Kandidat

Kandidat, (Rusça: кандидат наук, İngilizce: Candidate of Sciences, Kazakça: ғылым кандидаты, Kırgızca: илимдин кандидаты) Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ile eskiden S.S.C.B. içinde yer almış ülkelerde (Rusya Federasyonu, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan, Ukrayna, Belarus vs.) günümüzde de kullanılan akademik bir ünvândır.^[1]

Diplomanın dış görünüşü

Kandidat ünvânının uluslararası denkliği

UNESCO'nun 2011 yılında Paris'te düzenlediği 36'ncı olağan kongrede, uluslararası düzeyde eğitim veren kuruluşlar ve üniversitelerin eğitim standartları belirlenip sınıflandırıldı.^[1] Bu sınıflandırmaya göre "kandidat" unvânı, 259'uncu ve 266'ncı maddelere göre, Türkiye'deki doçentlik unvanına eşdeğer olup, unvan sahibine aynı hakları tanımaktadır.^[1]

Kandidat (Candidate of Sciences) Almanya, Polonya, Avusturya, İsviçre ve Fransa'da "Assistant/ associate professor" yani doçent ünvânına eşdeğer olduğu kabul edilmektedir. Rusya Federasyonu'nun düzenlemiş olduğu yasayla doçentlik unvanı, "candidate of sciences" (кандидат наук) ünvânı alanlara;^[2][3] profesörlük unvanı ise "doctor of Sciences" (доктор наук)^[4] ünvânı alanlara verilmektedir.^[2][4] Kırgızistan hükûmeti yasaları, Rusya Federasyonu yasaları ile örtüşmektedir. Buna göre "doçent" unvanı, "candidate of sciences" (кандидат наук) ünvânı olanlara, "profesör" ünvânı da "doctor of sciences" (доктор наук) ünvânı olanlara verilmektedir.^[3]

Kandidat ünvânının kullanıldığı bilim dalları

Kod	Bilim Dalı		Kod	Bilim Dalı		Kod	Bilim Dalı
01.00.00	Fizik ve Metamatik		09.00.00	Felsefe		17.00.00	Mühendislik
02.00.00	Kimya		10.00.00	Filoloji		18.00.00	Mimarlık
03.00.00	Biyoloji		11.00.00	Coğrafya		19.00.00	Psikoloji
04.00.00	Jeoloji ve Mineraloji		12.00.00	Hukuk		22.00.00	Sosyoloji
05.00.00	Teknik Bilimler		13.00.00	Eğitim		23.00.00	Siyasal Bilimler
06.00.00	Tarım		14.00.00	Tıp Bilimleri		24.00.00	Kültür Bilimleri
07.00.00	Tarih		15.00.00	Farmakoloji		25.00.00	Dünya Bilimleri
08.00.00	Ekonomi		16.00.00	Veterinerlik		26.00.00	İlahiyat

Rusya (14.00.00)[5] ile Türkiye'deki (10000)[6] tıbbî bilimler alan kodlarının karşılaştırması

Tıbbî bilimler kandidatı, Rusçası: кандидат медицинских наук^[7] İngilizcesi: candidate of medical sciences

Tıbbî bilimler, kendi içerisinde dallara ve bölümlere ayrılmış ve kodlanmıştır. Bu eğitim sistemini kullanan tüm ülkeler için bu kodlar geçerlidir. Rusya Federasyonu, 08.10.2007 tarihli ve 274 sayılı yasa ile kodları güncellemiştir.^[8]

Tibbî bilimlerde kandidat (doçentlik) sınavı düzenlenen uzmanlık dalları ve alan kodları aşağıdaki gibidir:

Rusya Federasyonu![5] Türkiye Cumhuriyeti[6]

14.00.01 - Kadın Doğum ve Jinekoloji 14.00.02 - İnsan anatomisi 14.00.03 - Endokrinoloji 14.00.04 - Kulak, Burun, Boğaz 14.00.05 - Dahiliye 14.00.06 - Kardiyoloji 14.00.07 - Hijyen 14.00.08 - Göz hastalıkları 14.00.09 - Pediatri 14.00.10 - Bulaşıcı hastalıklar 14.00.11 - Deri ve zührevi hastalıklar 14.00.13 - Nöroloji 14.00.14 - Onkoloji 14.00.15 - Patolojik Anatomi 14.00.16 - Fizyolojisi 14.00.18 - Psikiyatri 14.00.19 - Radyasyoloji 14.00.20 - Toksikoloji 14.00.21 - Agız Sağlığı 14.00.22 - Travmatoloji ve Ortopedi 14.00.24 - Adli Tıp 14.00.25 - Farmakoloji 14.00.26 - İntaniye 14.00.27 - Genel Cerrahi 14.00.28 - Nöroşirürji 14.00.29 - Hematoloji 14.00.30 - Epidemiyoloji 14.00.31 - Kemoterapi 14.00.32 - Havacılık, uzay ve deniz tıbbı 14.00.33 - Halk sağlığı 14.00.35 - Çocuk Cerrahisi 14.00.36 - Alerji ve İmmunoloji 14.00.37 - Anesteziyoloji ve Yoğun Bakım 14.00.39 - Romatoloji 14.00.40 - Üroloji 14.00.41 - Transplantasyon ve yapay organ nakli 14.00.43 - Göğüs Hastalıkları 14.00.44 - Kalp ve Damar Cerrahisi 14.00.45 - Uyuşturucu Bağımlılığı 14.00.46 - Klinik laboratuvar ve Tanı 14.00.47 - Gastroenteroloji 14.00.48 - Nefroloji 14.00.50 - İşyeri Hekimligi 14.00.51 - spor hekimligi 14.00.52 - Sosyolojik Tıp 14.00.53 - Gerontoloji ve Geriatri

1001 - Acil Tıp 1002 - Adli Tıp 1004 - Aile Hekimliği 1005 - Anatomi 1006 - Anesteziyoloji 1010 - Biyokimya 1011 - Çocuk Cerrahisi 1012 - Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları 1013 - Deniz ve Sualtı Hekimliği 1014 - Dermatoloji 1015 - Diş Hastalıkları Tedavisi 1016 - Enfeksiyon Hastalıkları 1018 - Farmakoloji 1022 - Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon 1023 - Fizyoloji 1024 - Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 1025 - Genel Cerrahi 1026 - Göğüs Cerrahisi 1027 - Göğüs Hastalıkları 1028 - Göz Hastalıkları 1029 - Halk Sağlığı 1030 - Hava ve Uzay Hekimliği 1032.3 - Doğum ve Kadın Hastalıkları 1033 - Histoloji ve Embriyoloji 1034 - İç Hastalıkları 1034.2 - Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları (İç Hastalıkları) 1034.3 - Fizyopatoloji (İç Hastalıkları) 1034.4 - Gastroenteroloji (İç Hastalıkları) 1034.5 - Geriatri (İç Hastalıkları) 1034.6 - Hematoloji (İç Hastalıkları) 1034.7 - İç Hastalıkları 1034.8 - İmmünoloji (İç Hastalıkları) 1034.9 - Nefroloji (İç Hastalıkları) 1034.10 - Romatoloji (İç Hastalıkları) 1034.11 - Tıbbi Onkoloji (İç Hastalıkları) 1035 - Kadın Hastalıkları ve Doğum 1036 - Kalp ve Damar Cerrahisi 1037 - Kardiyoloji 1038 - Kulak, Burun ve Boğaz 1039 - Mikrobiyoloji 1040 - Nöroloji 1041 - Nöroşirurji 1042 - Nükleer Tıp 1046 - Ortopedi ve Travmatoloji 1049 - Plastik ve Rekonstrüktif Estetik Cerrahi 1051 - Psikiyatri 1052 - Radyasyon Onkolojisi 1054 - Spor Hekimliği 1060 - Üroloji

Kanditat (doçenlik) tezi

Doçentlik sınavında temel unsurlardan biri olan doçentlik tezi, kandidat olmak için mutlak olması gerekli kriterler arasındadır.^[9]

Türkiye'de günümüzde doçentlik tezi kavramı olmadığı gibi doçentlik kriterlerinde de yer almamaktadır.^[6]

Evrensel onlu sınıflandırma (UDC) Brüksel tasnif sistemi

Doçentlik tezi Evrensel Onlu Sınıflandırma (UDC) Brüksel Tasnif Sistemine göre düzenlenmekte ve hazırlanmaktadır.

Doçentlik sınavı

Doçentlik sınavında kendi uzmanlık alanınızın dışında dil, tarih, felsefe ve yabancı dil sınavlarında başarı göstermeniz gerekmektedir.

Kandidat unvanı vermeye yetkili kurumlar

• Türkiye - doçentlik ve profesörlük unvanı Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından verilir.^[10]
• Rusya - Kandidat unvanı, Türkiye'deki Üniversitelerarası Kurul Başkanlığının dengi olan Высшая аттестационная комиссия Министерства образования и науки Российской Федерации^[11]
• Kırgızistan - Высшая аттестационная комиссия Кыргызской Республики^[12]
• Belarus - Высшая Аттестационная Комиссия Республики Беларусь^[13]
• Ermenistan - The supreme certifying commission of the republic of Armenia^[14]
• Azerbaycan - Высшая аттестационная комиссия при Президенте Азербайджанской Республики^[15][16]
• Moldova - Национальный совет по аккредитации и аттестации Республики Молдова^[17]
• Bulgaristan - Высший аттестационная комиссия Болгарии (болг. Висша атестационна комисия) (упразднена в декабре 2010 г.)
• Gürcistan - Совет учёных экспертов Грузии
• Türkmenistan - Высший профессионально-аттестационный комитет Туркменистана Высшего совета по науке и технике при президенте Туркменистана (воссоздан в 2007 г. вместе с Академией наук Туркменистана^[18]
• Özbekistan - Высшая аттестационная комиссия Республики Узбекистан^[19]
• Ukrayna - Высшая аттестационная комиссия Украины^[20]

Kandidat (doçentlik) diplomasının içeriği

Tüm ülkeler için standart olan günümüz güncel Kandidat (Doçentlik) diplomasının örnek içerik şablon görünüşü

Diploma hangi ülke üniversitelerarası kurul başkanlığı tarafından verilirse verilsin diploma içeriği (şablonu) değişmez. Diplomada sırası ile isim, soyisim ve hangi alanda doçentliğini aldığı alan yer almaktadır örnek vermek gerekirse: (14.00.00) Tıp Bilimleri yazar fakat Tıp Bilimlerinin bir alt grubunu yazmaz, (örnek: Dahiliye, İntaniye, Kardiyoloji, Genel Cerrahi vs.) sadece talep edildiğinde, diplomanın ekindeki detaylı dökümünde yazar. Türkiye'de alınan doçentlik belgesinde Tıp bilimlerinin alt grubu da yazılmaktadır.

Kaynakça

1. UNESCO General Conference, 36th session, Paris 2011, REVISION OF THE INTERNATIONAL STANDARD CLASSIFICATION OF EDUCATION, p. 262 in the Russian version of the document
2. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 27 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2016.
3. "Arşivlenmiş kopya". 14 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2016.
4. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 27 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2013.
5. "Arşivlenmiş kopya". 12 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.
6. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 21 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.
7. "Arşivlenmiş kopya". 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.
8. "Arşivlenmiş kopya". 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.
9. "Arşivlenmiş kopya". 29 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.
10. "Arşivlenmiş kopya". 1 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.
11. "Arşivlenmiş kopya". 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.
12. "Arşivlenmiş kopya". 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.
13. "Arşivlenmiş kopya". 19 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.
14. "Arşivlenmiş kopya". 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.
15. "Arşivlenmiş kopya". 23 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.
16. "Arşivlenmiş kopya". 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.
17. "Arşivlenmiş kopya". 22 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.
18. "Arşivlenmiş kopya". 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.
19. "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.
20. "Arşivlenmiş kopya". 23 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.