Sumgayıt Pogromu

Sumgayıt Katliamı^[1] veya Sumgayıt Olayları,^[2][3] Şubat 1988'de Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Sumgayıt kentinde Azeriler tarafından işlenen ve Ermeni sakinlerini hedef alan pogrom.^[4]

Bir video kaydından alınan resimler: Yanan otomobiller ve Sumgayıt sokaklarında isyancıların büyük kalabalığı görülmektedir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Olaylar

SSCB Genel Savcılığı (Генеральный прокурор СССР) tarafından açıklanan resmî ölüm bilançosuna göre, 26 Ermeni ve 6 Azeri olmak üzere toplam 32 kişi ölmüştür.^[5][6]

İddialar

Ziya Bünyadov, olayların Ermeni milliyetçiler tarafından bilerek organize edildiğini, Azerbaycan halkını dünya kamuoyu önünde haksız duruma düşürmek amacıyla tasarlandığını iddia etmiştir. Ayrıca olaylar başladığı zaman dünya haber ajanslarına görüntülerin çok hızlı şekilde aktarılmasını da her şeyin Ermeniler tarafından önceden planlanmasına bağlamaktadır. Bu iddianın temel dayanağı ise pogromu yapanlar arasında Edvard Grigoryan adında^[7] bir Ermeninin de bulunmasıdır.^[8]

Azeri avukat ve eski savcı Aslan İsmayılov 2010 yılında verdiği röportajda "Sumgayıt olaylarında Ermenilerin Ermenileri katlettiği kanıtlanmıştır" demiştir.^[9]

Popüler kültür

Aslan İsmayılov 2010 yılında bu hadiselerden bahseden "Sumgayıt - SSCB'nin Çöküşünün Başlangıcı" isimli tarihî eser kaleme almıştır.^[10][11][12]

Kaynakça

1. Allen, Tim (1999). Divided Europeans (İngilizce). Martinus Nijhoff Publishers. s. 70. ISBN 90-411-1213-8, ISBN 978-90-411-1213-2. during the anti-Armenian pogroms in Sumgayit, the sign of the cross...
2. Ray Medvedev, Giuletto Chiesa, Time of Change: Insider's View of Russia's Transformation, I B Tauris & Co Ltd., 1991, ISBN 978-1-85043-305-7, s.224.
3. Joseph R. Masih, Robert O. Krikorian, Armenia: at the crossroads, Taylor & Francis, 1999, ISBN 90-5702-344-X, s.25.
4. Svante E. Cornell, Small nations and great powers: a study of ethnopolitical conflict in the Caucasus, Routledge, 2001, ISBN 978-0-7007-1162-8, s.83.
5. Thomas de Waal, The Nagorny Karabakh conflict: origins, dynamics and misperceptions 5 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2005, URL erişim tarihi:5 Ocak 2009
6. David Remnick, Hate Runs High in Soviet Union's Most Explosive Ethnic Feud, The Washington Post.
7. De Waal. Black Garden, pp. 42–43.
8. Ziya Bunyatov, Neden Sumgayıt?, Azerbaycan Bilim Akademisi 'Bilim' Dergisi,13 mayıs 1988.
9. Zeka Seferli (2 Mart 2012). "Aslan İsmayılov: Sumgayıt Olaylarında Ermenilerin Ermenileri Katlettiği Kanıtlanmıştır". 1news.com.tr. 3 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2014.
10. "1988-ci İLİN SUMQAYIT HADİSƏLƏRİ HAQDA KİTAB və SAYTIN TƏQDİMATI OLUB" (Azerice). mediaforum.az. 26 Mayıs 2010. 4 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2014.
11. "«Sumqayıt – SSRİ-nin süqutunun başlanğıcı» kitabı təqdim olunub" (Azerice). azadliq.org. 26 Mayıs 2010. 4 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2017.
12. Aslan İsmailov. Sumgayıt – SSCB’nin Çöküşünün Başlangıcı.oku Bakü: Çaşıoğlu. 2010. 200 sayfa. ISBN 9789952272734

Dış bağlantılar

• sumgayit1988.com (Azerice), (Rusça), (İngilizce)
• sumqayit1988.com (Azerice), (Rusça), (İngilizce)
• sumqait.com (Azerice), (Rusça), (İngilizce)
• Zeka Seferli (2 Mart 2012). "Aslan İsmayılov: Sumgayıt Olaylarında Ermenilerin Ermenileri Katlettiği Kanıtlanmıştır". 1news.com.tr. 3 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2014.
• Aslan İsmailov. Sumgayıt – SSCB’nin Çöküşünün Başlangıcı.oku Bakü: Çaşıoğlu. 2010. 200 sayfa. ISBN 9789952272734 (Türkçe)
• İbrahim Məmmədov, Azərbaycana qarşı Sumqayıt təxribatı - "Qriqoryanın işi". Bakı, "Təhsil", 2013, 336 səh. (Azerice)
• Уголовное Дело № 18/55461-88. Сумгаит. 1989. (I) (Rusça)
• Уголовное Дело № 18/55461-88. Сумгаит. 1989. (II) (Rusça)
• "Vladimir Kryuchkov Hardline Soviet Communist who became head of the KGB and led a failed plot to overthrow Mikhail Gorbachev" (İngilizce). timesonline.co.uk. 30 Ekim 2007. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2017.
• Katliamda hayatını kaybeden Ermenilerin listesi2 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Sumgait Events 1988 (English) - Part 1/228 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Sumgait Events 1988 (English) - Part 2/2
• AZTV (4 Mart 2015). "Sumqayıt 1988, Sovet İmperiyasının gizlinləri, 2-ci hissə" (Azerice). YouTube. 19 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2017.