Ekskubitores

Excubitores (Latince: excubitores ya da excubiti, kelime anlamıyla "yatağın dışındaki kişiler", "nöbetçi" gibi; Yunanca: Grekçe: ἐξκουβίτορες or ἐξκούβιτοι) erken dönem Bizans imparatorlarının imparatorluk muhafızları olarak yaklaşık 460 yılında kurulmuştur. Komutanları kısa sürede büyük etki sahibi olmuş, aralarından 6. yüzyılda bir dizi imparator çıkmıştır. Excubitores geç 7. yüzyılda kayıtlarında görülmemeye başlamışlardır, fakat 8. yüzyıl ortalarında, orta dönem Bizans ordusunun çekirdeğini oluşturan seçkin "tagmata" birliklerinden birine dönüşmüşlerdir. Excubitores hakkında son kayıt 1081 yılıdır.

Tahta oturan ilk Excubitores komutanı I. Justinus'in Tremissis'i.

Bir diğer taca ulaşan Excubitores komutanı II. Mihail ve oğlu Theofilos'in Solidus'u.

Bu makale, Bizans İmparatorluğu'nun (330–1453) askeriyesi hakkındaki serinin bir parçasıdır.
Yapısal Tarih
Bizans ordusu: Doğu Roma ordusu, Orta dönem Bizans ordusu (thema • tagmata • Hetaireia), Komninos dönemi ordu (pronoia), Paleologos dönemi ordu (allagia) • Vareg Muhafızları • Generaller
Bizans donanması: Rum ateşi • Dromon • Amiraller
Seferlerin Tarihi
Savaşlar, isyan ve iç savaşlar ve muharebeler listeleri
Stratejiler ve taktikler
Taktikler • Kuşatmalar • Askeri talimatlar • Tahkimat (İstanbul Surları)

Bilinen Excubitores komutanları

İsim	Görev dönemi	Notlar	Kaynakça
Excubitores kontları
I. Justinus	515-518	İmparator olmadan önce, I. Anastasius'un döneminde Excubitores kontu. Bu görevdeyken, rakip donanmaya karşı imparatoluk filosuna konuta ederek Flavius Vitalianus'un isyanını bastırlmasında görev almıştır.	[1]
Priscus	529	I. Justinianus'un eski sekreteri (notarius), Excubitores kontu oldu ancak Theodora ile ihtilafa düştü ve önce Kyzikos'a sonra bir manastıra sürgün edildi.	[2]
Theodore	535-536	Excubitores kontu olarak Bourgaon Dağı Muharebesi'nde önemli rol oynadığı Kuzey Afrika'da Solomon ile hizmet etti. 536 Paskalayası sırasında Stotzas önderliğinde çıkan isyanda öldürüldü.	[3]
Marcellus	541-552	Excubitores kontu, Prokopius tarafından, Artabanes'in komplosunun ortaya çıkarılmasında görev almış birisi olarak ağırbaşlı ve namuslu bir kişi olarak tarif edilir. 552 yılında Papa Vigilius'a giden elçi heyetinde yer aldı.	[4]
Marinus	561-562	Excubitores kontu, Konstantinopolis'te yarışmalara sırasında taraftar hiziplerin şiddetini bastırmakla ve Kasım 562'de İmparator I. Justinianus'a suikast komplosunun araştırışmasıyla görevlendirilmiştir.	[5]
II. Tiberius	565-574	II. Justinus'un himaye ettiği bir kişidir, I. Justinianus'un ölümünden önce Excubitores kontu olarak atanmıştır. y. 570 yılında Sirmium ve Trakya çevresinde Avarlara karşı bir seferi yönetmiştir. II. Justinus akıl hastası olduğunda, sarayın en etkili kişisi olarak, Sezar unvanı almış ve de facto naip olmuştur.	[6]
Mauricius	574?-582?	Tiberius'un bir notarius'u, muhtemelen II. Tiberius Sezar olunca, onun yerine atanmıştır. Sasani İmparatorluğu'na karşı magister militum per Orientem görevini de 582 yılında kendisi de Sezar olana kadar beraber yürütmüştür. 577/8'den sonra patricius olmuştur.	[7]
Filippikos	582/584-603	Mauricius'un kızkardeşi Gordia'nın kocasıdır, Mauricius'un hükümdarlığının başlarında Excubitores kontu yapılmış ve bu görevi 603 yılında bir manastırda emekli olana kadar elinde tutumuştur. Ayrıca aynı zamanda Sasanilere karşı magister militum' per Orientem olarak da hizmet etmiştir.	[8]
Priskos	603?-612	Phokas iktidara geldikten kısa bir süre sonra Excubitores kontu olarak atanmış seçkin general ve patricius. 607 yılında Phokas'ın kızı Domentzia ile evlenmiştir, ancak Phokas'ı tahtan indirmek için Herakleios ile bir komploya katılmıştır. Sasanilere karşı Küçük Asya'da birliklere komuta etmiştir. Fakat Aralık 612'de Herakleios tarafından görevden alınıp, keşiş olarak emekli olmaya zorlanmıştır.	[9]
Nicetas (Herakleios'un kuzeni)	612-613	Herakleios'un kuzenidir, Phokas'ı tahtan indirmek için Herakleios ile bir komploya katılmıştır. Patricius yapılmış ve Priscus'tan sonra Excubitores kontu olarak atanmıştır. Mısır'a vali olarak gitmeden önce Sasanilere karşı Antakya çevresinde birliklere komuta etmiştir.	[10]
Valentinus	6./7. yüzyıl	Patrikios ve "İmparatorluk Exkoubiton kontu" (komēs tou basilikou exkoubitou), yalnızca makamın mühründen bilinmektedir.	[11]
Valentinus	641	Ermeni bir aristokrat, Heraklonas ile beraber II. Konstans'ın da ortak imparator olarak tac giymesini zorlamıştır. Kendisine Excubitores kontu görevi verilmiştir. Bu görevde Araplara karşı seferlere komuta etmiştir. Heraklonas ve annesi İmparatoriçe-naibe Martina'nın tahttan indirilmesinden mesul olabilir. Muhtemelen bir önceki ile aynı kişidir.	[12]
Stephen	7. yüzyıl	"Kutsal Exkoubiton kontu" (komēs tou theiou exkoubitou), yalnızca makamın mühründen bilinmektedir.	[13]
Excubitores Domestikosları
Paulus	8. yüzyıl başları	Patrikios, magistros ve Excubitores Domestikos, Konstantinopolis Ekümenik Patriği Tarasios'un büyükbabasıdır.	[14]
Strategios Podopagouros	765	Spatharios (tek metin versiyonuyla patrikios) ve domestikos tōn ekskoubitōn [sic], V. Konstantinos döneminde ikonofil tasfiyesi sırasında 765'de idam edildi	[15][16][17]
Konstantinos	780	Vikarios isimli birisinin oğlu. spatharios ve domestikos tōn ekskoubitorōn ( [sic]), naip imparatoriçe İrini'ye karşı Sezar Nikiforos lehinde bir komploya katıldı; tutuklandı ve bir manastırda hapsedildi	[15][18][19]
Nikitas	750/800	Basilikos prōtospatharios ve domestikos tou exkoubitou, yalnızca makam mühründen biliniyor	[20][21][22]
Arsaber	750/850	Basilikos prōtospatharios ve domestikos tou exkoubitou, yalnızca makam mühründen biliniyor	[20][21]
Anonim	811	domestikos tou ekskoubitou [sic], Pliska Muharebesi'nde öldürüldü	[23]
II. Mihail	813-?	Geleceğin imparatoru II. Mihail, 813 yılında V. Leon tarafından Ekskubitores görevine atandı ve birkaç yıl bu görevi sürdürdü.	[15][24]
Anonim	829/842	Theofilos'un hükümdarlığında Exkoubitos ve aynı zamanda yarış hizbi Yeşillerin dēmarchos'u	[25]
Konstantinos	y. 842		[25]
Leon	869	Patrikios ve domestikos tou ekskoubitou, 869 Dördüncü Konstantinopolis Konsili'nin katılımcıları arasında kayıtlıdır.	[25][26]
Ashot	896	Ermeni bir asizade, alay komutanı (exarchōn) ve 896 Bulgarofigon Muharebesi'nde ölmüştür	[25]
Paulus	9. yüzyıl	Basilikos prōtospatharios ve domestikos tou ekskoubitou, yalnızca makam mühründen biliniyor	[20][21][27]
Sergios	9. yüzyıl	Patrikios, basilikos prōtospatharios ve domestikos tou ekskoubitou, yalnızca makam mühründen biliniyor	[20][21]
Symbatios	850/900	Patrikios, basilikos prōtospatharios ve domestikos tou ekskoubitou, yalnızca makam mühründen biliniyor. Muhtemelen Simbatios o Armenios (fl. 860lar) ile aynı kişidir	[20][21][28]
Theofilos	9. yüzyıl	Basilikos prōtospatharios ve domestikos tou ekskoubitou, yalnızca makam mühründen biliniyor	[20][21]
Aetios	geç 9./erken 10. yüzyıl	Basilikos prōtospatharios ve domestikos tou ekskoubitou, yalnızca makam mühründen biliniyor. Potansiyel olarak aynı adı taşıyan Domestikos ton sholon veya aynı adı taşıyan bir droungarios tēs viglēs ile aynı kişidir	[29]
İoannis Grapson	917	Alayın komutanıydı ve 917'de Achelous Muharebesi'nde öldürüldü. Babası Maroules, Hikanatoinin tagmasının yerlisiydi. İoannis Skilicis onu yiğit ve seçkin bir savaşçı olarak tanımlıyor.	[25][26][30]
Anonim	949	Kısaca "'ekskoubitou" olarak anılır, 949'da Girit'e yapılan başarısız sefere 700'den fazla adam ve topotērētēs ile katıldı.	[31]
Pothos Argyros	y. 958/9	Balkanlar'da bir Macar akınını bozguna uğrattığında kendisinden bir patrikios ve domestikos tou ekskoubitou olarak bahsedilir. Bazıları tarafından aynı adı taşıyan bir domestikos tou Scholae tanımlanır y. 922.	[25][32]
Petros	990	Excubitus olarak anılan bu kişi, Güney İtalya'da öldürüldü.	[33]
Makrotheodoros	997	Excubitus olarak anılan bu kişi, Güney İtalya, Oria'da öldürüldü.	[33]
Theodore	998	Güney İtalya'da bir belgede bahsediliyor, muhtemelen öncekiyle aynı	[33]
İoannis (?)	950/1050	Basilikos prōtospatharios, epi tou Chrysotriklinou (uncertain) and Domestic of the Excubitors of the West, known only from his seal of office.	[34]
Nikolitzes Kekavmenos	turn of 10th/11th century	Askeri yazar Kekavmenos'un büyükbabası, onu Hellas'ın Ekskubitores Domestikos'u olarak kaydeder.	[33]
Leon Patianos	1017	Güney İtalya'da Barili Melus isyanı sırasında öldürülen bir excubitus	[33]
Leon Choirosphaktes	1030	III. Romanos'un Kuzey Suriye'ye yaptığı başarısız seferde Ekskubitores komuta etmiştir	[33]
Konstantinos Opos	1081	İtayan Normanlara karşı yapılan Dirrahium Muharebesi sırasında Ekskubitores komuta etmiştir	[35]
Martinos (muhtemelen ayrıca Marianos veya Adrianos)	9./11. yüzyıl	Patrikios, basilikos prōtospatharios ve domestikos tōn basilikōn exkoubitōn, yalnızca makam mühründen biliniyor	[36]

Kaynakça

Özel

1. Martindale 1980, ss. 649-650, 1295.
2. Martindale 1992, ss. 1051, 1510.
3. Martindale 1992, ss. 1248, 1510.
4. Martindale 1992, ss. 815-816, 1510.
5. Martindale 1992, ss. 831, 1510.
6. Martindale 1992, ss. 1324-1325, 1510.
7. Martindale 1992, ss. 856, 1510.
8. Martindale 1992, ss. 1022, 1510.
9. Martindale 1992, ss. 1052-1057, 1510.
10. Martindale 1992, ss. 940-942, 1510.
11. Martindale 1992, ss. 1353, 1510.
12. Martindale 1992, ss. 1354-1355, 1510.
13. Martindale 1992, ss. 1197, 1510.
14. PmbZ, Sisinnios (#6755).
15. Kühn 1991, s. 96.
16. Haldon 1984, s. 355.
17. PmbZ, Strategios Podopaguros (#7130).
18. Haldon 1984, ss. 355-356.
19. PmbZ, Konstantinos (#3826).
20. Kühn 1991, s. 99.
21. Haldon 1984, s. 356.
22. PmbZ, Niketas (#35427).
23. PmbZ, Anonymus (#11339).
24. PmbZ, Michael II. (#4990/corr.).
25. Kühn 1991, s. 97.
26. Haldon 1984, s. 357.
27. PmbZ, Paulos (#5863).
28. PmbZ, Symbatios (#7170).
29. PmbZ, Aëtios (#20144).
30. PmbZ, Ioannes Grapson (#22915).
31. PmbZ, Anonymus (#31259).
32. PmbZ, Pothos Argyros (#26730).
33. Kühn 1991, s. 98.
34. PmbZ, Ioannes (#23288).
35. Kühn 1991, ss. 98-99.
36. Kühn 1991, s. 100.

Genel

• Bury, J. B. (1911). The Imperial Administrative System of the Ninth Century – With a Revised Text of the Kletorologion of Philotheos [Dokuzuncu Yüzyılın İmparatorluk İdari Sistemi - Filotheos'un Kletorologion'unun Gözden Geçirilmiş Metni ile] (İngilizce). Londra: Oxford University Press. OCLC 1046639111 – Archive.org vasıtasıyla.
• Birkenmeier, John W. (2002). The Development of the Komnenian Army: 1081–1180. Leiden: Brill Academic Publishers. ISBN 90-04-11710-5.
• Cameron, Averil; Ward-Perkins, Bryan; Whitby, Michael (2000). The Cambridge Ancient History, Volume 14 - Late Antiquity: Empire and Successors, AD 425-600. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-32591-9. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2019.
• Evans, James Allan Stewart (1996). The Age of Justinian: The Circumstances of Imperial Power. New York: Routledge. ISBN 0-415-02209-6. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2019.
• Haldon, John F. (1984). Byzantine Praetorians. An Administrative, Institutional and Social Survey of the Opsikion and Tagmata, c. 580-900. Bonn: Dr. Rudolf Habelt GmbH. ISBN 3-7749-2004-4.
• Haldon, John (1999). Warfare, State and Society in the Byzantine World, 565-1204 (İngilizce). Londra: UCL Press. ISBN 1-85728-495-X.
• Kaegi, Walter Emil (1981). Byzantine Military Unrest, 471–843: An Interpretation. Amsterdam: Adolf M. Hakkert. ISBN 90-256-0902-3.
• Kajdan (1991). "The Oxford Dictionary of Byzantium". Alexander Kazhdan (Ed.). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ss. 646–647. ISBN 0-19-504652-8.
• Kühn, Hans-Joachim (1991). Die byzantinische Armee im 10. und 11. Jahrhundert: Studien zur Organisation der Tagmata (Almanca). Viyana: Fassbaender Verlag. ISBN 3-9005-38-23-9.
• Lilie, Ralph-Johannes; Ludwig, Claudia; Pratsch, Thomas; Zielke, Beate (2013). Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit Online. Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften. Nach Vorarbeiten F. Winkelmanns erstellt (Almanca). Berlin ve Boston: De Gruyter.
• Martindale, John R., (Ed.) (1980). The Prosopography of the Later Roman Empire: Volume II, AD 395–527 (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-20159-4.
• Martindale, John R., (Ed.) (1992). The Prosopography of the Later Roman Empire: Volume III, AD 527–641 (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-20160-8.
• Treadgold, Warren T. (1995). Byzantium and Its Army, 284–1081. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 0-8047-3163-2.
• Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society (İngilizce). Stanford, Kaliforniya: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2630-2.
• Whittow, Mark (1996). The Making of Byzantium, 600-1025 (İngilizce). Berkeley and Los Angeles, Kaliforniya: University of California Press. ISBN 978-0-520-20496-6.
• Wortley, John, (Ed.) (2010). John Skylitzes: A Synopsis of Byzantine History, 811-1057 [İoannis Skilicis: Bizans Tarihinin Bir Özeti, 811-1057] (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-76705-7.