Modafinil

Modafinil, Provigil ve Modiwake adı altında satılan, narkolepsi ve obstrüktif uyku apnesi gibi hastalıkların yol açtığı gün içi uykulu hali tedavi etmek için kullanılan ilaç.^[2][3] Bilişsel faliyetleri artırıcı etki gösterdiği düşünülse de yapılan çalışmalar kesin bir yargıya varmamıştır.^[4][5] Oral yoldan kullanılır.^[3]

Modafinil

Klinik verisi
AHFS/Drugs.com	https://www.drugs.com/mtm/modafinil.html
Gebelik kategorisi	C Çocuk doğurma potansiyeline sahip kadınlar etkin doğum kontrol yöntemleri kullanmalıdır. Modafinil oral kontrasepsiyonun etkisini azaltabileceğinden alternatif ek doğum kontrol yöntemlerine gereksinim bulunmaktadır.
Madde bağımlılığı yükümlülüğü	Görece Düşük
Bağımlılık yükümlülüğü	Düşük
Uygulama yolu	Oral
Farmakokinetik veri
Protein bağlanma	%62.3
Metabolizma	Karaciğer (ana olarak amid hidrolizi ile); CYP1A2, CYP2B6, CYP2C9, CYP2C19, CYP3A4, CYP3A5 enzimleriyle
Eliminasyon yarı ömrü	12 - 15 saat
Etki süresi	11.5 saat
Boşaltım	İdrar (%80) [1]
Tanımlayıcılar
CompTox Bilgi Paneli (EPA)	DTXSID0023329
ECHA Bilgi Kartı	100.168.719

Kullanım

Tıbbi kullanım

Modafinil narkolepsi ve uyku apnesi tedavisinde kullanılan bir eugeroiktir.^{[2][4][6][7][8][9][10]} Avrupa İlaç Kurumu deri üzerinde aşırı duyarlılığa neden olabileceği gerekçesiyle modafinilin sadece narkolepsi hastalarına reçete edilmesini uygun görmektedir.^[11]

Mesleki kullanım

Pek çok ülke askeri kuvvetleri için uzun görevlerde ve saldırı altında uykusuzluğu önlemek adına kullanılan amfetamin kullanımı yerine modafinil kullanımına karşı olan ilgilerini belirtmişlerdir. Fransız hükûmeti silahlı birliklerinin bazı operasyonlarda Modafinil kullandığını açıklamıştır

Birleşik Krallık'ta ise savunma bakanlığı 300,000£ bütçe ile modafinil araştırmaları yürütmüştür^[12][13] 2011 yılındaysa Hint Hava Kuvvetleri pilotlar arası modafinil kullanımının planları arasında olduğunu açıklamıştır.^[14]

ABD'de modafinil çeşitli hava kuvvetleri operasyonlarında kullanımı için onay almıştır ve diğer kullanımları araştırılmaktadır.^[15] 2012 itibari ile modafinil hava kuvvetleri tarafından "go pill" lakabı ile aşırı yorgunluğun kontrol edilmesinde kullanılmaktadır.^[16] Amfetamin kullanımı ise artık onaylanmamaktadır.^[16]

Modafinil'in askerî kullanımı

Madde	ABD	Almanya	Çin	Hindistan	Birleşik Krallık	Fransa	Türkiye
Modafinil	Evet[15][17][18]	Tartışmalı/Belirsiz[19][20]	Test aşamasında[21]	Evet[22][23]	Evet[17][24]	Evet[17][25][26][27]	Bilinmiyor

Canadian Medical Association Journal astronotların Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki uzun sureli operasyonlarda modafinil kullandığını rapor etmiştir.^[28]

Modafinil tabletleri (200 mg)

3 boyutlu modafinil molekülü

Yapısal analogları

Modafinil analogları ve merkezi sinir sistemi üzerindeki etkileri^[29]

Yapı	X1	X2	NR1R2	MSS'ne etkisi
	H	H	NHCH3	Stimülan
	H	H	NHCH(CH3)2	Stimülan
	H	H	NHC(CH3)3	Stimülan
	H	H	NHCH2CH3	Sedatif
	H	H	Piperidin	Sedatif
	H	H	Morfolin	Sedatif
	4-Cl	H	NH2	Stimülan
	4-F	4-F	NH2	Stimülan
	4-F	H	NH2	Stimülan

Ayrıca bakınız

• Nootropik
• Uyarıcı

Kaynakça

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Modafinil 10 Temmuz 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ^{[yalın URL]}
2. "Provigil Prescribing Information" (PDF). United States Food and Drug Administration. Teva Pharmaceuticals USA, Inc. Ocak 2015. 17 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Temmuz 2015.
3. "Modafinil Monograph for Professionals". Drugs.com. American Society of Health-System Pharmacists. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2018.
4. Battleday RM, Brem AK (Kasım 2015). "Modafinil for cognitive neuroenhancement in healthy non-sleep-deprived subjects: A systematic review". European Neuropsychopharmacology. 25 (11). ss. 1865-81. doi:10.1016/j.euroneuro.2015.07.028. PMID 26381811. 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2019.
5. Meulen, Ruud ter; Hall, Wayne; Mohammed, Ahmed (2017). Rethinking Cognitive Enhancement (İngilizce). Oxford University Press. s. 116. ISBN 9780198727392. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2019.
6. Morgenthaler TI, Lee-Chiong T, Alessi C, Friedman L, Aurora RN, Boehlecke B, Brown T, Chesson AL, Kapur V, Maganti R, Owens J, Pancer J, Swick TJ, Zak R (Kasım 2007). "Practice parameters for the clinical evaluation and treatment of circadian rhythm sleep disorders. An American Academy of Sleep Medicine report". Sleep. 30 (11). ss. 1445-59. PMC 2082098 $2. PMID 18041479.
7. Zee PC, Attarian H, Videnovic A (Şubat 2013). "Circadian rhythm abnormalities". Continuum. 19 (1 Sleep Disorders). ss. 132-47. doi:10.1212/01.CON.0000427209.21177.aa. PMC 3654533 $2. PMID 23385698.
8. "Nacebo Effects". 14 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
9. "BNF 74". 10 Temmuz 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
10. "Arşivlenmiş kopya". 18 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2020.
11. European Medicines Agency January 27, 2011 Questions and answers on the review of medicines containing Modafinil 9 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
12. Wheeler B (26 Ekim 2006). "BBC report on MoD research into modafinil". BBC News. 15 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2012.
13. "MoD's secret pep pill to keep forces awake". The Scotsman. 27 Şubat 2005. 1 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2013.
14. "Pilot pill project". News – City. PuneMirror. 16 Şubat 2011. January 1, 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: July 4, 2012.
15. Taylor GP Jr; Keys RE (1 Aralık 2003). "Modafinil and management of aircrew fatigue" (PDF). United States Department of the Air Force. June 12, 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2009.
16. Air Force Special Operations Command Instruction 48–101 10 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (sects. 1.7.4), U.S. Air Force Special Operations Command, November 30, 2012.
18. "Super Soldiers? Military Drug New Rage". ABC News. 7 Aralık 2008. 5 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2017.
19. "‚Der Totale Rausch' – von Crystal bis Kokain hat das Dritte Reich nichts ausgelassen" (Almanca). Vice. 6 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2017.
20. conflicting report: http://www.planungsamt.bundeswehr.de/resource/resource/MzEzNTM4MmUzMzMyMmUzMTM1MzMyZTM2MzIzMDMwMzAzMDMwMzAzMDY4NzE2NjM0MzE2OTZjNmEyMDIwMjAyMDIw/Future%20Topic%20Human%20Enhancement.pdf%5Bölü/kırık+bağlantı%5D
21. Saletan, William (29 May 2013). "The War on Sleep". Slate. Retrieved 5 January 2017.
22. "IAF pilots pop pills to get fighting edge - Times of India". The Times of India. 8 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2017.
23. "Indian Air Force pilots popping pills to 'heighten alertness'". DAWN. 8 Şubat 2016. 8 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2017.
24. "UK army tested 'stay awake' pills". BBC NEWS. 6 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2017.
26. "Medicine developed for Chinese Army to fight sleep". Korea Times. 17 Ekim 2011. 19 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2017.
27. "Stay Awake, Comrades". Psychology Today. Erişim tarihi: 5 Ocak 2017.
28. Thirsk R, Kuipers A, Mukai C, Williams D (Haziran 2009). "The space-flight environment: the International Space Station and beyond". CMAJ. 180 (12). ss. 1216-20. doi:10.1503/cmaj.081125. PMC 2691437 $2. PMID 19487390.
29. De Risi C, Ferraro L, Pollini GP, Tanganelli S, Valente F, Veronese AC (Aralık 2008). "Efficient synthesis and biological evaluation of two modafinil analogues". Bioorganic & Medicinal Chemistry. 16 (23). ss. 9904-10. doi:10.1016/j.bmc.2008.10.027. PMID 18954992.