Ankara Hükûmeti

Kendisini Türkiye Devleti veya Türkiye^[3] olarak tanımlayan ve yaygın olarak Ankara Hükûmeti^{[4][5][6][7][8][9]} adıyla anılan Büyük Millet Meclisi Hükûmeti, Türk Kurtuluş Savaşı (1919-1923) ve Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında Ankara merkezli geçici ve devrimci Türk hükûmetiydi. Osmanlı Sultanı tarafından yönetilen çökmekte olan İstanbul Hükûmeti'nin aksine, Anadolu Hareketi tarafından yönetilmiştir.

Ankara Hükûmeti Türkiye Devleti
1920-1923
Bayrak
Slogan Ya istiklâl ya ölüm!
Millî marş İstiklâl Marşı
Sevr Antlaşması'na göre Osmanlı'nın paylaştırılması (etki alanları ile birlikte)
Tür	Geçici hükûmet
Başkent	Ankara
Resmî dil(ler)	Türkçe[1]
Resmî din	İslam[1]
Hükûmet	Meclis hükûmeti
Meclis Reisi
• 1920–1923 Mustafa Kemal Paşa
İcra Vekilleri Heyeti Reisi
• 1920–1921 Mustafa Kemal Paşa • 1921–1922 Mustafa Fevzi Paşa • 1922–1923 Hüseyin Rauf Bey • 1923 Ali Fethi Bey
Yasama organı	Türkiye Büyük Millet Meclisi
Tarihçe
• Meclisin açılması 23 Nisan 1920 • İcra Vekilleri Heyeti 3 Mayıs 1920 • Anayasa 20 Ocak 1921 • Mudanya Mütarekesi 11 Ekim 1922 • Saltanatın kaldırılması 1 Kasım 1922 • Lozan Antlaşması 24 Temmuz 1923 • Cumhuriyetin ilanı 29 Ekim 1923
Nüfus
•  6-7 milyon[2]
Para birimi	Osmanlı lirası
Öncüller Ardıllar Osmanlı İmparatorluğu Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti İzmir'in İşgali İstanbul'un İşgali Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti Türkiye'de tek partili dönem
Günümüzdeki durumu	Türkiye

Kurtuluş Savaşı sırasında Büyük Millet Meclisi Hükûmeti, Kuvâ-yi Milliye denilen milislere ve Kuvâ-yi Nizamiye denilen düzenli orduya komuta etmiştir. Savaştan ve monarşist İstanbul Hükûmeti'ne karşı kazanılan zaferden sonra, cumhuriyetçi Ankara Hükûmeti 1923 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun sona erdiğini ve küllerinden Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulduğunu ilan etmiştir. Büyük Millet Meclisi bugün Türkiye'nin parlamento organıdır.

Tarihçe

23 Nisan 1920'de Ankara’da toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi bünyesinde, ilk olarak 25 Nisan’da Muvakkat (geçici) İcra Encümeni sıfatıyla, TBMM Reisi Mustafa Kemal Paşa başkanlığında bir hükûmet oluşturuldu.^[10] Böylece, İstanbul’daki Osmanlı hükûmeti dışında Ankara’da bir hükûmet ortaya çıkmış oldu. Encümen, 3 Mayıs’ta, İcra Vekilleri Heyeti adlı hükûmet kurulana kadar görevine devam etti. Bu dönemde bir devlet başkanı yoktu ve bu görevi Meclis Reisi yerine getiriyordu. Meclis, ayrıca 5 Ağustos 1921 tarihinde çıkardığı Başkumandanlık Kanunu ile Mustafa Kemal Paşa’yı Başkumandanlığa getirerek ordunun maddi ve manevi gücünün artırılması ile sevk ve idare edilmesi konusundaki yetkilerini kullanma izni vermiştir.^[11] 29 Ekim 1923’te cumhuriyetin ilan edilmesiyle yapılan seçimde Mustafa Kemal Paşa Reisicumhur seçilerek devlet başkanı olmuştur. Hükûmet başkanıysa Başvekil sıfatını almış ve Reisicumhur tarafından seçilmeye başlanmıştır. Dolayısıyla 1923’ten sonra kurulan hükûmetler, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti ya da Ankara Hükûmeti olarak adlandırılmazlar.

• 
  The Sphere gazetesinin 1-5 Mart 1921'de yayımladığı harita:
  Ankara Hükûmeti ve Talepleri
  Kemalistler ya da milliyetçiler, gölgeli alanı etkin biçimde kontrol ediyorlar. Onlar, Yunanlar tarafından Ege’den sürüldüler fakat Trakya’yı, İzmir’i, Ermenistan’ı ve Basra Körfezi'ne kadar bütün Mezopotamya’yı talep ediyorlar

Hükûmetler

Cumhuriyet öncesi hükûmetler "İcra Vekilleri Heyeti" olarak anılıyordu. Bunlar:

• 1. İcra Vekilleri Heyeti
• 2. İcra Vekilleri Heyeti
• 3. İcra Vekilleri Heyeti
• 4. İcra Vekilleri Heyeti
• 5. İcra Vekilleri Heyeti

Kaynakça

1. Teşkîlât-ı Esâsîye Kanunu
2. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi (18 bas.). Menteş Kitabevi. 1986. s. 72.
3. Ryan Gingeras (2019). Eternal Dawn: Turkey in the Age of Atatürk. s. 86.
4. Esra Yakut: Şeyhülislâmlık: yenileşme döneminde devlet ve din, Kitap Yayınevi Ltd., 2005, 9789758704941, ss. 198, 199 12 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
5. Pars Tuğlacı: Çağdaş Türkiye, Cem Yayınevi, 1987 s. 358 5 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
6. Hakan Alan, Avni Alan: İstanbul Şehir Rehberi, ASBOOK, 2007, 9750114701, s. 12 12 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
7. Yahya Kemal: Eğil Dağlar, Kubbealtı Yayınları, 1966, 9757618519, ss. 13, 92-93, 138, 155, 170, 188, 204-205, 232, 302, 338 12 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
8. William Hale: Turkish Foreign Policy, 1774-2000, Routledge, 2012, 0415599865, ss. 36, 37, 38, 50, 265 12 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
9. Kemal Kirişci, Gareth M. Winrow: The Kurdish Question and Turkey: An Example of a Trans-State Ethnic Conflict, Routledge, 1997, 0714647462, ss. 71-75, 77-79, 80, 82-84 12 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
10. Dr. Neziroğlu, İrfan; Dr. Yılmaz, Tuncer (Ekim 2013). Erdem Efe, Gülşah (Ed.). "Muvakkat İcra Encümeni Heyeti (Mustafa Kemal Paşa Hükümeti) 25 Nisan 1920-03 Mayıs 1920". Hükümetler, Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri. Cilt 1 (24 Nisan 1920 – 22 Mayıs 1950). Birinci Bölüm “İcra Vekilleri Heyeti Dönemi” Hükümetleri: Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı Yayınları.
11. "144 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerine Başkumandanlık Tevcihine Dair Kanun" (PDF). Üçüncü Tertip Düstur. Cilt 2. 5 Ağustos 1921. s. 86. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ocak 2017.