Kafkas Savaşı

Kafkas Savaşı, Rus İmparatorluğu'nun Kuzey Kafkasya halklarına karşı yaptığı savaştır. 1817'den 1864'e kadar süren bu savaşta Ruslar; Çerkesler ve Şeyh Şamil önderliğindeki Çeçenler ve Dağıstanlılara karşı savaşmıştır. Savaşın batı yakası Rus-Çerkes Savaşı, doğu yakası ise Mürid Savaşı adıyla incelenir.

Kafkas Savaşı
Tarih 1817 - 1864 Bölge Kafkasya Sonuç Rusların kuzeydoğu Kafkasya'yı ilhak edişi ve Çerkes Sürgünü
Taraflar
Rus İmparatorluğu Kazaklar Kalmuk Hanlığı Megrelya Prensliği Guria Prensliği Tarki Şamhallığı Svaneti Prensliği	Çerkesya Abhazya Prensliği Kafkasya İmamlığı Dağıstanlılar Çeçenler Nogay Ordaları Karaçay Balkarlar
Komutanlar ve liderler
I. Aleksandr I. Nikolay II. Aleksandr Pavel Tsitsianov Fyodor Bursak  × Georgi Emmanuel Aleksey Yermolov Mihail Vorontsov Maksim Vlasov Nikolay Yevdokimov Grigori Zass  × Pavel Grabbe Davit Dadiani Aleksandr Baryatinsky Dimitri Milyutin Mihail Romanov	İsmail Berzeg Hawdıqo Mansur Muhammed Emin   Seferbiy Zaneqo  × Gerandıqo Berzeg  × Hırtsıjıqo Ale  (ölü) Pşıqo Ahecaqo Tığujıqo Qızbeç  × (ölü) Canbolat Boletoqo  (ölü) Qerzeç Şırıhuqo Aslan Bey Çaçba Gazi Muhammed Hamzat Bey  (ölü) Şeyh Şamil  ×   Şuayp Molla Hacı Murad   Dargo’lu Cavathan Suaib-Mulla Talkhig Şalinski   Auh’lu Eldar

Bu savaş sonunda Çerkesya'nın halkı olan Çerkesler, Rusların zorlamasıyla topraklarından ayrılıp Anadolu'ya göç etmek zorunda kalmışlardır. Bugün Türkiye, Suriye, Ürdün ve İsrail gibi ülkelerde milyonları bulan Çerkesler, 1860'larda ülkelerinden ayrılmak zorunda bırakılan insanların torunlarıdır. Çerkeslerin çok azına Kafkasya'da Ruslar tarafından Kafkasya'da kalma izni ve toprak verildi. Kafkasya'da kalan Çerkesler bugün Rusya Federasyonu'na bağlı Adigey, Karaçay-Çerkesya ve Kabartay-Balkarya'yı oluşturmuşlardır.^[1]

Kafkasya'nın merkezinde bulunan Gürcü askeri yolu'nun Rusya tarafından ele geçirilmesi, Kafkas Savaşı'nı batıda Rus-Çerkes Savaşı ve doğuda Mürid Savaşı olmak üzere ikiye böldü. Kafkasya'nın diğer toprakları (günümüzdeki doğu Gürcistan, güney Dağıstan, Ermenistan ve Azerbaycan), Rusya'nın İran ile yaptığı savaşların bir sonucu olarak 19. yüzyılda çeşitli zamanlarda Rus İmparatorluğu tarafından ele geçirildi. Kalan kısım olan Batı Gürcistan, darbeler yoluyla ve güneyde yapılan Osmanlı-Rus Savaşları ile Rus İmparatorluğu tarafından aynı dönemde ilhak edildi.

Abhazya'da her 21 Mayıs tarihinde sürgünü anma programları düzenlenmektedir.^[2]

Çeçen topçular.

Ayrıca bakınız

• Rus-Çerkes Savaşı
• Mürid Savaşı
• İçkerin Savaşı
• Dargo Muharebesi

Kaynakça

1. "Türk Tarih Kurumu". 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022.
2. "1817–1864 Kafkas Savaşları". 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022.

Konuyla ilgili kaynaklar

• Baddeley, John F. (1908). The Russian conquest of the Caucasus. London: Longmans, Green and Co. ISBN 0-7007-0634-8. 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
• Pokrovsky N. I. Caucasian Wars and the Imamate of Shamil / Foreword. N. N. Pokrovsky, introduction. and approx. V. G. Gadzhiev. — M.: ROSSPEN, 2000. — 511 p. — ISBN 5-8243-0078-X.
• Dubrovin, N. История войны и владычества русских на Кавказе, volumes 4–6. SPb, 1886–88.
• Fadeev R. A. Kafkas Savaşının Altmış Yılı. - Tiflis: Kafkas Ordusu Genelkurmay Başkanlığı askeri matbaası, 1860.
• Potto V. A. Kafkas Savaşı ayrı denemelerde, bölümlerde, efsanelerde ve biyografilerde: 5 ciltte. - 2. baskı - St.Petersburg, 1887-1889.
• Gordin Ya. A. Kafkasya: toprak ve kan. 19. yüzyıl Kafkas Savaşı'nda Rusya. SPb., 2000
• 1817-64 Kafkas Savaşı / V. M. Mukhanov // İzlanda - Başbakanlık. - M.: Büyük Rus Ansiklopedisi, 2008. - S. 359. - (Büyük Rus Ansiklopedisi: [35 ciltte] / yazı işleri müdürü Yu. S. Osipov; 2004-2017, c. 12). - ISBN 978-5-85270-343-9.
• Khozhaev D. A. Rus-Kafkas Savaşında Çeçenler: bilimsel-popul. iş / yetkilendirme proje ve bilimsel ed. T. A. Mazaeva. - Gr.-St.Petersburg. : "Seda", 1998. - 250 s. - Fin'in katılımıyla yayınlandı. sağlamak M. M. Akhmatkhanova ve Kh. D. Makhauri. — ISBN 5-85973-012-8.
• Gammer, Moshe. Muslim Resistance to the Tsar: Shamil and the Conquest of Chechnia and Daghestan. Frank Cass & Co. Ltd., 1994. 247 p. — ISBN-13. 978-0714634319.