Studio Ghibli

Studio Ghibli, Inc. (Japonca: 株式会社スタジオジブリ, romanize: Kabushiki-gaisha Sutajio Jiburi), Japonya merkezli bir animasyon stüdyosudur.^[1] Şirket, 15 Haziran 1985 tarihinde Hayao Miyazaki, Isao Takahata ve Toshio Suzuki tarafından kurulmuştur. Şirketin merkezi Tokyo'nun Koganei kentinde yer almaktadır.^[2]

Studio Ghibli, Inc.
株式会社スタジオジブリ

Studio Ghibli logosu
Tip	Kabushiki gaisha
Endüstri	Anime
Kuruluş	15 Haziran 1985
Kurucu	Hayao Miyazaki Toshio Suzuki Isao Takahata
Genel merkezi	Koganei, Japonya
Önemli kişiler	Koji Hoshino (Yönetim Kurulu Başkanı) Kiyofumi Nakajima (Başkan) Hayao Miyazaki (Yönetmen)
Net gelir	1,426 milyar JP¥ (2011)
Öz sermaye	15,77 milyar JP¥ (2011)
Alt kuruluş(lar)	Studio Kajino
Çalışan sayısı	182 (2021)
Web sitesi	www.ghibli.jp

Studio Ghibli, özellikle uzun metrajlı anime filmleri yelpazesiyle tanınır ve ayrıca birkaç kısa hikâye, televizyon reklamı ve iki televizyon filmi de çekmiştir. Stüdyonun hazırladığı Gökteki Kale, Komşum Totoro, Küçük Cadı Kiki gibi birçok anime filmi 1986, 1988, 1989 yıllarında Animage Anime Büyük Ödülü'nü kazandı. 2002 yılında da Ruhların Kaçışı filmi Altın Ayı ve en iyi animasyon dalında Akademi Ödülü'nü kazandı.

Şirketin maskotu Komşum Totoro filminin ikonik karakteri Totoro'dur.^[3]

İsmi

Stüdyonun Hayao Miyazaki tarafından konan adı, İtalyancada sıcak çöl rüzgârı siroko anlamına gelen "ghibli" kelimesinden gelir. İtalyanlar İkinci Dünya Savaşı'nda Sahra Çölü'nde kullandıkları keşif uçaklarına bu adı vermişlerdir. Hayao Miyazaki'nin uçaklara olan büyük ilgisi bilinmektedir ve stüdyonun anime endüstrisinde yeni bir rüzgâr estirmesini umarak bu ismi koymuştur.^[4]

İtalyancada ghibli sert bir g harfi ile telaffuz edilirken, stüdyonun ismi c harfi ile telaffuz edilir (ciburii).

Tarihçe

Stüdyo, Haziran 1985'te Hayao Miyazaki, Isao Takahata ve yapımcı Toshio Suzuki tarafından kurulmuştur. Stüdyonun kurulmasından önce Miyazaki ve Takahata'nın japon animasyon sektöründe uzun süreli bir deneyimleri bulunmaktadır. İkisi Güneşin Prensi Horus ve Panda Kopanda! filmlerinde ortak olarak çalışmıştır. Suzuki ise Animage adlı manga dergisinde editörlük yapmıştır.

Stüdyo, 1984 yılında Hayao Miyazaki tarafından yönetilen Rüzgârlı Vadi filminin elde ettiği başarının ardından kurulmuştur. Film, aynı adlı iki ciltlik manga serisinin animasyona aktarılmış halidir. Animage dergisinde yayınlanan serinin filme aktarılması ekibinde Suzuki ve Miyazaki beraber yer almıştır.^[4][5] İkisi daha sonra Studio Ghibli'yi kurmuş ve bu yeni stüdyoya katılması için Takahata'yı davet etmişlerdir.

Stüdyo yoğunlukla Miyazaki tarafından ve ikinci en üretken yönetmen Takahata tarafından yazılan ve yönetilen filmler üretmiştir. Bunun yanında Yoshifumi Kondo, Hiroyuki Morita ve Gorō Miyazaki gibi yönetmenlerin filmleri de stüdyonun yaptığı filmler listesinde yer alır. Studio Ghibli'nin ürettiği bütün Miyazaki filmlerinin müziklerinde Joe Hisaishi'nin imzası vardır.

Birçok Ghibli filminin Japonya'daki dağıtımını Toho şirketi üstlenmiştir. Yurt dışında ise Walt Disney, filmlerin dağıtım hakkını satın almıştır.

Studio Ghibli ile Animage dergisi arasında yakın bir bağ vardır. Dergi, stüdyo ve üyeleri hakkında makalelerin yayınlandığı "Ghibli Notes" adlı bir köşeyi okuyucularıyla paylaşmaktadır. Ghibli filmleri ve diğer çalışmalarında yapılmış sanat çalışmaları derginin kapağında sık sık yer almaktadır. 1999 ve 2005 yılları arasında Studi Ghibli Animage dergisinin yayıncı şirketi Tokuma Shoten'e bağlı bir şirket olarak çalışmıştır.

Ekim 2001'de Tokyo'da Ghibli Müzesi açılmıştır. Müze, stüdyonun filmlerine ait çeşitli eserleri sergilemektedir, bunun yanında müzeden başka hiçbir yerde yayınlanmayan kısa animasyonların gösterimini yapmaktadır.

Studio Ghibli, yurt dışında filmlerin yayınlanmasında "no-edits" (düzenlemesiz) politikasını sıkı bir şekilde uygulamasıyla bilinir. Bunun sebebi, Miyazaki'nin Rüzgârlı Vadi filminin Amerika'da yayınlanması esnasında dublajının oldukça fazla değiştirilmiş, isimlerin değiştirilerek filmin daha "Amerikanvari" hale getirilmiş ve filmin isminin Warriors of the Wind olarak değiştirilmiş olmasıdır. Filmin ayrıca çoğu kısmı kesilmiş ve ağır bir şekilde düzenlenmiştir. Bunun üzerine Miyazaki diğer Ghibli filmlerinin yurt dışında yayın haklarının alınması uzun süre izin vermemiş, yıllar sonra "no-cut" (kesme yok) taahhütüyle yayınlanmasına izin vermiştir. Bu politika, Miramax'ın başkan yardımcısı Harvey Weinstein'in Prenses Mononoke filminin daha satılabilir hale getirilmesi için düzenlenmesi talebine Miyazaki'nin otantik bir katana hediyesi göndermesiyle daha sembolik bir hale gelmiştir. Katana, "kesme yok" uyarısını basit bir şekilde dile getirmiştir.^[6]

Şubat 2008'de, Toshio Suzuki Studio Ghibli'nin 2005'ten beri yürüttüğü başkanlık görevinden ayrılmış ve yerini Walt Disney Japonya'nın eski başkanı Koji Hoshino'ya bırakmıştır. Suzuki bu istifanın sebebini yapımcılık görevini çalışanlarından beklemek yerine eskiden olduğu gibi kendisinin yapmak istediği olduğunu belirtmiştir. Hoshino'ya görevi bırakmasının nedeni ise Hoshino'nun 1996'dan beri stüdyonun filmlerinin satılmasına yardımcı olması ve Prenses Mononoke filminin ABD'de yayınlanmasında büyük yardımının dokunmasıdır.^[7]

Haziran 2013'te Rüzgâr Yükseliyor filminin yayımlanmasının ardından Hayao Miyazaki resmi olarak emekliye ayrılmıştır.

Stüdyonun yayınlanan son filmi Isao Takahata nın 2013 tarihli Prenses Kaguya Masalı'dır. Şirket, uzun metrajlı film yapımını durdurmuştur.

Belirli Başarılar

• Studio Ghibli tarihindeki ilk gişe başarısı (Küçük Cadı Kiki)
• Studio Ghibli'nin ilk bilgisayar efekti kullandığı film (Kırmızı Kanatlar)
• Miyazaki'nin ilk bilgisayar efekti kullandığı ve Studio Ghibli'nin ilk dijital renklendirme kullandığı film (Prenses Mononoke)
• %100 dijital proses kullanılan ilk film (En Sevdiğim Komşularım)
• Dünya genelinde 200 milyon dolar hasılat yapan ilk japon filmi, En İyi Animasyon dalında Oscar ödülü kazanan ilk anime, İngilizce konuşan ülkeler dışında En İyi Animasyon dalında Oscar ödülü kazanan ilk film, En İyi Animasyon dalında Oscar ödülü kazanan ilk geleneksel animasyon yöntemi kullanan film, Japonya box-office'de Titanik'in rekorunu geçen ilk film, (Ruhların Kaçışı)

Yapımları

Filmler

Yıl	Adı	Yönetmen	Yayın tarihi	Süre	Not(lar)
1984	Rüzgârlı Vadi	Hayao Miyazaki	11 Mart 1984	117 dk	Hayao Miyazaki'nin mangasına dayanmaktadır.[*]
1986	Gökteki Kale	Hayao Miyazaki	2 Ağustos 1986	124 dk	Orijinal yapım.
1988	Ateşböceklerinin Mezarı	Isao Takahata	16 Nisan 1988	88 dk	Akiyuki Nosaka'nın kısa hikâyesine dayanmaktadır.
	Komşum Totoro	Hayao Miyazaki	16 Nisan 1988	86 dk	Orijinal yapım.
1989	Küçük Cadı Kiki	Hayao Miyazaki	29 Temmuz 1989	103 dk	Eiko Kadono'nun romanına dayanmaktadır.
1991	Dün Gibi	Isao Takahata	20 Temmuz 1991	119 dk	Hotaru Okamoto'nun mangasına dayanmaktadır.
1992	Kırmızı Kanatlar	Hayao Miyazaki	18 Temmuz 1992	94 dk	Hayao Miyazaki'nin Hikōtei Jidai adlı mangasına dayanmaktadır.
1993	Büyülü Dalgalar	Tomomi Mochizuki	5 Mayıs 1993	72 dk	Saeko Himuro'nun romanına dayanmaktadır.
1994	Büyük Rakun Savaşı	Isao Takahata	16 Temmuz 1994	119 dk	Orijinal yapım.
1995	Yüreğinin Sesi	Yoshifumi Kondō	15 Temmuz 1995	111 dk	Aoi Hiiragi'nin mangasına dayanmaktadır.
1997	Prenses Mononoke	Hayao Miyazaki	12 Temmuz 1997	133 dk	Orijinal yapım.
1999	En Sevdiğim Komşularım	Isao Takahata	17 Temmuz 1999	104 dk	Hisaichi Ishii'nin Nono-chan adlı mangasına dayanmaktadır.
2001	Ruhların Kaçışı	Hayao Miyazaki	20 Temmuz 2001	124 dk	Orijinal yapım.
2002	Sihirli Kedi	Hiroyuki Morita	19 Temmuz 2002	104 dk	Aoi Hiiragi'nin mangasına dayanmaktadır.
2004	Yürüyen Şato	Hayao Miyazaki	20 Kasım 2004	119 dk	Diana Wynne Jones'ın romanına dayanmaktadır.
2006	Yerdeniz Öyküleri	Gorō Miyazaki	29 Temmuz 2006	115 dk	Ursula K. Le Guin'in kitaplarına ve Hayao Miyazaki'nin mangasına dayanmaktadır.
2008	Küçük Deniz Kızı Ponyo	Hayao Miyazaki	19 Temmuz 2008	101 dk	Hans Christian Andersen'in Küçük Deniz Kızı adlı kısa hikâyesine dayanmaktadır.
2010	Aşırıcılar	Hiromasa Yonebayashi	17 Temmuz 2010	94 dk	Mary Norton'un romanına dayanmaktadır.
2011	Tepedeki Ev	Gorō Miyazaki	16 Temmuz 2011	91 dk	Chizuru Takahashi'nin mangasına dayanmaktadır.
2013	Rüzgâr Yükseliyor	Hayao Miyazaki	20 Haziran 2013	126 dk	Jiro Horikoshi'nin hayatına ve Tatsuo Hori'nin mangasına dayanmaktadır.
	Prenses Kaguya Masalı	Isao Takahata	23 Kasım 2013	137 dk	Bambu Kesicisinin Hikayesi adlı monogatariye dayanmaktadır.
2014	Marnie Oradayken	Hiromasa Yonebayashi	19 Temmuz 2014	102 dk	Joan G. Robinson'ın romanına dayanmaktadır.
2016	Kırmızı Kaplumbağa	Michaël Dudok de Wit	17 Eylül 2016	80 dk	Orijinal yapım. Wild Bunch, Prima Linea Productions, Why Not Productions, Arte France Cinéma, CN4 Productions ve Belvision ile ortak yapım.
2020	Aya ve Cadı	Gorō Miyazaki	30 Aralık 2020	82 dk	Diana Wynne Jones'ın romanına dayanmaktadır.
2023	Nasıl Yaşıyorsun?	Hayao Miyazaki	14 Temmuz 2023	TBA	Genzaburo Yoshino'nun romanına dayanmaktadır.[8]

^* Studio Ghibli filmi olarak kabul edilmesine rağmen, stüdyonun kuruluş tarihi olan 1985'ten önce çekilmiştir.

Kısa filmler

Yıl	Adı	Yönetmen	Yayın tarihi	Süre	Not(lar)
1992	Nandarō	Hayao Miyazaki	Kasım 1992	15 sn	Nippon TV için reklamlar.
1995	On Your Mark	Hayao Miyazaki	15 Temmuz 1995	6,40 dk	Chage & Aska için promosyon müzik videosu.
2000	Ghiblies	Yoshiyuki Momose	8 Nisan 2000	12 dk	Canlı çekim televizyon kısa filmi.
2001	Kujiratori	Hayao Miyazaki	2001	16 dk	Ghibli Müzesi için hazırlandı.
	Kareinaru Budōkai	Hayao Miyazaki	1 Ekim 2001	16 dk	Film Guru Guru'nun bir parçası. Ghibli Müzesi için hazırlandı.
	Rambutan no Bōken	Hayao Miyazaki	1 Ekim 2001	16 dk	Film Guru Guru'nun bir parçası. Ghibli Müzesi için hazırlandı.
	Sakana no Sakana	Hayao Miyazaki	1 Ekim 2001	16 dk	Film Guru Guru'nun bir parçası. Ghibli Müzesi için hazırlandı.
2002	Kūsō no Sora Tobu Kikaitachi	Hayao Miyazaki	2002	6 dk	Ghibli Müzesi için hazırlandı.
	Koro no Daisanpo	Hayao Miyazaki	2002	14 dk	Ghibli Müzesi için hazırlandı.
	Ghiblies 2	Yoshiyuki Momose	19 Temmuz 2002	25 dk	Ghiblies'in devamı. Sihirli Kedi ile birlikte yayınlandı.
	Tacolator	Hayao Miyazaki	27 Kasım 2002	16 dk	Film Guru Guru'nun bir parçası. Ghibli Müzesi için hazırlandı.
	Piyopiyo Baba	Hayao Miyazaki	27 Kasım 2002	16 dk	Film Guru Guru'nun bir parçası. Ghibli Müzesi için hazırlandı.
	Bobo-kun	Hayao Miyazaki	27 Kasım 2002	16 dk	Film Guru Guru'nun bir parçası. Ghibli Müzesi için hazırlandı.
2003	Mei to Konekobasu	Hayao Miyazaki	2003	15 dk	Komşum Totoro'nun devamı. Ghibli Müzesi için hazırlandı.
2004	Portable Kūkō	Yoshiyuki Momose	19 Mayıs 2004	3 dk	Capsule için müzik videosu.
2005	Space Station No. 9	Yoshiyuki Momose	1 Nisan 2005	4 dk	Capsule için müzik videosu.
	Doredore no Uta	Osamu Tanabe	16 Kasım 2005	3 dk	Meiko Haigou için promosyon müzik videosu.
	Soratobu Toshikeikaku	Yoshiyuki Momose	10 Eylül 2005	5 dk	Capsule için müzik videosu.
2006	Yadosagashi	Hayao Miyazaki	3 Ocak 2006	12 dk	Ghibli Müzesi için hazırlandı.
	Hoshi o Katta Hi	Hayao Miyazaki	3 Ocak 2006	16 dk	Ghibli Müzesi için hazırlandı.
	Mizugumo Monmon	Hayao Miyazaki	3 Ocak 2006	15 dk	Ghibli Müzesi için hazırlandı.
	Taneyamagahara no Yoru	Kazuo Oga	7 Temmuz 2006	27 dk	Kenji Miyazawa'nın kısa hikâyesine dayanmaktadır.
2007	Iblard Jikan	Naohisa Inoue	4 Temmuz 2007	30 dk	Orijinal yapım. Ghibli ga Ippai Collection'un bir parçası.
	Madaran-kai	Hayao Miyazaki	18 Nisan 2007	16 dk	Film Guru Guru'nun bir parçası. Ghibli Müzesi için hazırlandı.
2008	Shinkan-ron	Hayao Miyazaki	17 Kasım 2008	16 dk	Film Guru Guru'nun bir parçası. Ghibli Müzesi için hazırlandı.
2009	Piece	Yoshiyuki Momose	25 Şubat 2009	4,25 dk	Yui Aragaki için promosyon müzik videosu.
2010	Chū Zumō	Akihiko Yamashita	3 Ocak 2010	13 dk	Japon halk hikâyesine dayanmaktadır. Ghibli Müzesi için hazırlandı.
	Pandane to Tamago Hime	Hayao Miyazaki	20 Kasım 2010	12 dk	Ghibli Müzesi için hazırlandı.
2011	Takara Sagashi	Rieko Nakagawa	4 Temmuz 2011	9 dk	Kang Gyung-Hyo'un resimli kitabına dayanmaktadır. Ghibli Müzesi için hazırlandı.
2012	Kyoshinhei Tōkyō ni Arawaru	Shinji Higuchi	10 Temmuz 2012	9 dk	Rüzgârlı Vadi'nin canlı çekim önbölümü. Special Effects Laboratory ve Khara ile ortak yapım. Tokyo Çağdaş Sanatlar Müzesi'nde gösterildi.
2018	Kemushi no Boro	Hayao Miyazaki	21 Mart 2018	14 dk	Ghibli Müzesi için hazırlandı.
2022	Zen: Grogu to Makkuro Kurosuke	Katsuya Kondō	12 Kasım 2022	3 dk	Yıldız Savaşları için el çizimi kısa animasyon. Lucasfilm ile ortak yapım.[9]

Televizyon

Yıl	Adı	Yönetmen	İlk yayın tarihi	Son yayın tarihi	Bölüm	Not(lar)
1987	Yanagawa Kanallarının Hikayesi	Isao Takahata	15 Ağustos 1987		1	Canlı çekim animasyon belgeseli.
2014	Ronja: Haydut Kızı	Gorō Miyazaki	11 Ekim 2004	28 Mart 2015	26	Astrid Lindgren'in aynı adlı çocuk kitabına dayanmaktadır. Polygon Pictures ile ortak yapım.

Video oyunları

Yıl	Adı	Yayımcı	Yayın tarihi	Not(lar)
1998	Jade Cocoon: Story of the Tamamayu	Genki	3 Aralık 1998	Karakter tasarımı.
2001	Jade Cocoon 2	Genki	30 Ağustos 2001	Karakter tasarımı.
2002	Magic Pengel: The Quest for Color	Garakuda-Studio Taito	20 Mart 2002	Animasyonlu sahneler.
2010	Ni no Kuni: Dominion of the Dark Djinn	Level-5	9 Aralık 2010	Animasyonlu sahneler.
2011	Ni no Kuni: Wrath of the White Witch	Level-5	17 Kasım 2011	Animasyonlu sahneler.
2018	Ni no Kuni II: Revenant Kingdom	Level-5	23 Mart 2018	Karakter tasarımı.
2021	Ni no Kuni: Cross Worlds	Level-5 Netmarble NetmarbleNeo	10 Haziran 2021	Karakter tasarımı.

Kaynakça

1. "スタジオジブリの概要 - スタジオジブリ｜Studio Ghibli" (Japonca). 26 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023.
2. "Studio Ghibli Collection - Madman Entertainment". Studio Ghibli Collection - Madman Entertainment. 4 Şubat 2023 tarihinde erişilmiştir.
3. Esmeralda, Jade Nicolette (17 Nisan 2017). "Studio Ghibli: 15 Things You Never Knew About My Neighbor Totoro". Screen Rant. 18 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2023.
4. The Birth of Studio Ghibli, Nausicaä of the Valley of the Wind DVD, Walt Disney Home Entertainment, 2005.
5. "First of Two-part Miyazaki Feature". Animerica. 1 (5). Temmuz 1993. s. 4.
6. Brooks, Xan (14 Eylül 2005). "A god among animators". The Guardian. Birleşik Krallık. 25 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2007. There is a rumour that when Harvey Weinstein was charged with handling the US release of Princess Mononoke, Miyazaki sent him a samurai sword in the post. Attached to the blade was a stark message: 'No cuts.' / The director chortles. 'Actually, my producer did that.'
7. "スタジオジブリ社長に星野康二氏" (Japonca). 7 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2008.
8. Hodgkins, Crystalyn (13 Aralık 2022). "Hayao Miyazaki's How Do You Live? Film Opens in Japan on July 14, 2023". Anime News Network. 13 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023.
9. Gularte, Alejandra (12 Kasım 2022). "Grogu Becomes Studio Ghibli-fied in a New Short". Vulture. 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023.

Dış bağlantılar

• Resmî site
• Anime News Network'ün ansiklopedisinde Studio Ghibli (İngilizce)
• Twitter'da Studio Ghibli