Remove ads
İtalyan film yönetmeni, senarist ve yazar (1922-1975) Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Pier Paolo Pasolini (5 Mart 1922 - 2 Kasım 1975), İtalyan film yönetmeni, senarist ve şairdir.[1]
Bu madde ansiklopedik bir içerik için çok fazla veya çok uzun alıntılar içeriyor. |
Pier Paolo Pasolini 5 Mart 1922'de Bolonya'da doğdu. Babası piyade subayı Alberto Pasolini, annesi ilkokul öğretmeni Susanna Colussi idi. Babası Ravennalı köklü bir aileden geliyordu. 1921 yılında Casarsa'da evlendiler ve Bolonya'ya taşındılar.
Pasolini'ler Bolonya'da uzun süre kalmadı ve sırasıyla Parma, Conegliano, Belluno, Sacile, Idria, Cremona, tekrar Bolonya ve kuzey İtalya'nın çeşitli şehirlerinde yaşadı.
1925'te Belluno'da Pasolini'lerin ikinci oğlu Guido doğdu. Aile durmadan taşınırken iz bırakan tek yer Casarsa oldu. Pier Paolo'nun babasıyla arası her zaman problemliyken, annesiyle ilişkileri hep iyi oldu.
Kardeşi Guido ile ilişkileri oldukça iyiydi. Guido, derslerinde başarılı ve spor yetenekleri gelişmiş olan ağabeyine yoğun bir hayranlık besliyordu, bu hayranlığı ölümüne kadar sürdü.
Çocuklukları boyunca sürekli taşınmaları Pier Paolo'nun başarısını hiç etkilemedi. 1928'de şairliğe ilk adımlarını attı, bulduğu bir defteri şiirler ve küçük resimlerle doldurdu. Bunu diğerleri takip etti ama hepsi savaş sırasında kayboldu.
İlkokuldan sonra Conegliano ortaokuluna başladı. Bu yıllarda Teta Velata adını verdiği bir metin yazdı.
Pier Paolo 17 yaşında liseyi bitirdi ve Bolonya Üniversitesi'ne yazıldı. Üniversite yılları boyunca Luciano Serra, Franco Farolfi, Ermes Parmi (bu isim yıllar sonra Guido tarafından Osoppo'daki partizanlık günlerinde ödünç alınacaktı), Fabio Mauri ile bir grup oluşturup Bolonya'daki sol çevrelerin gazetesi Il Setaccio çevresinde toplandılar. Pasolini Stroligut dergisine katkıda bulunmaya başladı ve diğer edebiyatçı arkadaşlarıyla birlikte Academiuta di lenga furlana'ni (Furlana dili akademiciliği) yarattı. Diyalekt kullanımı faşist rejime başkaldırı anlamına geliyordu.
Diyalekt kullanımı aynı zamanda, az gelişmiş halk kitleleri üzerinde kilisenin sahip olduğu hegemonyayı da kırmaya yönelik bir eylemdi. Sol da İtalyan dilinin kullanımından yanaydı aslında, diyalekt kullanımı onlara göre de Jakoben bir yaklaşım ve ayrıcalık anlamına geliyordu. Pasolini 'sol'a diyalekt kullanımının kültür zenginliği anlamına geldiğini anlatmak için çaba gösterdi.
Üniversite eğitimi boyunca Casarsa'ya dönüşleri Pasolini için hep mutluluk verici oldu. Nisan 47'de Silvana Ottieri'ye şöyle yazdı:
İkinci Dünya Savaşı yılları Pasolini için çok zor geçti. Ruh hali o yıllarda yazdığı bir mektuptan çok iyi anlaşılıyor:
Pasolini 1943'te Livorno'da askere alındı. Hemen ertesi günü Almanlar'a silah teslimatı yapmayı reddederek kaçtı. Biraz İtalya'yı gezdikten sonra Casarsa'ya döndü. Pasolini ailesi Almanlardan ve bombalardan uzak olan Versutta'ya gitmeye karar verdi. Pasolini burada lise öğretmenliği yapmaya başladı.
O yıllara damgasını vuran olay kardeşi Guido'nun ölümü oldu. Guido, Versutta'da saklanmayı reddedip partizanlara katılmıştı. Pier Paolo, Guido'yu tren istasyonuna götürdü ve şüpheleri dağıtmak için de Bolonya'ya bir bilet aldı. Guido, Spilimbergo'dan Pielunga'ya hareket etti ve Osoppo partizan birliğine katıldı. Pier Paolo'nun kaybolan arkadaşı Ermes'in adını kendine kod adı olarak aldı.
Anti-faşist grupların aralarında anlaşmazlık vardı. Garibaldi birliklerine bağlı Komünist birlikler Fruili'nin Tito'nun Yugoslavyası ile birleşmesini, Osoppo birlikleri ise İtalyan kalmasını istiyordu. Guido, Pier Paolo'ya yazdığı mektuplarda bu konuda yazılar yazmasını ve Osoppo birliklerini desteklemesini istedi. Pier Paolo bu makaleleri yazma fırsatını bulamadı.
Şubat 1945'te Guido, Osoppo birliğinin diğer elemanlarıyla beraber Porzus'ta katledildi. Yaklaşık yüz Garibaldili silahsız taklidi yaparak birliğe yaklaştı ve yakaladıkları Osoppo birliği üyelerini öldürdü. Guido yaralı olarak bir köylü kadının yanına sığınmayı başardı ancak Garibaldi birlikleri tarafından bulundu, zorla evden dışarı sürüklenip kurşuna dizildi. Pasolini ailesi Guido'nun ölümünü ve nasıl gerçekleştiğini ancak savaş bittikten sonra öğrenebildi.
Pasolini, okuyucularının isteği üzerine, Vie Nuove adlı komünist derginin 15 Eylül 1971 tarihli nüshasında kardeşinin ölümü hakkında konuşur:
Guido'nun ölümü Pasolini'leri özellikle de anneyi yıktı. Babalarının Kenya'daki tutsaklığından dönüşüyle Pier Paolo ve annesi arasındaki ilişki daha da sağlamlaştı.
Takip eden yıllarda Guido'nun ölümü sağcı İtalyan basını tarafından Pier Paolo'ya saldırmanın bir yolu olarak defalarca sömürüldü.
‘Marksist yazar Pier Paolo, kendi kardeşine acımasızca davranan sistemi savunup avukatlığını üstleniyor.’ Secolo d'Italia, 24 Eylül 1960.
‘Pasolini’nin komünistlerce öldürülen kardeşi, her hâlde ağabeyinin kendisine yardım etmesini boşuna beklerdi.’ Il Tempo, 26 Mart 1970
1945 yılında Pasolini 'lirik şiir antolojisi' (giriş ve yorumlar) adlı teziyle mezun oldu ve Friuli'ye yerleşti. Udine yakınlarındaki Valvasone'de lise öğretmeni oldu. Politik faaliyetlerine de aynı yıllarda başladı. 1947'de İtalyan Komünist Partisi'ne yakınlaştı. Partinin haftalık dergisi Lotta y Lavoro'ya yazılar vermeye başladı. Kardeşi Guido'nun ölüm sebebi yüzünden partiye girişinde kişisel zorluk yaşadı. Ancak Pasolini, kardeşinin hatırasını lekelememek için bu olayı gündeme getirmekten kaçınıyordu. Annesine yakınlığı daha da arttı. Babası, Guido'nun ayak takımına kapılıp gitmesinden dolayı annesini suçlamaya devam ediyordu.
İtalyan Komünist Partisi'ne sadakat cesaret işiydi. Pier Paolo böylece derin acısını bastırma fedakârlığı gösteriyordu; ne de olsa Friuli Komünist Partisi, dolaylı da olsa Guido'nun ölümüne yol açan kurumdu. Pasolini San Giovanni di Casarsa bölgesinin sekreteri oldu. Ama ne parti, ne de etraftaki entelektüller ondan pek hazetmiyordu. Diğerleri 1900'lerin dilini kullanıyor, Pasolini halk dilinde yazmakla kalmayıp derin politik konulara da pek girmiyordu. Pek çok komünist Pasolini'nin sosyal gerçekçiliğe olan ilgisizliğinden şüphe duyuyor ve burjuva kültürüne sempati duyduğuna inanıyordu.
Pasolini, ölene kadar arkadaş kalacağı ressam Zigaina ile o yıllarda tanıştı. Komünist Parti dönemi Pasoli'nin aktif olarak politik mücadele gösterdiği tek dönemdir.
15 Ekim 1949'da Cordovado Jandarması tarafından çocuklara yönelik cinsel tacizle suçlandı ve hakkında dava açıldı. Ardından, oldukça hassas ve küçük düşürücü başka davalar da açıldı. Genel kanı, o ilk dava olmasaydı, takip eden diğerlerinin de olmayacağı yönündedir.
Yıllar sonra Silvana Ottieri'ye yolladığı bir mektubunda şöyle söyler: 'Bende Rimbaud'nun, Dino Campana'nın, Wilde'ın izleri var. Bundan memnun olsam da olmasam da, bu diğerlerinin hoşuna gitse de gitmese de...'
Pasolini 30 Eylül 1949'da Ramuscello'da iki ya da üç çocuğa sarkıntılık etmekle suçlandı. Çocukların ebeveynleri şikayetçi olup dava açmamıştı, ama Cordovado jandarması bu durumla özel olarak ilgileniyordu. O yıllarda sol ile sağın arası oldukça açıktı ve Pasolini zor durumdaydı. Ramuscello davası yüzünden hem sol hem sağ, aleyhindeydi. 26 Ekim 1949 günü Komünist Parti'den atıldı. Bu haber 29 Ekim günü solcu l'Unita gazetesinde yayımlandı.
Birkaç gün içinde Pasolini adeta içinden çıkışı mümkün olmayan bir uçuruma yuvarlanmış gibiydi. Ramuscello olaylarının Casarsa'daki yankıları çok büyük oldu, Pasolini kendini aklamaya çalışırken her şeyini yitirdi. Partiden atıldı, işini kaybetti, annesiyle geçici süre de olsa arası açıldı. Pasolini Casarca'dan ve adeta mitleştirdiği Friuli'den kaçmak istiyordu. Annesiyle birlikte Roma'ya taşındı. Pier Paolo için artık yeni bir hayat başlıyordu:
Roma varoşlarının sert gerçekliğiyle tanışan Pasolini için ilk yıllar oldukça zor geçti. Güvencesiz, fakir ve yapayalnız yıllardı. Pasolini'nin kendi sözleri o yıllarda yaşadığı dramı açıkça ortaya koyuyordu:
Aynı dönemde arkadaşı Silvana Ottieri'ye şöyle yazıyordu bir mektubunda:
Babası hastaydı. Casarsa'da Pasolini'nin başına gelen tatsız olaylardan sonra araları iyice açılmıştı.
Pasolini tanıdıkları aracılığıyla bir yerlere gelmektense kendi işini kendi bulmaya karar verdi ve Cinecitta'nın en alt basamaklarında senaryo editörü olarak çalışmaya başladı, bu arada kitaplarını çeşitli yayınevlerine yolluyordu.
Pasolini'nin sahip olduğu yoğun Friuli miti yavaş yavaş yerini Roma varoşlarının düzensiz çehresine bıraktı, artık onun hayatı buydu. Sancılı bir doğum gibi bu kez de Roma lümpen proletarya miti ortaya çıkıverdi.
Pasolini, Anna Banti ve Roberto Longhi'nin 'Paragone' dergisi için İtalyan diyalektleriyle yazılmış şiir antolojileri hazırlıyordu ve ilk romanı 'Raggazi di vita'nın ilk bölümü de yine bu dergide yayımlandı. İtalyan radyosundan Angioletti, onu edebiyat programları yapmak için davet etti. En zor Roma yılları artık yavaş yavaş geride kalıyordu.
1954'te Roma'nın burjuva mahallelerinden Monteverde Vecchio'ya taşındı ve en önemli diyalekt şiir seçkisi 'La meglio gioventu'yu yayımladı.
1955 yılında ilk romanı 'Raggazi di vita' nihayet yayımlandı. Okuyucular ve eleştirmenler kitabı çok beğendi, ancak resmi edebiyat çevrelerinin yaklaşımı olumsuzdu. Kitabı bayağı bir zevkin ürünü, muzır ve adice diyerek yorumladılar. İçişleri Bakanlığı hem yazar hem yayımcı hakkında dava açtı, kitap toplatıldı. Ancak mahkeme kitabı beraat ettirdi ve suça teşvik eden bir unsur bulunmadığını açıkladı. Kitap raflardaki yerini tekrar aldı.
Yine aynı dönemde, Pasolini pek çok iftiraya maruz kaldı ve ucuz gazetelerin üçüncü sayfalarının gözdesi oldu. Hakkında uydurulan suçlar, hırsızlığa yardım ve yataklık, silahlı soygun gibi çok çeşitliydi.
1957 yılında, Fellini'nin La notti di cabiria (Kabirya geceleri) filminin diyalekt kullanılan bölümlerini yazdı. Filmin jeneriğinde ismi, Bolognini, Rosi, Vaccini ve Lizzani ile birlikte senarist olarak yer aldı. 1960 yılında Il gobbo filminde aktör olarak ilk rolünü oynadı.
1975'te sahilde kanlar içinde feci halde dövülmüş bulundu. Yapılan otopside dövüldükten sonra kafasının üzerinden de araba ile geçildiği belirtildi. Katiller ile ilgili çeşitli iddialar atıldı. Ancak gerçek katiller bulunamadı. 2014 yılında Abel Ferrara Pasolini'nin son dönemlerini anlatan bir film çekti. Pasolini adlı filmde ölümüne değinilmiştir. Ünlü yönetmeni filmde aktör Willem Dafoe canlandırmıştır.
(Pasolini'nin gözde oyuncusu ve arkadaşı Laura Betti'nin 1980 yılında yaptığı Bir Düşün Nedeni adlı belgeselden alınan bu bölüm Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği tarafından çevrildi. Belgesel 8. Uluslararası Uçan Süpürge Kadın Filmleri Festivali'nde gösterildi. Alıntı Roll dergisinden yapıldı.)
Aşağıdaki tablodaki tüm filmler -aksi belirtilmediği sürece- Pier Paolo Pasolini tarafından yazılmış ve yönetilmiştir.
Yıl | Orijinal Ad | Diğer Adlar | Notlar |
---|---|---|---|
1961 | Accattone! | Dilenci | Una vita violenta romanından Pier Paolo Pasolini tarafından senaryolaştırıldı. Sergio Citti ekstra diyaloglar ekledi. |
1962 | Mamma Roma | Mamma Roma | Senaryo, Pier Paolo Pasolini; ek diyaloglar, Sergio Citti |
1964 | Il Vangelo Secondo Matteo | Matta'ya göre İncil, Aziz Matyas'a Göre İncil | |
1966 | Uccellacci e uccellini | Şahinler ve Serçeler | |
1967 | Edipo Re | Kral Oidipus | Sofokles' in Kral Oidipus adlı oyunundan esinlenilmiştir. |
1968 | Teorema | Teorem | Pasolini'nin Teorema adlı romanı da aynı yıl basıldı. |
1969 | Porcile | Domuz Ahırı | |
1969 | Medea | Medea | Euripides' in aynı adlı oyunundan esinlenilmiştir. Bazı sahneleri Kapadokya'da çekilmiştir. |
1971 | Il Decameron | Dekameron'un Aşk Öyküleri, Decameron Hikâyeleri | Giovanni Boccaccio' nun Decameron adlı eserine dayanır. |
1972 | I Racconti di Canterbury | Canterbury Öyküleri, Canterbury Hikâyeleri | Geoffrey Chaucer' ın Canterbury Hikâyeleri adlı eserine dayanır. |
1974 | Il Fiore Delle Mille e Una Notte | Binbir Gece Masalları, Arabian Nights, 1001 Gece Masalları | Senaryo Passolini ve Dacia Maraini işbirliğiyle yazıldı. |
1975 | Salò o le 120 giornate di Sodoma | Salo ya da Sodom'un 120 Günü, Salò | Marquis de Sade' ın Les 120 journées de Sodome ou l'école du libertinage eserine dayanır. Senaryo Pasolini ve Sergio Citti işbirliğiyle yazılmış, Roland Barthes'ın Sade, Fourier, Loyola ve Pierre Klossowski'nin Sade mon prochain adlı eserlerinden yapılan alıntılarla zenginleştirilmiştir. |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.