Mürted Hava Meydanı (eski adıyla 4. Ana Jet Üssü ya da Akıncı Üssü) Ankara ilinin 35 km kuzey batısında, Kahramankazan ilçesi yakınında yer alan, Türk Hava Kuvvetlerinin bir hava meydanıdır.
| Mürted Hava Meydanı | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||
| Özet | |||||||||||
| Havalimanı tipi | Askerî | ||||||||||
| Yer | Akıncı, Kahramankazan, Ankara, Türkiye | ||||||||||
| Rakım (ODS) | 843 m / 2,767 ft | ||||||||||
| Koordinatlar | 40°04′44″K 32°33′56″D | ||||||||||
| Harita | |||||||||||
 | |||||||||||
| Pistler | |||||||||||
| |||||||||||
| Kaynak: DAFIF[1] | |||||||||||
Üssün yanı başında TUSAŞ'ın uçak imalat ve bakım merkezi bulunur. Burada F-16/C ve D uçakları üretilir.
15 Temmuz Darbe Girişiminin bu üste planlanması ve koordinasyonun sağlanması üzerine Akıncı Üssü, 2016 Eylül ayında Türk Hava Kuvvetleri tarafından yapılan düzenleme kapsamında yedek meydan statüsüne düşürüldü ve adı Mürted Hava Meydanı olarak değiştirildi.[2]
İklimi
| İklim diyagramı: Mürted Hava Üssü | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| O | Ş | M | N | M | H | T | A | E | E | K | A |
101
3
-8
|
62
9
-6
|
73
18
-1
|
56
23
3
|
86
30
10
|
54
37
15
|
19
41
19
|
27
41
19
|
39
35
13
|
45
24
6
|
38
14
2
|
72
4
-5
|
| sıcaklık (°C) • yağış (mm) kaynak: [3] | |||||||||||
Havaalanının batısı tepeler ile çevrilidir, ancak güneyi düzlükdür. Bölgede yarı karasal iklim (Koppen sınıflamasına göre) hüküm sürer.[4] Yıllık ortalama sıcaklık 14°C'dir. En soğuk ay Ocak, ortalamada -2 °C, en sıcak ayı ise Temmuz olup sıcaklık ortalamada 30 °C'ye çıkar.[3] Yıllık ortalama yağış miktarı: 671 mm'dir. Ocak ayında 101 mm ile en çok, Temmuz ayında 19 mm ile en düşük yağışı (ortalamada) alır.[5]
Filolar
141. Av Önleme Filosu ("Kurt"), 142. Av-Bombardıman Filosu ("Ceylan") ve 143. F-16 Eğitim Filosu ("Öncel") burada üslenmiştir.
141. Filo, esasen savunma amaçlıdır fakat saldırı gücüne de sahiptir. TUSAŞ-TAİ tarafından üretilen yeni uçaklar, daha gelişkin silahlara sahip oldukları için, önce 141. Filo'nun emrine verilir. Daha eski uçaklar ise 142. Filo'ya kaydırılır.[6] 141. Filo, 1954-1960 arası Eskişehir'de, sonra Akıncı'da üslenmiştir.
144. Av Bombardıman Filosu, 1963'te, F-104G jetlerinin teslimi ile oluşturulmuştur.[7] 1968'de bu uçaklar 191. Filo'ya aktarılmış ve yerlerine F-102 ve TF-102'ler alınmıştır. Bu filonun adı daha sonra 142. Filo olarak değiştirilmiştir.
Önceden Öncel Filo olarak bilinen Eğitim Filosu, 1999'da 143. Filo adını almıştır. İlk üretilen F-16'lar, pilot eğitiminin hemen başlayabilmesi için, önce bu filoya teslim edilmekteydi. Yeni uçaklar, pilotlarının eğitimi tamamlandıktan sonra 142. Filo'ya aktarılmaktaydı. Ayrıca acil ihtiyaç halinde eğitim amacıyla 142. Filo'dan geçici olarak derhal tahsis edilebilmekteydi.[8]
141. 142. ve 143. filoların envanterlerinde hâlen aktif durumda, sırasıyla, 22,[9] 12[10] ve 26[11] F-16 vardır. 142 ve 143. filolar, daha eski olan "blok 30" (1987-89 yapımı) F-16'lara sahiptir, 141. filo ise daha modern "blok 40" (1990-95 yapımı) F-16C/D uçaklarını kullanmaktadır.
OHAL kararları gereği Temmuz 2016'da Hava Üssü'nde bulunan üç F-16 filosu kapatıldı. Akıncı'daki 141, 142 ve 143'üncü filoların 60'a yakın F-16, Konya, Merzifon ve Eskişehir'e gönderildi. Tugay seviyesinde olan ve tuğgeneral rütbesinde komutanlığı olan üs, filolarının dağıtımının ardından hava meydan komutanlığı statüsüne indirildi. Hava Kuvvetleri'nin organizasyonuna uygun olarak komutanlık rütbesi albay statüsüne geldi. (Hava meydan komutanlıklarında filo bulunmamakta; üsler, sadece intikal edildiğinde diğer filolar tarafından kullanılmakta.)[12]
Tarih
Mürted, 1950'de ABD'ye tahsis edilmiş hava alanı ve askeri tesislerden biridir. 1965'te, ABD 7393. Mühimmat Destek Filosu, Mürted 4. Ana Jet Üssü'ne yerleşmiştir, 7232. Mühimmat Bakım Grubu'nun 33. Kolu adı ile (7232. Mühimmat Bakım Grubu, 1964-67 arasında Avrupa'daki nükleer bombaların bakımından sorumluydu[13]). 1 Şubat 1968'de bu birim, 7250. Destek Grubu 8. Kolu olarak yeniden adlandırılmıştır. 1 Temmuz 1972'de 7393. Mühimmat Destek Filosu (Munitions Support Squadron) MUNSS 7393 adını almıştır. Üs, Ankara'dan lojistik destek almakta ve bir yarbay komutasındaydı. Mürted Üssü, ABD Lojistik Grubu TUSLOG (The United States Logistics Group) 'a bağlı bir birimdi.[14] 2004'te tüm MUNSS birimlerinin numaralandırmasının dört haneliden üç haneli sayılara geçmesi nedeniyle bazı kaynaklarda Mürted Üssü'ndeki Amerikan birliğine MUNSS 739 olarak da değinilmektedir.[15]
ABD yönetimi, Temmuz 1986'da, Mürted Hava Üssü dahil, Avrupa ve Uzak Doğu'da 20 hava üssünde nükleer mühimmatlı uçakların kalkışa hazır beklediğini açıkladı. Bu üslerde kurulacak olan Silah Depo Güvenlik Sistemi (Weapon Storage and Security System veya WS3) sayesinde bombalanmaya dayanıklı sığınaklar içinde, bombaları taşıyacak uçakların hemen altında, zemin altındaki özel depolarda nükleer bombalar saklanacaktı. Bombaların uçaklarla beraber depolanması, hem saldırıya dayanıklılığı hem de hazırolma yeteneğini artıracaktı. Oysa daha evvelden, nükleer silahlar uçaklardan ayrı bir mekanda, iglu şekilli zırhlı bir yapıda saklanmaktaydı. 1997'de altı adet dayanıklı sığınağın inşaatı tamamlandı.[16]
1995'te soğuk savaşın sona ermesinden dolayı ABD'nin Avrupa Hava Kuvvetleri Komutanlığı bazı askeri üslerin kapanacağını açıkladı. 1996'da, Akıncı Üssü'ndeki 7393. MUNSS ve Balıkesir'deki 7391. MUNSS birimleri sona erdirildi, üsler Türk Hava Kuvvetleri'ne devredildi.[16] Akıncı Üssü'nde depolanan 20 adet nükleer bomba, İncirlik'teki Amerikan üssüne taşınmıştır. Ancak nükleer silahların depolandığı, saldırıya dayanıklı 6 sığınak ihtiyaç hali için Türk Silahlı Kuvvetleri'nin emanetindedir. Bu altı depoda, toplam 24 B61 bomba depolanma kapasitesi vardır. Bunların gerektiğinde Türk F-16 uçakları tarafından hedeflerine ulaştırılması planlanmıştır.[15] Nato 4. Kanat Birliği'ne bağlı olan Mürted/Akıncı'daki nükleer tesislerin bakımından (İncirlik tesislerine de bakan) ABD 39. Lojistik Grubu sorumludur. 39. Lojistik Grubu, ABD 39, Hava Üssü Kanadı'na bağlıdır.[17] 39. Kanat, aktive edilmesi halinde, NATO Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Komutanlığı için nükleer silah yüklü bir Çabuk Tepki Uyarısı (İng. Quick Reaction Alert) gücünü hazır bulundurmakla görevlendirilmiştir.[18] İncirlik'te bulunan 90 adet B61 tipi nükleer bombadan 50'sinin ABD 39. Filosu'ndaki F-16C/D'ler tarafından taşınması, kalan 40 adedinin ise Akıncı ve Balıkesir'deki Türk F-16'lar tarafından taşınması öngörülmüştür.[19]
Üssün adına dair
Üs adını kurulu olduğu ovadan alır. Ovaya ise adını, 1402 Osmanlı ile Timur'un orduları arasında gerçekleşen Ankara Savaşı'ndan alır. Savaş'ta Osmanlı ordusunda yer alan (Kara Tatarlar ve bazı Anadolu beyleri'ne ait) kuvvetler taraf değiştirmiş, Osmanlı ordusu yenilmiş ve padişah Yıldırım Beyazıd esir düşmüştü.
Savaş'tan sonra ovaya, Müslümanlığı bırakıp başka bir dine geçmiş olan anlamına gelen Mürted olarak anılmıştır.
Üsse verilen Mürted ismi, 1995 yılında, bölge halkının talebi üzerine (1968 yılında 4. Ana Jet üs komutanlığında görevli iken, T-33 uçağı ile görev uçuşu sırasında, uçağının düşmesi sonucu şehit olan) Hv. Plt. Kur. Albay Erol Akıncı'nın anısına, onun adını alarak, Akıncı olarak değiştirildi.[20] 2016 yılından itibaren ismi tekrar değiştirilerek eskiden kullanılan ismine dönüldü.[21]
Uçaklar
1954-68 yılları arasında 107 adet F-86E(M) Canadair CL-13 Sabre Mk.2 uçağı Mürted'de kullanılmaktaydı.[22] 1995'ten sonra Akıncı Hava Üssü'ndeki Lockheed F-104G'lerin yerini Turkish Aerospace Industries/Lockheed Martin yapımı F-16C/D jetleri almıştır. Bu uçaklar hâlen Türk Hava Kuvvetleri'nin ana gücünü oluşturmaktadır.
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
