Loading AI tools
ulaşım aracı Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Gemi dünya denizlerini, okyanuslarını, nehir, göl ve diğer yeterince derin su yollarını dolaşan, mal ve yolcu taşıyan veya savunma, araştırma ve balıkçılık gibi özel görevleri yapan büyük bir deniz taşıtı’dır. Gemiler genellikle boyut, şekil, yük kapasitesi ve amaca göre teknelerden ayrılır. Yelken çağı'nda "gemi", en az üç Kabasorta arma‘lı direkleri ve tam cıvadra yelken planıyla yelkenli gemi olarak tanımlanır.
.jpg)
Gemiler keşif, ticaret, savaş, göç, kolonizasyon, emperyalizm ve bilim'i destekledi. 15. yüzyıldan sonra, Avrupalı denizciler aracılığıyla Amerika'dan ve Amerika'ya gelen yeni mahsuller dünya nüfus artışına önemli ölçüde katkıda bulundu.[1] Yük gemileri dünya ticaretinin en büyük kısmından sorumludur.
2016 itibarıyla, 49.000'den fazla ticaret gemisi vardı, bu ise toplamda neredeyse 1.8 milyar ölü ağırlık ton’du. Bunların %28'i petrol tankeri, %43'ü dökme yük gemisi ve %13'ü konteyner gemisi idi.[2]
Gemiler genellikle teknelerden daha büyüktür ama ikisi arasında evrensel olarak kabul edilmiş bir ayrım yoktur. Gemiler genellikle denizde teknelerden daha uzun süre kalabilir.[3] Hindistan içtihat'dan gelen bir geminin yasal tanımı, deniz yoluyla mal taşıyan bir gemidir.[4] Yaygın bir kanı gemi tekneyi taşır, ancak tersi mümkün değildir.[5] Bir geminin tam zamanlı bir mürettebatı olması muhtemeldir.[6] ABD Donanması'nın temel kuralı, gemiler keskin dönüşün "dışına" doğru eğilir oysa tekneler kütle merkezi ile yüzme merkezi arasındaki göreceli konumu nedeniyle "içeri"[7] eğilir.[8][9] 19. yüzyıl Amerikan ve İngiliz deniz hukuku "gemileri" diğer taşıtlardan ayırdı; gemiler ve tekneler tek bir yasal kategoriye girerken, açık tekneler ve sallar gemi olarak kabul edilmez.[10]
Yelken Çağı'nda tam teçhizatlı gemi en az üç kare direği ve tam cıvadra olan yelkenli gemiydi; diğer türleri de yelken planı ile tanımlanmıştır, örn. Barka yelken, Brigantin, vb.[11]
Birçok büyük gemiye genellikle tekne denir. Denizaltı'lar buna en iyi örnektir.[12] Geleneksel olarak tekne denilen diğer büyük gemi türleri ise büyük göl yük gemileri, nehir tekneleri ve feribotlardır.[10] Kendi teknelerini ve ağır yükleri taşıyacak kadar büyük olsalar da, bu gemiler iç sularda veya korumalı kıyı sularında çalışmak üzere tasarlanmıştır.
Çoğu denizcilik geleneğinde gemilerin bireysel adları vardır ve modern gemiler, genellikle ilk gemisinden sonra adlandırılan bir gemi sınıfına ait olabilir.
Birçok belgede gemi adı, gemi sınıfının kısaltması olan örneğin "MS" (motorlu gemi) veya "SV" (yelkenli gemi) vb. gemi önadları ile belirtilir. böylece gemi adı bir metindeki diğer bireysel isimlerden ayırt etmek kolaylaşır.
"Ship" (Türkçe:"Gemi") ("ulus" ile birlikte) bazı kullanımlarda bir dişi dilbilgisel cinsiyet içeren ve bazen dişi doğal cinsiyet olmadan geminin "o" olarak anılmasına izin veren İngilizce bir kelimedir.[13]
![[icon]](#/media/Dosya:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
İlk olarak MÖ 4000 yıllarında Eski Mısırlıların uzun kamışlı tekneler yapması gemilerin bilinen en eski örneğini oluşturmuştur.[14] Gemilerden ilk olarak MÖ 2500-2350 civarında deniz ticareti ve deniz savaşlarıyla bağlantılı olarak bahsedildi. MÖ 3000 yıllarından sonra Polinezyalılar, Pasifik Okyanusu'nda uzun mesafeler katedebilmelerini sağlayan Polinezya navigasyon sistemini (12 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) oluşturdular. MÖ 15. yüzyıldan itibaren Fenikeliler kurdukları ticaret kolonileri aracılığıyla bütün Akdeniz'e yayılmışlardı. Koloniler arasında ulaşım ve ticaret, gemiler aracılığıyla sağlanıyordu.[15] 700-1000 yılları arasında Vikingler uzun tekneler yapmışlardır. 1500'lü yıllardan itibaren kalyon adı verilen tekneler yapılmıştır. 19. yüzyılda yelkenlerin yerini buhar gemileri almaya başlamıştır. Bunlar hâlen kullanılmaktadır.[16]
Gemiler, aynı yapısal bileşenleri gerektiren gemi mimarisi ilkeleri kullanılarak inşa edildiğinden sınıflandırmaları, Paulet ve Presles tarafından önerilen[17] bileşenlerin değiştirilmesini gerektiren fonksiyonununa dayanır.
Gemi mimarlarınca genelde kabul edilen kategoriler şunlardır:[18]
_and_President_Kennedy_(IMO_8616295)_at_San_Francisco.jpg)
Ticari gemiler, ticari amaçla kullanılan gemilerdir ve dört büyük sınıftır: balıkçı gemileri, yük gemileri, yolcu gemileri ve özel amaçlı gemiler.[19]
"UNCTAD review of maritime transport" (Tr: UNCTAD deniz taşımacılığı incelemesi) gemileri şöyle sınıflandırır: petrol tankerleri, dökme (ve kombine) taşıyıcılar, genel yük gemileri, konteyner gemileri ve "sıvılaştırılmış petrol gazı taşıyıcıları, Sıvılaştırılmış doğalgaz taşıyıcıları, parsel (kimyasal) tankerler, özel tankerler, reefer'lar, açık deniz tedariki, römorkörler, tarak gemileri, kruvaziyer, feribotlar, diğer kargo dışı" gemiler. Genel yük gemileri, "çok amaçlı ve proje gemileri ve roll-on/roll-off kargo" içerir.[2]
Modern ticari gemiler genellikle dizel veya bazen de gaz türbini,[20] İle tahrik edilen tek pervaneyle çalışır ama 19. yüzyılın ortalarına kadar gemiler çoğunlukla kare yelken donanımlıydı. Çok hızlı gemilerdeyse su jeti kullanabilir.
Ticari gemilerin genellikle kaptan tarafından yönetilen mürettebatı vardır. Büyük gemilerde güverte zabitleri ve motor zabitleri bulunur. Araştırma gemisi gibi özel amaçlı gemilerin bilim adamı vb gibi uzman mürettebatı da olur.
Balıkçı tekneleri genellikle küçüktür, genellikle 30 metre (98 ft)'tan biraz daha büyüktür ama ton balığı veya balina gemisinin için gemi boyu 100 metre (330 ft)'a kadar olabilir. Balık işleme gemisinde gemi limana yanaştığında balık pazara hazır hale getirilebilir ve daha hızlı satılabilir. Özel amaçlı gemiler özel teçhizata sahiptir. Örneğin, trol teknelerinin vinçleri ve kolları, kıç trol teknelerinin arka rampası ve ton balığı teknelerinin hafif kayıkları vardır.
2004 yılında, deniz balıkçılığında 85.800.000 ton (84.400.000 emperyal ton; 94.600.000 küçük ton) balık yakalandı.[21]
Anchoveta, 10.700.000 ton (10.500.000 emperyal ton; 11.800.000 küçük ton) ile tek seferde en çok miktarda balık avlandı.[21] O yıl, denizde avlanan ilk on tür arasında Alaska pollock, Mavi mezgit, Yazılı orkinos, Baltık ringası, Kolyoz, Japon hamsisi, İstavrit, Büyükbaş kılkuyruk ve Sarıkanat orkinos vardı.[21] Somon, karides, ıstakoz, istiridyeler, kalamar ve yengeç gibi diğer türler de ticari olarak avlanır. Modern ticari balıkçılar birçok yöntem kullanır. Bunlardan birisi, gırgır, sahil gırgırları, kaldırma ağları, gırgır ağları gibi ağ ile balık tutmaktır. Bir diğeri dip trol dahil olmak üzere trolle avlanmaktır. Kancalar ve oltalar, uzun oltayla balık tutma ve oltayla balık tutma gibi yöntemlerde kullanılır. Başka bir yöntem de balık tutma tuzağı kullanmaktır.
| Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Donanma gemileri, şu gemi türlerinden oluşur: su üstü savaş gemileri, denizaltılar ve yardımcı gemiler.
Modern savaş gemileri genellikle yedi ana kategoriye ayrılır: uçak gemileri, kruvazörler, destroyerlar, fırkateynler, korvetler, denizaltılar ve amfibi saldırı gemisileri. Kruvazörler, muhripler, fırkateynler ve korvetler arasındaki ayrımlar kodlanmış değildir; aynı gemi farklı donanmalarda farklı tarif edilebilir. Zırhlı Gemiler İkinci Dünya Savaşı sırasında ve o zamandan beri ara sıra kullanıldı (son savaş gemileri Mart 2006'da ABD Donanma Gemileri Sicilinden kaldırıldı), ancak taşıyıcı kaynaklı uçaklar ve güdümlü füzeler kullanılarak geçersiz hale getirildiler.[23]
Savunma ve saldırı görevi yapan, ateş gücü olan askeri gemilerdir.
Muharebe gemilerine malzeme, personel, vs...destek olan ateş gücü bulunmayan askeri gemilerdir.
Hava gemisi, deniz hava durumu tahmininde kullanılmak üzere yüzey ve üst hava meteorolojik gözlemleri için bir platform olarak okyanus'ta konuşlanmış bir gemiydi. Yüzey hava durumu gözlemleri saatlik olarak alınırdı ve günde dört radyosonda salınımı yapılırdı.[24] Aynı zamanda arama kurtarma operasyonlarına yardımcı olması ve transatlantik uçuşları desteklemesi amaçlanmıştı.[24][25] Havacılık topluluğu tarafından[26] 1927 gibi erken bir tarihte önerilen hava durumu gemilerinin kurulması II. Dünya Savaşı sırasında o kadar yararlı oldu ki Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) 1948'de 13'ü Amerika Birleşik Devletleri tarafından tedarik edilen küresel bir meteoroloji gemileri ağını kurdu.[25] Bu sayı sonunda dokuza kadar müzakere edildi.[27]
| Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
| Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Modern bir yük gemisini oluşturan temel yapısal bileşenler tekne, üst yapıdır. Elektro-mekanik sistemler(ana makine, yardımcı makineler, güverte makineleri, elektronik sistemler), boru ve elektrik devreleri de donatım bileşenleridir.
Çoğu gemiler yük kapasitesini artırmak için tam gövde şekillidir. Gövdeler genellikle çelikten yapılır, ancak hızlı teknelerde alüminyum ve en küçük hizmet gemilerinde ise fiberglas kullanılabilir. Bir gemi, tek gövdeli, katamaran durumunda iki veya trimaran durumunda üç gövdeli olabilir.
Kabukların birkaç unsuru vardır. Pruva, gövdenin en önde gelen parçasıdır. Birçok gemide yumrubaş bulunur. Gemi omurgası, geminin tüm uzunluğu boyunca uzanan, gövdenin en altındadır. Gövdenin arka kısmı pupa olarak bilinir. Birçok gövdede transom olarak bilinen düz bir sırt bulunur.
Ortak gövde eklentileri, bir geminin yalpalama hareketini bastırmak için tahrik için pervaneleri, yönlendirme için dümenleri ve gemi dengeleyicisi içerir. Olta takımı ve sonar kubbeleri gibi diğer gövde özellikleri, geminin çalışmasıyla ilgili olabilir.
Gemiler için tahrik sistemleri üç kategoriye ayrılır: insan tahriki, yelken ve mekanik tahrik. İnsan tahriki, büyük kadırgalarda bile kullanılan kürek çekmeyi içerir. Turbo yelken, rotorlu gemi ve kanatlı yelkenler, yakıt tasarrufu için daha büyük modern gemilerde kullanılmıştır.
Mekanik tahrik sistemi genellikle bir pervaneyi döndüren bir motor, çark veya dalga tahrik kanatçıklarından oluşur. Buhar makinesi ilk olarak bu amaçla kullanılmış, ancak daha hızlı gemilerde yerini çoğunlukla iki zamanlı motor, dört zamanlı motor, dizel motorlar, dıştan takma motorlar ve gaz türbini almıştır. Nükleer deniz tahriki, savaş gemilerini ve buzkıranları itmek için kullanılıyor. Çoğu geminin tek bir pervanesi vardır, ancak bazı büyük gemiler, limanlarda manevra yapmak için enine dört adede kadar itici pervaneye sahip olabilir. Bazı modern gemilerde dizel-elektrik aktarma organları bulunur. Pervane, geminin jeneratörlerinden güç alan bir elektrik motoruyla döndürülür.
Dümenler yeke, manuel tekerlekler veya elektro-hidrolik sistemlerle döndürülebilir. Otomatik pilot sistemleri, mekanik dümenleri navigasyon sistemleriyle birleştirir. Kanallı pervaneler bazen direksiyon için kullanılır. Bazı tahrik sistemleri doğası gereği direksiyon sistemleridir. Örnekler arasında dıştan takma motor, baş itici ve Z-drive bulunur.
Daha büyük tekneler ve gemiler genellikle birden fazla güverteye ve bölmeye sahiptir. Yaklaşık 25 fitin üzerindeki yelkenli teknelerde ayrı kabin ve kafalar bulunur. Gemi direği, genellikle antenlerin, seyir ışıklarının, radar transponderlerinin, sis sinyallerinin ve benzer cihazların evi olabilir. Vinçler ve kargo ekipmanları, kargo ve gemi kumanyasını yüklemek ve boşaltmak için kullanılabilir. Filika, can salları ve hayatta kalma kıyafeti gibi güvenlik ekipmanları, acil durumlarda kullanılmak üzere birçok gemide taşınır.
Gemiler, yer değiştiren suyun kütlesinin geminin kütlesine eşit olduğu bir seviyede suda yüzer, böylece aşağı doğru yerçekimi kuvveti yukarı doğru kaldırma kuvvetine eşittir. Geminin kütlesi boyunca eşit olarak dağılmışsa, uzunluğu ve kirişi boyunca eşit şekilde yüzer. Bir geminin stabilitesi hem bu hidrostatik anlamda hem de hidrodinamik anlamda dikkate alınır.
Bir teknenin suda ilerlemesine su karşı koyar. Bu direnç birkaç bileşene ayrılabilir, ana bileşenler, akışkanlar dinamiği, suyun gövde üzerindeki sürtünmesi ve dalga oluşturma direncidir. Biyolojik kirlenme'lere karşı boya genellikle buna yardımcı olmak için kullanılır.
Yeterli finansmana sahip büyük projeler için hidrodinamik direnç, bir gövde test havuzunda veya hesaplamalı akışkanlar dinamiği araçları kullanılarak deneysel olarak test edilebilir. Gemiler ayrıca okyanus yüzey dalgalarına ve deniz kabarmalarına, rüzgar ve havanın etkilerine de maruz kalır.
Bir gemi kariyeri boyunca birkaç aşamadan geçer. İlki, genellikle gemiyi inşa etmek için yapılan ilk sözleşmedir. Bu, gemi sahipleri, operatörler, tasarımcılar ve tersane arasındaki ilişkilere bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir. Daha sonra gemi mimarı tarafından tasarım aşaması gerçekleştirilir. Daha sonra gemi bir tersanede inşa edilir. Genel olarak gemi inşaatı, gövde ve yaklaşık 30 metreden (98 ft) daha uzun gemilerde omurganın döşenmesiyle başlar. Bu, havuzda veya kızakta yapılır. İnşaattan sonra gemi denize indirilir ve hizmete girer.
Gemi indirme töreni genellikle önemli bir törendir ve genellikle gemiye resmi olarak isim verildiğinde yapılır.
Gemiler, müze gemisi olarak hizmete, batık ve gemi sökümü'ne kadar çeşitli şekillerde kariyerlerini sonlandırırlar.
Gemiler, kariyerleri boyunca neredeyse sürekli bakıma tabi tutulur. Ancak çoğu gemi, düzenli aralıklarla kuru havuz gibi özel tesislere sefer yapılmasını gerektirir. Genellikle kuru havuzda yapılan görevler arasında gövde üzerindeki biyolojik oluşumların giderilmesi, gövdeye kum püskürtme (raspalama), yeniden boyanması ve su altındaki ekipmanı korozyondan korumak için kullanılan tutyaların (kurban anot) değiştirilmesi yer alır.
Denizde büyük hasar gören bazı gemiler, tersane gibi büyük onarımlar için donanımlı bir tesiste tamir edilebilir. Gemiler ayrıca yeni bir amaç için dönüştürülebilir. Petrol tankerleri genellikle yüzer üretim depolama ve boşaltma birimlerine dönüştürülür.
Okyanusa giden kargo gemilerinin çoğunun ortalama ömrü 20 ila 30 yıldır. Kontrplak veya cam elyafından yapılmış bir yelkenli, 30 ila 40 yıl arasında dayanabilir. Masif ahşap gemiler çok daha uzun süre dayanabilir, ancak düzenli bakım gerektirir. Özenle bakımı yapılan çelik gövdeli yatların ömrü 100 yılı aşabilir.
Gemiler yaşlandıkça, korozyon, ozmoz ve çürüme gibi kuvvetler gövde gücünü tehlikeye atar ve bir gemi yelken açmak için çok tehlikeli hale gelir. Bu noktada denizde batırılabilir veya gemi sökücüler tarafından hurdaya çıkarılabilir. Gemiler ayrıca dalgakıranlar veya yapay resifler inşa etmek için harcanabilir. Birçok gemi hurdalığa ulaşamıyor ve yangınlarda, çarpışmalarda, karaya oturmada veya denizde batmalarda kayboluyor.
Gemiler tam boy, dikmeler arası uzunluk, su hattı boyu, genişlik, fribord, derinlik (açık güvertenin tepesi ile omurganın üstü arasındaki mesafe), su çekimi (iki nokta arasındaki mesafe) ve tonaj açısından ölçülebilir.
| Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
D = T + f
Δ = V (deplasman hacmi)* γ (suyun özkütlesi)
CB= V / (Lwl * Bwl * T)
1 MT = 1000 kg
1 GT = 100 feet küp = 2,83 metreküp
_underway_US_Navy_DN-SC-87-07089.jpg)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
