Rusya tarihi

Rusya tarihi, Doğu Slavları'nın tarihleriyle başlar.^[1][2] Özellikle Rus tarihinin geleneksel başlangıç tarihi 862 yılında kuzeyde Vikingler tarafından yönetilen Rus devletinin kuruluşuna dayanmaktadır.^[3] Staraya Ladoga ve Novgorod İskandinavya'dan gelen göçmenler ile birlikte Slav ve Fin-Ugorlar'ın yeni birliğinin büyük şehirleri oldular. Novgorod prensi Oleg 882 yılında Kiev'i elegeçirdi, böylece Doğu Slavları'nın kuzey ve güney topraklarını tek bir otorite altında birleştirmiş oldu. Devlet, 988 yılında Bizans aracılığıyla Hristiyanlık'ı benimsedi bu gelecek milenyum boyunca Bizans ve Slav kültürlerinin sentezi olan Ortodoks Slav kültürünün başlangıcı oldu. Kiev Rus 1237-1240 Moğol istilaları ile bölündü ve bu istilaların sonucu olarak nüfusunun önemli bir kısmını kaybetti.

13. yüzyıldan sonra Moskova politik ve kültürel bir merkez oldu. Moskova Rus topraklarının birleşmesi için bir merkez haline geldi. 15. yüzyılın sonlarında Moskova kuzeydoğu ve kuzeybatı Rus prensliklerini birleştirdi ve 1480 yılında sonunda Moğol boyunduruğunu yıktı. Moskova Knezliği'nin toprakları 1547 yılında Rusya Çarlığı oldu. 1721 yılında Çar I. Petro, politikalarının Batı Avrupa'ya eğilimli olmasının tersine, Kiev Rus'un tarihi ve kültürel başarıları ile bağdaştırmayı umarak devletini Rus İmparatorluğu olarak yeniden adlandırdı. İmparatorluk şimdi doğuda topraklarını genişleterek Polonya-Litvanya Birliği'nin doğu sınırlarından Pasifik Okyanusu'na dek uzanmaktaydı. Rusya büyük bir güçtü ve Napolyon'a karşı kazanılan zaferden sonra Avrupa'yı domine etti. Köylülerin ayaklanmaları yaygındı ve bu ayaklanmalar sıklıkla şiddetle bastırılıyordu. İmparator II. Aleksandr 1861 yılında köylü serfliğini kaldırdı ancak bu reform çeşitli nedenlerle başarısızlığa uğradı ve devrimci baskılar arttı. Sonraki yıllarda ekonomik ve politik sistemi açmak ve liberalize etmek için 1906-1914 Stolypin reformları, 1906 Rus Anayasası, Devlet Duması gibi reform çabaları oldu ancak İmparatorlar otokratik yönetimlerinden feragat etmeyi reddettiler ve güçlerini paylaşmaya karşı direndiler.

Rusya I. Dünya Savaşı'nı savaşmaktayken monarşiden hoşnut olmayan Bolşevikler işçi ve köylü kitlelerini yanlarına alarak 1917 yılında Ekim Devrimini yaptılar. Bu tarihten sonra Rusya sosyalizme dayalı bir devlet yapısı oluşturdu. Eski Rusya İmparatorluğu'nun sömürgeleri olan birçok devleti de kapsayan Sovyetler Birliği'ni ilan etti. Josef Stalin döneminde birçok muhalif ve Stalin'e rakip olabilecek kişiler Stalin'in emriyle öldürüldü.^[4] Ayrıca dinlerin tamamen ortadan kaldırılması için bir kampanya başlattı. Birçok kiliseyi yıktırdı. Birçok din adamını öldürttü.^[5]

Josef Stalin; Sovyetler Birliği'ni endüstriyel ve askeri bir süper güce dönüştürdü, fakat bunu gerçekleştirirken totaliter politikalar uyguladı ve milyonlarca Sovyet vatandaşı diktatörlüğü sırasında öldü.^[6][7] Stalin döneminde; 3 ila 20 milyon arasında insan çalışma kampları, zorunlu kolektivizasyon, kıtlık ve yargısız infazlardan dolayı ölmüştür.^{[6][8][9][10][11]} 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasından önce, Stalin rejimi altında öldürülen insan sayısını hesaplamaya çalışan araştırmacılar 3 ila 60 milyon arasında değişen tahminlerde bulundu.^[12] Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra 799.455 (1921-1953)^[13] kişinin infazını içeren resmî kayıtlar gibi Sovyet arşivlerinden elde edilen kanıtlar da mevcuttu. Yaklaşık 1.7 milyon kişi Gulag'da, 390.000 kişi ise zorunlu göç sırasında öldü. Bu kategorilerde toplam 2.9 milyon resmî kurban var.^[14]

II. Dünya Savaşını Soğuk Savaş yılları izledi. Rusya'nın başını çektiği Sovyetler Birliği Doğu Avrupa'daki birçok devletle Varşova Paktını imzalayarak Doğu Bloku'nun önderliğini üstlendi. Batı Bloku ülkeleri de NATO örgütünü kurdular. Ancak ekonomik ve askeri açıdan Batı Bloku'nun gerisinde kalan Doğu Bloku 1990'lı yıllarda parçalandı. Bu parçalanmayı Sovyetler Birliği'nin kendisi de izledi. Bütün Sovyet Cumhuriyetleri birer birer bağımsızlıklarını ilan ettiler. 1991 yılının Aralık ayında da Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti de bağımsız bir ülke haline gelerek Rusya Federasyonu'nu oluşturdu.

Kaynakça

1. "History of Russia – Slavs in Russia: from 1500 BC". Historyworld.net. 9 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2016.
2. Hosking, Geoffrey; Service, Robert, (Ed.) (1998). Russian Nationalism, Past and Present. Springer. s. 8. ISBN 9781349265329.
3. "Повесть временных лет". 19 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020.
4. European Dictatorships 1918-1945, Stephen J. Lee, sf. 60, 61
5. "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2022.
8. Keller, Bill (4 Aralık 1989). "Major Soviet Paper Says 20 Million Died As Victims of Stalin". The New York Times. 3 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
9. "Hitler vs. Stalin: Who Killed More?". The New York Review of Books. 10 Mart 2011. 28 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
10. "How Joseph Stalin Starved Millions in the Ukrainian Famine". Cruel efforts under Stalin to impose collectivism and tamp down Ukrainian nationalism left an estimated 3.9 million dead. History Channel. 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
11. "Stalin killed millions. A Stanford historian answers the question, was it genocide?". When it comes to use of the word "genocide," public opinion has been kinder to Stalin than Hitler. But one historian looks at Stalin's mass killings and urges that the definition of genocide be widened. Stanford University. 23 Eylül 2010. 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
12. "Twentieth Century Atlas - Death Tolls". 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2018. See also: Aleksandr Solzhenitsyn: The Gulag Archipelago 1918-1956, 1973-1976 ISBN 0-8133-3289-3
13. Seumas Milne: The battle for history 4 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Guardian. (12 Eylül 2002). 14 Temmuz 2013'te erişildi.
14. Wheatcroft, Stephen G. (1999). "Victims of Stalinism and the Soviet Secret Police: The Comparability and Reliability of the Archival Data. Not the Last Word". Europe-Asia Studies. 51 (2). ss. 315-345. doi:10.1080/09668139999056. During 1921-53, the number of sentences was (political convictions): sentences, 4,060,306; death penalties, 799,473; camps and prisons, 2,634397; exile, 413,512; other, 215,942. In addition, during 1937-52 there were 14,269,753 non-political sentences, among them 34,228 death penalties, 2,066,637 sentences for 0-1 year, 4,362,973 for 2-5 years, 1,611,293 for 6-10 years, and 286,795 for more than 10 years. Other sentences were non-custodial