Novellae Constitutiones

Novellae Constitutiones ("yeni anayasalar"; Latince: Novellæ constitutiones, Grekçe: Νεαραί διατάξεις) ya da Justinianus'un Kanunları, Roma imparatoru I. Justinianus tarafından, uzun hükümdarlığı döneminde (AD 527–565) başlatılan dört ana Roma hukuku biriminden biri olarak kabul edilirler. Diğer üç parça Codex Justinianus, Digesta seu Pandectae ve Institutiones Justinianus olarak isimlendirilir. Justinianus'un quaestor'u Tribonianus öncelikle bu son üçünün derlemekten sorumluydu. Bu dört parça beraber Corpus Iuris Civilis olarak da bilinir. Bununla birlikte, Codex, Digesta ve Institutiones Justinianus tarafından tutarlı eserler olarak tasarlanırken, Novellae ise Codex'in ikinci baskısını ilan ettiği 534'ten sonra çıkarılan çeşitli kanunlardır ve onun hükümdarlığında asla resmen derlenmemiştir.^[1]

Tarih

529'da yayınlanan Justinianus'un ilk Codex'i, önceki imparatorların imparatorluk yasalarının (Constitutiones) derlenmesi ve uyumlu hale getirilmesiydi.^[2] Codex yürürlüğe girdikten sonra, önceki imparatorluk yasa düzenlemeleri yürürlükten kalkmış ve kanun olarak yalnızca yeni düzenleme kalmıştır. Bununla birlikte, 530 ve 531'de Justinianus, klasik hukukçuların yazıları arasındaki farklılıkları gideren quinquaginta decisiones (elli karar) yayınladı ve başka yeni yasalar çıkarmaya devam etti.^[3] Bu, Codex'in artık tek ve birleşik imparatorluk bir mevzuat kaynağı olmadığı anlamına geliyordu. Bu nedenle, 534 yılında Justinianus Constitutio cordi nobis'u yayınladı^[4] ve Codex'in (Codex repetitae praelectionis) ikinci edisyonunu yarattı. Bu edisyon, ilk edisyondaki kanunların yerini alarak Justinianus'un yeni yasa düzenlemelerine dahil oldular.

Justinianus, Codex'in ikinci edisyonunu yarattıktan sonra kanun yapımına devam etti. Bu nedenle, 554'teki pragmatik yaptırımında(Sanctio pragmatica pro petitione Vigilii),^[5] Codex'i (novellae constitutiones, quae post nostri codicis confectionem) değiştiren bu yeni kanunların bir koleksiyonu ile sürdürmesi gerektiğini öngördü. Bunu Liber legum ya da Libri legum adı verilen bir arşiv şeklinde yaptı.^[6]

Zaman çizelgesi

Justinianus, hiçbir zaman resmen yeni kanunların derlemesini yapmamış olsa da, özel kişiler bu boşluğu çeşitli formlarda resmi olmayan derlemeler ile doldurmuşlardır. Aşağıdaki zaman çizelgesi, bu derlemelerin özlü bir dökümünü verirken, yüzyıllar içerisinde günümüze nasıl taşındığını açıklar:^[7]

• 556 Konstantinopolis'de hukuk profesörü Julianus, Latince konuşan öğrenciler için 535-555 arası çıkan 124 kanunun (ya da 122, ikisi mükerrer) özeti Epitome Juliani'yi hazırladı.^[8] Epitome Juliani çoğu resmi olarak Yunanca yayınlanan kanunların kısmen açıklamalı Latince bir özetidir. Latince olduğu için, Epitome Juliani, Erken Orta Çağ'da Batı'daki kanunların tercih edilen bir kaynağı olmayı yaklaşık 1100'e orada başka bir edisyon bulunana kadar sürdürmüştür.^[9]
• 556? 535-556 arası çıkan 134 kanunun yaklaşık o zaman derlemesi. Çoğunlukla kelime kelime Yunanca kanunların tam metin tercümesidir, ayrıca aslen Latince ya da hem Yunanca hem de Latince çıkmış az sayıda kanunu da içerir. Yaklaşık 1100 yılında Bologna'de keşfedildi, Authenticum olarak bilinir çünkü Irnerius ve diğer Glossatorlar Justinianus düzeninde yapılmış resmi bir derleme olduğunu düşünürler.^[10] (Bazen ayrıca versio vulgata olarak da bilinir.)
• 575–580 168 kanun derlemesi (ya da 166, çoğunluğu Yunanca fakat iki tanesi Latincede tekrar etmiştir.) II. Tiberius hükümdarlığında derlenmiştir. Bu derlemenin Orta Çağ'da Venedik ve Floransa olmak üzere iki el yazması keşfedilmiştir.
• 600-800 Epitome Juliani elyazmaları Avrupa'da dolaşımdaydı. E.J., Authenticum ortaya çıkana kadar Avrupa'da Roma hukukunun temel kaynağıydı. Corpus Jurus Civilis olarak bilinenlerin diğer kısımları batıda az bilinirdi.
• 892 Bizans İmparatoru VI. Leon'un hükümdarlığında Basilica yayınlandı. 168 kanunun Yunanca derlemesiydi, Codex, Digesta ve Institutiones parçalarıyla beraber scholia (yorumlayıcı notlar) takviye edilmiş birçok kanunun özlerini içerir. Basilica daha sonra Novellae'nın yeniden oluşturulmasına yardımcı olmuştur.^[11]
• 12. yüzyıl, Authenticum, Bologna'da ortaya çıktı, büyük ölçüde Epitome Juliani'nin yerini aldı. Corpus Juris Canonici'den ayırabilmek için Justinianus'un Codex, Digesta, Constitutiones ve Novellae'sı Corpus Iuris Civilis olarak adlandırılmaya başlandı. CJC, o zamanlar günümüzden farklı düzenleniyordu. Parçaları şu şekildeydi: Digesta'nın üç cildinin her biri, Codex'in ilk dokuz kitabı ile beşinci cilt Institutiones, Codex'in son üç cildi (Tres libri) ve Authenticum formunda Novellae.^[12] Sonraki Volumen ya da Volumen parvum olarak adlandırılmıştır (CJC'nin diğer ciltleriyle karşılaştırıldığında önemsiz bir cildidir).
• 13. yüzyıl, Venedik elyazması (Codex Marcianus—Venedik'te San Marco Kütüphanesi'nde tutulduğu için böyle adlandırılmıştır. Bu elyazmasının Vatikan'daki 16. yüzyılın başlarında bir kopyası Palatino-Vaticanusolarak anılır.)^[13] 168 Yunanca kanun derlemesi yaklaşık bu zamanda yaratılmıştır. Son üç kanun, praetorian prefect kararnamesi, 4 tanesi II. Justinus'un kanunu, 2 tanesi iki kere verilmiştir. Bazıları ana derlemedeki kanunların tekrar olan 13 fermanı ek olarak içerir.
• 14.yüzyıl, Floransa elyazması da (Codex Laurentianus-Floransa'da Laurentian Kütüphanesi'nde tutulduğu için böyle adlandırılmıştır.)^[14] daha az kaliteyle olmak üzerere 168 Yunanca kanun derlemesini içerir, 14. yüzyılda tasarlanmıştır.
• 1476 Kanunların ilk basılı kopyası^[15] Roma'da Authenticum temelli Codex, Institutiones ve Novellae'dan oluşan Tres Libri ile yayınlanmıştır.

Feodal hakları diyagram şeklinde gösteren "Arbor feudorum", Justinianus'un Kanunlarının 1553 Lyon edisyonu

• 1932 Samuel Parsons Scott'un CJC İngilizce tercümesi yayınlandı.^[16] Ne yazık ki Scott, Mommsen, Krüger, Schoell ve Kroll'un CJC tercümesi yerine Kriegel kardeşlerin ki kullandı ve çevirisi ciddi biçimde eleşti almıştır.
• 1943 Fred H. Blume, Justinianus'un Kanunlarının yaptığı İngilizce çevirisini Clyde Pharr'a yolladı.^[17]
• 2008 Blume'nin Codex ve kanunları Ek açıklamalı Justinianus'un Kanunları sitesinde 26 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. yayınlandı.^[18]
• 2013 Kroll'un önsözü ile kanunların seçmeli İngilizce çevirisi Miller ve Kearley tarafından yayınlandı.^[19]
• 2018 Kanunların Yunanca asıllarından İngilizceye David J.D. Miller ve Peter Saaris tarafından yapılan tercümesi Cambridge University Press tarafından yayınlandı.^[20]