orantısız güç yetersiz bulunduğu için 35 yeni TOMA güvenlik güçlerine katılıyor. Bu çerçevede alınacak TOMA’ların konseptini siz değerli İstanbul halkına soruyoruz." deniliyor.[26]
Karşı Önlemler
Sert müdahale kapasiteleri TOMA'lara karşı alınabilecek önlemler konusunu da tartışmaya açmaktadır. Wall Street'i İşgal Et hareketinin sitesindeki bir habere göre, "bir TOMA'nın pencerelerine boya atarak aracın hareket kabiliyeti kısıtlanabilir ... tamamen durdurmak için egzoz borusuna ıslak bir havlu tıkılabilir; motorun altında bir şeyler yakılabilir veya pek çok insan birlikte TOMA'yı devirebilir. Gibi bilgiler paylaşılsa da TOMA üretimi itibarıyla ön mühendislik çalışmalarıyla bu ihtimalleri devre dışı bırakacak şekilde üretilmiştir. Bu tür bilgiler 2013 Taksim Gezi Parkı protestoları sırasında tüm Türkiye'de paylaşılıyor."[27] Aracı durdurmak için iki direk arası zincir gerildiği de görülmüştür.[28]
Teknik Özellikleri
Aracın teknik özellikleri, aşağıda belirtildiği gibidir.[10]
Su, Boya ve Gaz Atma Özellikleri
- Bilgisayarlı ve LCD ekranlı su topu kontrol sistemi
- 5.000-10.000 lt.lik su tankı
- 60 lt.lik gaz tankı
- 60 lt.lik boya tankı
- 80 lt.lik köpük tankı
- Üç farklı su atma özelliği: Kısa, Uzun, Sürekli
- Farklı su, boya, gaz, köpük karışımı atma kombinasyonları
- Tazyikli suyun etkisini artırmak için suya biber gazı dahil çeşitli yakıcı kimyasallar ekleyebilme[15][29][30]
- Göl veya kuyudan su çekme ve kendi kendine su tankını doldurma kabiliyeti
- Yangın Söndürme Kabiliyeti
Kendini Koruma Özellikleri
- Şasi ve Araç Koruma Sistemi
- Yan ve Arka Gaz Püskürtme Sistemleri
- Zırhlı Kabin
- Cam Koruma
- Yangın Söndürme Sistemi[31]
- Göz Yaşartıcı Gaza Karşı Pozitif Kabin Basınçlandırma Sistemi
Kaynakça
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.