Semûm

Semûm anılan bir tür ateştir. Genellikle kötü ruhlarla ilişkilendirilir. İslam'da cehennemdeki özel bir ateş türüdür. Şeytanlar bu ateşten yaratılmıştır. Bu fikir aynı zamanda Yahudilik ve Maniheizm gibi daha sonraki inançlarda da kullanıldı.

İslami korku filmi "Semum" (2008)'de şeytani bir yaratığın tasviri.^[1]

Etimoloji

Semūm terimi, "zehirlemek" anlamına gelen s-m-m سم kökünden türemiştir. Aynı zamanda sıcak, tozlu çöl rüzgârını ifade etmek için de kullanılır.^[2]

İslam

Bir şeytan tasviri, Siyah Qalam, y. 14./15. yüzyıl. Uygurlar veya Orta Asya kökenli sanat üslubu, Müslüman Türkler tarafından çeşitli efsanevi varlıkları tasvir etmek için kullanıldı.^[3]

Sure'da 56:42 cehennem ateşleri ile ilişkilidir. Kur'an tefsirine göre İblis ve onun melekleri (şeytanları) semûm'dan yaratılmıştır.^[4] İbn Abbas'a göre, melekler nurdan (nūr), İblis ve şeytanları "zehirli ateşten" (semūm), cinler ise "ateş bileşiminden" (mārijin min nār) yaratılmıştır.^[5]

İslamda göre, semūmlar varlıklar, insan yaratıldığında tiksinti tiksinmeklardır. Yaratıcı ruhunu Adem'e üflediğinde, semūmlar/şeytanları onun önünde eğilmeyi reddettiler ve onları yok etmeye yemin ettiler.^[4]

Melekler yeryüzüne yerleşmeden önce yeryüzü cinlerin hakimiyetindeydi. Cinler kötüleştiğinde, Allahı onları cezalandırmak için bir melek ordusu gönderdi. İbn Abbas, 18. surede meleklere Cennetten oldukları için cin denildiğini açıklamaktadır. Ancak dünyevi cinler ile İblis ve onun şeytanları ayrı varlıklardır.^[4]

Hasan-ı Basri buna katılmıyor ve Cin ile İblis'in aynı varlık olduğunu düşünüyor. Hasan ayrıca meleklerin günah işleyemeyeceğini söylüyor. Ancak İbn Abbas'ın açıklamasında şeytanların Allah'a hizmet ettiği ve cinlerden ayrı varlıklar olduğu kabul edilmektedir.^[5] Onun için şeytanlar, düşmüş meleklere benzer bir şeydir.^[4]

İnsanların kalbine saldırabilirler, ama insanlara zarar vermeden önce çağrılmalıdırlar.^[6]

Daha sonraki dini eserlerde

Ortaçağ Yahudiliğinde şeytan'ın (Samael) adı dilsel olarak semūm terimiyle ilişkilidir. Pirke De-Rabbi Eliezer, Adem'in önünde eğilmeyi reddeden bu ateşten yaratılmış melek hakkındaki İslami hikâyeyi uyarlıyor.^[7]

Maniheizm'de semūm, Şeytan'ın (Ehrimen) beş krallığındaki unsurlardan biridir.^[8]

Kaynakça

1. Erdağı, D. Evil in Turkish Muslim horror film: the demonic in “Semum”. SN Soc Sci 4, 27 (2024). https://doi.org/10.1007/s43545-024-00832-w
2. Rashid al-Din (31 Aralık 1965). "Rashid al-Din's History of India". doi:10.1515/9783111716022.
3. Çoruhlu, Yaşar. "Türk Sanatında Kötü Ruhlar." MSGSÜ Sosyal Bilimler 1.21 (2020): 59-88.
4. Erdağı, Deniz Özkan (1 Şubat 2024). "Evil in Turkish Muslim horror film: the demonic in "Semum"". SN Social Sciences (İngilizce). 4 (2). doi:10.1007/s43545-024-00832-w. ISSN 2662-9283.
5. Mahmoud M. Ayoub The Qur'an and Its Interpreters: Surah 1 and 2 Islamic Book Trust 2012 ISBN 978-9-675-06290-2 S. 74 (inglizce)
6. "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2018.
7. Dulkin, Ryan S. (2014). "The Devil Within: A Rabbinic Traditions-History of the Samael Story in Pirkei de-Rabbi Eliezer". Jewish Studies Quarterly. 21 (2): 153. doi:10.1628/094457014x13981713326291. ISSN 0944-5706.
8. BeDuhn, Jason David, (Ed.) (2002). The Manichaean body: in discipline and ritual. Baltimore London: Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-7107-8.