Oligarşi

Oligarşi veya takım erki,^[1] küçük ve ayrıcalıklı bir grubun iktidarda olduğu yönetim şeklidir. Oligarşinin üyesi ya da destekçisi olan kişi ya da grupları tanımlamak için oligark terimi kullanılır.

Öte yandan, adaletsiz bir yönetim tek başına bir adam tarafından değil, bir klik içinde bir araya gelen birkaç kişi tarafından yürütülüyorsa, böyle bir duruma oligarşi veya azınlığın yönetimi denir. Bu, birkaç zengin adamın servetlerinden yararlanarak diğer insanları ezdiği zaman olabilir; ve böyle bir hükümet tiranlıktan yalnızca zalimlerin çok olması gerçeğiyle ayrılır. ~ Thomas Aquinas

Etimoloji

Türkçeye Fransızcadan geçen kavram Yunanca "oligo-" (az, birkaç) ve "arkhein" (yönetmek) kelimelerinden oluşturulmuştur.^[2]

Yönetimdeki grup siyasi, askerî, dinî veya finansal gruplar gibi ülkenin önde gelen gruplarından birisi olabilir. Bazı siyaset bilimcileri, yönetim şekli ne olursa olsun, her devletin yönetiminde mutlaka bir oligarşi olduğunu belirtir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Oligarşi olarak modern demokrasi

Robert Michels, herhangi bir politik sistemin sonunda oligarşiye dönüşeceğini öngörmüştür. Bunu, Oligarşinin Tunç Yasası olarak adlandırmıştır.^[3] Bu okulun düşünce sistematiğinde modern demokrasiler, oligarşi olarak kabul edilmişlerdir. Bunun sebebi olarak, siyasi rakipler arasında görülebilir ve uygulanabilir farklılıkların gerçekten küçük olması ve oligarşik elitlerin saygın siyasi makam ve mevkilere kendilerince sıkı sınırlamalar koymasını saymışlardır. Özellikle bu sınırlandırmalar, politik kariyerleri sıkı biçimde, seçilmemiş olan ekonomi ve medya patronlarının güdümüne bırakmıştır. Buradan yola çıkarak şu yaygın terim ortaya çıkmıştır: "Tek bir politik parti vardır, o da hükûmet partisidir."

Oligarşi bulunduğuna inanılan ülkeler

Rusya Federasyonu

Ana madde: Rus oligarklar

Sovyetler Biriliği'nin dağılması ve ekonominin özelleştirilmesinden sonra aralarında petrol, doğal gaz ve metal üreticilerinin de bulunduğu Rusya merkezli çok uluslu özel şirketler, analistlere göre Rus oligarkların yükselişine sebep oldu.^[4] Bu oligarklardan pek çoğu doğrudan devlet başkanı gibi yüksek rütbeli resmî makamlarla etkileşim içindedirler.

Ukrayna

Ana madde: Ukraynalı oligarklar

Ukrayna'nın 1991'de bağımsızlığını kazanmasının ardından ortaya çıkmış, Ukrayna'nın ekonomik ve politik sahnesinde kendilerini hızla göstermeye başlamışlardır. Ukrayna'da toplamda 35 oligark grup bulunmaktadır.^[5]

23 Eylül 2021'de Ukrayna hükûmeti ulusal çıkarları korumak ve oligarkların Ukrayna demokrasisi üzerindeki etkisini sınırlamayı amaçlayan 1780-IX sayılı yasayı çıkardı.

Ayrıca bakınız

• Oligarşik Devrim
• Meritokrasi
• Siyasi yolsuzluk
• Plütokrasi
• Aristokrasi
• Teknokrasi
• Jüristokrasi
• Toplumsal sınıf
• Büyük işadamı
• İş insanı
• Seçkinler