Pire

Başlığın diğer anlamları için Pire (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Siphonaptera veya Pire, Holometabola üsttakımına bağlı kanatsız, küçük, kan emici bir hayvan takımıdır.^[1] Tropik, astropik ve ılıman bölgelerden kutup bölgelerine kadar yayılmış olan bu böcekler özelleşmiş vücut yapıları sayesinde memelilerin ve kuşların derisine tutunarak kanlarını emer, konakları arasında yer değiştirirken son derece tehlikeli hastalıkları da bulaştırabilir. Vebanın insanlara bulaşmasında baş rolü oynayan Xenopsylla cheopis ve akrabaları Orta Çağda Avrupa nüfusunun yaklaşık dörtte birinin ölümünden sorumludur. Pireler dış parazitlerdir. Memelilerin ve kuşların kanlarını emerek yaşamlarını sürdürürler. Boyları 1,5 milimetreden 3,3 milimetreye kadar değişiklik gösterir. Hızlı hareket edebilen genelde koyu renkli canlılardır. Genellikle köpek, kedi, insan, tavşan ve kümes hayvanlarında bulunurlar ve ısırdıkları yerleri uyuşturmak için kullandıkları salgı kaşıntı yaratır. Alerjik reaksiyon gösterildiği takdirde deride kızarıklıklar oluşur. Taşıdıkları Yersinia pestis adlı bakteri insanlara bulaştığında ölümcül hıyarcıklı veba hastalığı meydana gelebilir. Özel tasarlanmış ayakları sayesinde şu ana dek evrende bilinen en hızlı ivmelenmeye sahip canlıdır. Yerden fırlatılan bir uzay roketinden ağırlık-hız oranına göre yaklaşık 40 kat daha hızlıdır. Bu yüzden pireler ışınlanmış gibi anlık farklı yerlerde gözükür. Pirenin hızı 2 m/s (saniye), 7 km/h (saat) dir.^[2]

Siphonaptera
Elektron mikroskobunda bir pire
Korunma durumu
Değerlendirilmedi (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia Şube: Arthropoda Sınıf: Insecta Üst takım: Holometabola Takım: Siphonaptera Latreille, 1825

Pireler kendi boyutuna göre en uzağa zıplayan canlıdır.^[2]

Taksonomi

Siphonaptera takımına bağlı familyalar:

1. Ancistropsyllidae Toumanoff & Fuller, 1947
2. Ceratophyllidae Dampf, 1908
3. Chimaeropsyllidae Ewing & I. Fox, 1943
4. Coptopsyllidae Wagner, 1928
5. Ctenophthalmidae Rothschild, 1915
6. Hystrichopsyllidae Tiraboschi, 1904
7. Ischnopsyllidae Wahlgren, 1907
8. Leptopsyllidae Rothschild & Jordan, 1915
9. Lycopsyllidae Baker, 1905
10. Malacopsyllidae Baker, 1905
11. Pseudopulicidae† Gao, Shih & Ren, 2012
12. Pulicidae Billberg, 1820
13. Pygiopsyllidae Wagner, 1939
14. Rhopalopsyllidae Oudemans, 1909
15. Saurophthiridae† Ponomarenko, 1986
16. Stephanocircidae Wagner, 1928
17. Stivaliidae Mardon, 1978
18. Tarwiniidae† Huang, Engel, Cai & Nel, 2013
19. Tungidae Fox, 1925
20. Vermipsyllidae Wagner, 1889
21. Xiphiopsyllidae Wagner, 1939

Galeri

• 
  Optik mikroskop (x35) altındaki görüntüsü

Dış bağlantılar

• Wikimedia Commons'ta Pire ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
• Vikitür'de Pire ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.