Kiralite (kimya)

Kiralite^[a] veya Şiralite^[1], kimyada molekül veya iyonların birbirinin ayna görüntüsü olması ve rotasyon, trasitasyon, konformasyonel değişimlerle çakışamaması özelliğidir. Bu özelliğe sahip olanlara kiral veya şiral denir. Bu kelime Grekçe el manasına χείρ (kheir) kelimesinin latinize edilmiş halinden dilimize gelmiştir. İlk kez 1894 yılında Lord Kelvin tarafından kullanılmıştır.

L-alanin ve R-alanin^[b], nötral pH seviyesinde zwitteriyoniktir.

Jenerik amino asidin iki enantiyomeri, bu ikisi şiraldir.

Dipnotlar

1. İngilizce'de chirality /kaɪˈɹælɪti/; Fransızca'da chiralité /ki.ʁa.li.te/; Almanca'da chiralität /çiʀaliˈtɛːt/ şeklindedir. Yani kiralite Fransızca'dan, şiralite Almanca'dan dilimize girmiştir
2. Moleküllerin isimlerinde kullanılan L ve S Latince sol manasına laevus ve sinister kelimerinden, D ve R ise Latince sağ manasına gelen dexter ve rectus kelmelerinden gelir.

Ayrıca bakınız

• Kiralite (elektromanyetizma)_(en)
• Kiralite (matematik)_(en)
• Kiralite (fizik)
• Enantiopure ilaç_(en)
• Enantiyoselektif sentez
• Oryantasyon (vektörel)_(en)
• Pfeiffer etkisi_(en)
• Stereoizomeri
• Supramoleküler kiralite_(en)

Kaynakça

1. Renkli Biyokimya Atlası. Nobel Tıp Kitapevi. Aralık 2002. s. 56. ISBN 975-420-248-6.

Harici linkler

• 21. Uluslarası Şiralite Sempozyumu
• Stereoizomerizm - optik izomerizm
• Amino asit konfigürasyonları için IUPAC nomenklatür
• Michigan State University'nin R/S nomenklatürünü izahı
• Kiralite ve Koku idrağı, leffingwell.com
• Kiralite ve Biyoaktivite I.: Pharmacology