Loading AI tools
Amerikalı sinema oyuncusu (1929 – 2021) Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Eddie Asner (/ˈæznər/; d. 15 Kasım 1929 - ö. 29 Ağustos 2021), bilinen adıyla Ed Asner, Amerikalı oyuncu, ses oyuncusu ve Screen Actors Guild eski başkanı. 1970'lerde ve 1980'lerin başında hem The Mary Tyler Moore Show hem de onun yan dizisi Lou Grant'te Lou Grant rolüyle tanınmaktadır. Primetime Emmy Ödülleri tarihinde en çok onurlandırılan erkek oyuncu, Lou Grant'i canlandırarak beş, toplamda yedi kez (üçü Komedi Televizyon Dizisinde Yardımcı Erkek Oyuncu ve ikisi Dramatik Televizyon Dizisinde Başrol Oyuncu olarak) bu ödülü kazanmıştır. Diğer Emmy'leri, 1970'lerin en önemli kısa televizyon dizilerinden ikisinin performansları içindi: Bir TV dizisinde Tek Bir Performans için En İyi Erkek Oyuncu dalında kazandığı Rich Man, Poor Man (1976) ve bir TV dizisinde Yardımcı Erkek Oyuncu tarafından Üstün Tek Performans dalını kazandığı Roots (1977) idi.[2]
Ed Asner | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Asner, 1977 | |||||||||||||
| Doğum | Eddie Asner[1] 15 Kasım 1929 Kansas City, Missouri, ABD | ||||||||||||
| Ölüm | 29 Ağustos 2021 (91 yaşında) Los Angeles, Kaliforniya, ABD | ||||||||||||
| Milliyet |  ABD | ||||||||||||
| Eğitim | Wyandotte High School | ||||||||||||
| Mezun olduğu okul(lar) | Chicago Üniversitesi | ||||||||||||
| Meslek | Oyuncu, Seslendirmen | ||||||||||||
| Etkin yıllar | 1950-2021 | ||||||||||||
| Siyasi parti | Demokrat | ||||||||||||
| Evlilik | Nancy Sykes (e. 1959; boşandı 1988) Cindy Gilmore (e. 1998; ayrıldı 2007) | ||||||||||||
| Çocuk(lar) | 4 | ||||||||||||
| |||||||||||||
1966 Western türü El Dorado'da John Wayne'in düşmanı Bart Jason'ı canlandırdı. 2003 yılı yapımı Elf başta olmak üzere birçok filmde Noel Baba'yı oynadı.[3] 2009 yılında, Pixar'ın Yukarı Bak adlı animasyon filminde Carl Fredricksen'ı seslendirdi. Ayrıca CSI: NY dizsinin "Yahrzeit" bölümünde konuk oyuncu oldu. 2011 yılının başlarında Asner, kablo kanalı CMT'nin ilk orijinal durum komedisi olan Working Class dizisinde kasap Hank Greziak'ı oynarak televizyona döndü. Kanada'nın CBC Television'da yayınlanan Michael, Tuesdays and Thursdays dizisinde oynadı ve 2013 televizyon dizisi The Glades'te yer aldı. Asner, The Good Wife'ın altıncı sezonunda Alicia Florrick'in kampanyasını destekleyen homofobik milyarder Guy Redmayne rolünde konuk oyuncu olarak yer aldı.
Asner, 15 Kasım 1929 tarihinde Kansas City, Missouri'de doğdu ve Kansas City, Kansas'ta büyüdü.[4][5] Ev hanımı olan Lizzie (evlilik öncesi soyadı Seliger; 1885-1967) ve ikinci el dükkânı ve hurdalık işleten Morris David Asner (1877-1957) adında Yahudi Rus kökenli ebeveynden dünyaya geldi.[6][7] Ortodoks Yahudi bir ailede büyüdü ve kendisine İbranice Yitzhak adı verildi.[8][9]
Asner, Kansas City, Kansas'taki Wyandotte Lisesi ve Chicago Üniversitesi'nde okudu. General Motors için montaj hattında çalıştı.[10] ABD Ordusu Sinyal Birliği'nde görev yaptı ve Avrupa'daki Ordu kamplarını gezen oyunlarda rol aldı.[11]
Askerlik hizmetinin ardından Asner, Chicago'da Playwrights Theatre Company'nin kurulmasına yardım etti, ancak bu şirketin üyeleri 1950'lerin ortalarında Compass Players olarak yeniden toplanmadan önce New York City'ye gitti. Daha sonra Compass, The Second City'nin halefi ile sık sık konuk oyuncu olarak yer aldı.[12] New York'ta Asner, Üç Kuruşluk Opera'nın Off-Broadway canlandırmasında Jonathan Jeremiah Peachum'u oynadı. 1960 yılında Jack Lemmon'la birlikte Face of a Hero'da ilk Broadway rolünü aldı ve ilk kez 1957 yılında Studio One dizisinde televizyondaki ilk görünümünü gerçekleştirdi.[2] Asner'in televizyondaki iki önemli rolü, The Outer Limits dizisinin "It Crawled Out of the Woodwork" başlıklı bölümündeki Dedektif Sgt. Thomas Siroleo ve 1965 yılındaki Voyage to the Bottom to the Sea dizisnin "The Exile" bölümündeki kınanan eski başbakanı Brynov oldu. İlk filmi 1962 yılında Elvis Presley'nin Altın Yumruk filmi oldu.
Asner, Mary Tyler Moore'la rolünü üstlenmeden önce, 1962 yılında Beverly Garland'ın oynadığı sendika suç draması Decoy ve Route 66 ("Welcome to the Wedding" adlı bölüm) gibi televizyon dizilerinde konuk oyuncu olarak Velayet Memuru Lincoln Peers rolünü oynadı. Jack Lord'un ABC dizisi Stoney Burke ve Harry Guardino'nun oynadığı CBS dizisi The Reporter son bölümünde rol aldı. Ayrıca Mr. Novak, Mission: Impossible, The Outer Limits ve The Invaders'ta oynadı. Asner ayrıca çocuk televizyon programı WITCH'te küçük bir karakteri canlandırdı (Cornelia'nın küçük kız kardeşinin kedisi).[13] 1963 yılında Asner, The Virginian dizisinin "Echo of Another Day" bölümünde George Johnson rolünü oynadı.[14]
Asner, 1970 yılında The Mary Tyler Moore Show'da en çok tanındığı karakteri Lou Grant rolünü ilk kez oynadı. 1977'de diziden sonra Asner'ın karakterine kendi şovu Lou Grant (1977-82) verildi. Televizyon gazeteciliğiyle ilgili otuz dakikalık ödüllü bir komedi olan Mary Tyler Moore serisinin aksine Lou Grant dizisi, gazete haberciliğiyle ilgili bir saat süren ödüllü bir dramaydı. Grant rolüyle Asner, bir durum komedisi ve aynı rolün yer aldığı bir dizi için Emmy Ödülü kazanan iki oyuncudan biri oldu (ikincisi Uzo Aduba). Ayrıca, iki programda Lou Grant olarak sahneye çıktı: Rhoda ve Roseanne.[15] Asner'ın düzenli rollerde oynadığı diğer televizyon dizileri arasında Thunder Alley, The Bronx Zoo ve Studio 60 on the Sunset Strip bulunmaktaydı. Ayrıca western dizisi Dead Man's Gun'ın (1997) bir bölümünde başrol oynadı ve aynı zamanda orijinal Hawaii Five-O'nun (1975) bir bölümünde sanat kaçakçısı August March'ı canlandırdı. 2012 yılında yeniden yapılan Hawaii Five-0 dizisinde (2012) rolünü yeniden oynadı. Ayrıca Police Story'nin 1973 versiyonunun bir bölümünde usta bir sokak subayı olarak yer aldı.
Asner, Kunta Kinte'yi Amerika'ya getiren köle gemisi Lord Ligonier'in ahlaki açıdan çelişkili kaptanı Kaptan Davies rolüyle ABC mini dizisi Roots'taki rolüyle beğeni topladı. Rich Man, Poor Man (1976) adlı kısa dizide Axel Jordache'nin benzer şekilde karanlık rolü, Asner'a Emmy Ödülü kazandırdı. Buna karşılık, RAI için bir İtalyan televizyon filmi olan Papa Giovanni: Ioannes XXIII (Papa John XXIII 2002)'nin başrolünde eski bir papazı oynadı. Asner'ın kapsamlı bir ses oyunculuğu kariyeri vardır. 1987 yılında Sinclair Lewis'in Babbitt romanının LA Classic Theatre Works radyo tiyatrosu yapımında George F. Babbitt adlı karakteri canlandırdı. Ayrıca, Hanna-Barbera için Joshua and the Battle of Jericho'da (1986) Joshua; 1990'ların animasyon televizyon dizisi Spider-Man'de (1994-98) J. Jonah Jameson; Captain Planet and the Planeteers'ta (1990-95) Hoggish Greedly; Gargoyles'ta (1994-96) Hudson; Star Wars'un radyo versiyonunda Jabba the Hutt; Star Wars: Knights of the Old Republic ve devamında Usta Vrook; Batman: The Animated Series'de (1992-94) Roland Daggett; Freakazoid'de Cosgrove; The Boondocks'ta (2005-14) Ed Wuncler ve çeşitli DC Comics animasyon dizilerinde Granny Goodness rolünü oynadı. Asner, 2017 belgesel filmi The Gettysburg Address'te ünlü Amerikalı hatip Edward Everett'i seslendirdi.
Asner, Oscar ödüllü Pixar filmi Yukarı Bak'ta (2009) Carl Fredricksen'i seslendirdi. Rolü hakkında büyük övgüler aldı ve bir eleştirmen onun hakkında, "Bu yılki Animasyon Filminde En İyi Vokal Oyunculuk Akademi Ödülü için yeni bir kategori oluşturmalı ve ilk alıcı olarak Asner'ı seçmeli," dedi.[16]
2000'li yılların ortalarında ve sonlarında The Tonight Show with Jay Leno'da "Does This Impress Ed Asner?" adlı bir skeçte yer aldı.[17][18]
Country Müzik Television komedi pilotu Regular Joe'da rol aldı.[19]
2001 yılında Asner, Ekran Oyuncuları Derneği Yaşam Başarı Ödülü'nü aldı.[20]
Asner, performansıyla diğer tüm erkek aktörlerden daha fazla Emmy Ödülü kazandı (Lou Grant rolü için beş olmak üzere toplam yedi). 1996 yılında, Televizyon Sanatları ve Bilimleri Akademisi Onur Listesi'ne alındı.[21][22] Temmuz 2010'da Asner, New York, Amityville'de 1974 DeFeo cinayetleri üzerine bir belgesel olan Shattered Hopes: The True Story of the Amityville Murders'ın kayıt oturumlarını tamamladı. Asner, cinayetlerin adli analizini, 23 yaşındaki DeFeo oğlu Ronald DeFeo Jr.'ın cinayetlerden mahkûm edildiği davayı ve ardından ortaya çıkan "unutulmaz" hikâyesini anlatan filmin anlatıcısı olarak görev yaptı.[23] Yine 2010 yılında Asner, Franklin Delano Roosevelt'in hayatı hakkında bir sahne yapımı olan FDR'da başrol oynadı.[24] Daha sonra ülke çapında oyunu gezmeye devam etti. Ocak 2011'de Asner, CMT'nin ilk orijinal durum komedisi Working Class'ta destekleyici bir rol üstlendi. Bağımsız komedi filmi Not Another B Movie'de rol aldı. HBO'nun Too Big to Fail (2011) filminde milyarder Warren Buffett rolünü oynadı.
Asner, General Motors'un Van Nuys Montaj tesisini açık tutmak için yapılan bir kampanyanın çabalarını ve organizasyonun başkanı Eric Mann'ın da dâhil olduğu Tiger by the Tail dâhil olmak üzere pek çok sosyal aktivizm belgeseli ve filmi için sesli anlatım sağladı. Ayrıca, Jesse Eisenberg ile Warren Leight'in The Final Interrogation of Ceaucescu's Dog ve Mike Reiss'in New York Story'de yer alan bir halka açık radyo programı ve podcast olan Playing On Air için kayıt yaptı.[25][26] Asner, AIDS tartışması üzerine tartışmalı bir çalışma olan Nicole Zwiren tarafından yönetilen 2016 tarihli Behind the Fear: The Hidden Story of HIV belgeselinin seslendiricisiydi.[27]
Sharon Baker'ın yönettiği My Friend Ed adlı 2014 belgeseli, oyuncunun hayatı ve kariyerine odaklandı. New York City Bağımsız Film Festivali'nde En İyi Kısa Belgesel ödülünü kazandı.[28]
2018 yılında Asner, 3 Mayıs 2019'da gösterime giren Netflix kara komedisi Dead to Me'de rol aldı. Dizide ayrıca Christina Applegate, Linda Cardellini ve James Marsden yer alıyordu.
Asner, 1980'lerde ABD'nin Orta Amerika politikasına karşı çıktığı ve Hayatta Kalma İttifakı ile yakın çalıştığı Screen Actors Guild'in iki dönem başkanı olarak görev yaptı. 1980 SAG grevinde önemli bir rol oynadı.[29] Ayrıca Mumya Ebu Cemal'i serbest bırakma hareketi ve bir televizyon reklamı hazırladığı Kaliforniya'da tek ödemeli sağlık hizmeti California One Care'i kurma hareketi gibi çeşitli başka nedenlerle de aktif rol aldı. 2008 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerinde Barack Obama'yı destekledi. Demokratik Sosyalist Organizasyon Komitesi'nin (DSOC) bir üyesiydi.[30] Daha sonra DSOC'nin halefi olan Amerika Demokrat Sosyalistleri'nin üyesi oldu.[2]
1982 yılında Lou Grant'in birden iptal dilmesi çok tartışmalı bir konuydu. Program yüksek reytinge sahipti ve yayındaki son ayı boyunca ACNielsen'da ilk ondaydı. Ancak, CBS televizyon ağı onu yenilemeyi reddetti. Sol siyasi görüşlerinin ve onları çevreleyen tanıtımın, dizinin iptal edilmesinin asıl temel nedenleriydi.[29]
Asner, 2011 California'nın 36. kongre bölgesi özel seçiminde Demokrat aday Marcy Winograd'ı destekledi.[31]
2011-2015 yılları arasında Asner, film yapımcısı Nicole Zwiren ile HIV/AIDS inkârcılığını konu alan Behind the Fear adlı uzun metrajlı bir belgesel üzerinde çalıştı. Asner'in anlatıcı olduğu film 2016 yılında çıktı.[32][33]
Asner, Doğu Avrupa'daki Holokost'tan sağ kurtulan yaşlılara ve yoksullara doğrudan acil yardım sağlamaya adanmış kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Survivor Mitzvah Project'in Eğlence Yönetim Kurulunda yer almaktadır.[34]
Asner, çizgi roman yapımcılarını ve perakendecileri içeriğe dayalı kovuşturmalardan korumaya adanmış bir ifade özgürlüğü kuruluşu olan Comic Book Legal Defense Fund üyesidir. Julius ve Ethel Rosenberg'in çocukları tarafından kurulan ve siyasi aktivistlerin çocuklarına fayda sağlayan Rosenberg Fund for Children'ın danışmanı ve yaban hayatı koruma kuruluşu olan Defenders of Wildlife'ın yönetim kurulu üyesi olarak hizmet vermektedir. Asner, ayrıca kâr amacı gütmeyen bir okul ve otizm spektrumundaki genç yetişkinler için bir bilgisayar animasyon stüdyosu olan Exceptional Minds'ın danışma kurulunda yer almaktadır.[35]
Asner ayrıca Walnut Creek, Kaliforniya'daki evsizler için dinlenme hizmeti merkezi Fresh Start WC'nin Onursal Yönetim Kurulu üyesidir.[kaynak belirtilmeli]
Asner, susuz kalma ve maruz kalma nedeniyle ölümleri önlemek amacıyla Sonoran Çölündeki su istasyonlarını belgesiz göçmenler tarafından kullanılmak üzere muhafaza eden Tucson, Arizona merkezli bir kuruluş olan Humane Borders'ın destekçisidir. Kuruluşun 2017 sonbaharında gönüllü yemeğinde törenlerin ustasıydı.[36]
Asner, 2004 yılında 11 Eylül Hakikat örgütü tarafından 11 Eylül saldırıları hakkında yeni bir soruşturma açılması çağrısında bulunan bir bildiriyi imzaladı.[37] Konumunun nedenlerinin kısa bir özeti YouTube'da bulunan bir videoda gösterildi.[38] Asner, 2009 yılında açıklamaya verdiği desteği teyit etti.[39] Asner, ayrıca The Oil Factor: Behind the War on Terror adlı belgesel filminde anlatıcı olarak görev yaptı.[40]
Asner, 2004 yılında Racism Watch'un sözcülüğünü yaptı. Nisan 2004'te "barış ve adalet liderlerine" açık bir mektup yazdı ve onları 9-11 Görünürlük Projesi aracılığıyla "9-11 tam hakikati" talep etmeye teşvik etti.[41] 2011 yılında Asner, 7 Dünya Ticaret Merkezi'nin çökmesiyle ilgili Architects & Engineers for 9/11 Truth belgeselini sundu ve binanın kontrollü yıkımla çöktüğü sonucuna vardı.[42]
Asner, 1959'dan 1988'e kadar Nancy Sykes ile evli kaldı. Üç çocukları oldu: ikizler Matthew ve Liza ile Kate. 1987'de Carol Jean Vogelman'dan ise Charles adında bir oğlu oldu.[43][44] Asner, otizmli bir çocuğun ebeveyni ve büyükbabasıdır ve 501(c)(3) kâr amacı gütmeyen organizasyon Autism Speaks ile ilişkilidir.[45] Ayrıca, yazılımları test etmek ve şirketlere kalite güvence hizmetleri gerçekleştirmek için yüksek işlevli otistik kişileri eğiten 501(c)(3) kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Aspiritech'in yönetim kurulu üyesi ve danışmanı olarak görev yaptı.[46][47]
Asner, 1991 yılında yapımcı Cindy Gilmore ile nişanlandı. 2 Ağustos 1998'de evlendiler. Gilmore 7 Kasım 2007'de yasal ayrılık davası açtı.[48] Asner, 2015 yılında boşanma davası açtı.[49]
Asner, 29 Ağustos 2021 tarihinde 91 yaşında öldü.[50]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
