En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Sergey Vitte
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Sergey Yulyeviç Vitte (Сергей Юльевич Витте; 29 Haziran, 1849 – 13 Mart, 1915) (Sergius Vitte olarak da bilinir), Rus İmparatorluğu üzerinde büyük etkileri bulunan Rus politikacıdır. Ayrıca 1905 tarihli Ekim Manifestosu'nun yazarıdır ve Rusya İmparatorluğu Bakanlar Kurulu Başkanlığı (Başbakanlık) yapmıştır.
Vitte ailesinin Felemenk kökenli olduğu düşünülse de, o zamanlar İsveç İmparatorluğu'nun kontrolünde olan Baltık bölgesinde yaşıyorlardı. Sergei Vitte'nin büyükbabası Andrey Mikhayiloviç Fadeyev Saratov valisiydi ve Kafkasya konusunda danışmanlık yapmaktaydı. Vitte'nin büyükannesi bir prenses olan Helena Dolgoruki, babası Julius Vitte, annesi ise Katerina Fadeyev'di. Vitte, Kafkasya bölgesinde büyükannesinin evinde büyüdü. Odessa'da matematik okudu. Sonrasında ise 1870'leri ve 1980'leri özel tren yolu hatlarında yöneticilik gibi pozisyonlarda, özel şirketlerde çalışarak geçirdi.
Remove ads
Erken kariyeri
1875'te Odessa Demiryolu'nda meydana gelen büyük bir tren kazasından sorumlu tutuldu ve kısa süreliğine hapse girdi. Buna rağmen Rus-Türk Savaşı (1877–1878) sırasında demiryolu ulaşımındaki başarısı nedeniyle cezası hafifletildi ve kariyeri yeniden yükseldi. Sonrasında Maliye Bakanlığı Demiryolu Dairesi Direktörlüğü görevini üstlendi; burada 11 yıl boyunca ilk büyük sanayileşme hamlesini başlattı.[1]
Remove ads
Politik kişiliği
Vitte, kendisini hiçbir zaman liberal olarak görmedi; otoriter yönetimi destekliyordu. Yine de sistemin ayakta kalabilmesi için sınırlı reformlar yapılması gerektiğini düşünüyordu. 1905'te Rusya-Japonya Savaşı sonrası yapılan Portsmouth Antlaşması’nı başarıyla müzakere etti. Aynı yılki genel grevler ve ayaklanmalar sırasında Çar II. Nikolay’ı, Ekim Manifestosu aracılığıyla anayasal tavizler vermeye ikna eden de Vitte idi. Ascher, onun bu süreçteki rolünü “devrimi frenleyen pragmatik devlet adamı” olarak tanımlar.[1]
Remove ads
Rus ekonomisine etkisi
Vitte, Finans Bakanlığı bünyesinde tren yollarından sorumlu yönetici olarak göreve başladı. 1889-1891 yılları arasında sürdürdüğü bu görevden sonra, Ulaştırma Bakanlığı'na atandı ve Trans Sibirya Demiryolu inşa projesinin arkasındaki adam oldu.
1892'de Rus Finans Bakanlığı'na atanan Vitte, bu görevi 1902'ye kadar sürdürdü. Finans Bakanlığı sırasında ülke dengesiz bir ekonomik büyüme devresinden geçiyordu. Vitte cesurca yabancı sermayeleri Rusya'da yatırım yapmaya teşvik etti ve 1897'de Rusya'yı Altın sikke sistemine soktu. Rus sanayisinin büyümesi için çalışan Vitte, çabalarının sonucunu aldı ve ülkede hızlı bir büyüme gerçekleşti. Özellikle metal, petrol ve ulaşım sektörlerinde büyük bir canlılık gözlenirken Vitte 1903'te Bakanlar Komitesi Başkanlığına atandı (Bu pozisyon "Genel Sekreterlik" olarak da bilinir) ve bu görevi 1905 yılına dek sürdürdü.
Rus politikasına etkisi
1905'te Çar tarafından çağrılan Vitte'ye Rus - Japon Savaşı'na bir son vermesi için görüşmeler yapma emri verildi. Vitte ABD'ne gitti ve barış görüşmelerine katıldı. Görüşmelerde çok başarılı olan Vitte sayesinde, savaşta ağır bir yenilgiye uğrayan Rusya'nın anlaşma sonundaki kaybı çok az oldu.
Bu başarıdan sonra Vitte, savaştan sonraki sivil huzursuzluğa çözüm bulması amacıyla Başbakan olarak atandı. 1905 Rus Devrimi'nde Vitte seçilmiş bir parlamentonun kurulması için sözcülük yaptı. Sözcülüğü sonunda gerçekleştiren reformların işlev kazanamaması ve mecliste sol partilerin gün geçtikçe güç kazanması nedeniyle Vitte başbakanlık görevinden istifa etmek zorunda kaldı.
Vitte politikayla ilgisini sürdürse de, bir daha herhangi bir idari görev üstlenmedi. I. Dünya Savaşı'nın patlamasından hemen önce Rusya'yı çatışmadan uzak durması yönünde uyarsa da, bu uyarı dikkate alınmadı. Vitte bundan kısa bir süre sonra da öldü.
Remove ads
Kaynakça
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads