Dimitris Kiçikis
Yunan akademisyen Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Yunan akademisyen Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Dimitri Kiçikis (Yunanca: Δημήτρης Κιτσίκης Dimitri Kitsikis; 2 Haziran 1935, Atina - 28 Ağustos 2021), Yunan Türkolog. Jeopolitik ve Uluslararası İlişkiler sahalarında dersler vermiş ve çalışmalar yapmıştır.
Dimitri Kiçikis 1970'ten beri Kanada'daki Ottawa Üniversitesi'nde Jeopolitik ve Uluslararası İlişkiler sahalarında dersler vermekte ve araştırmalar yapmaktadır. Profesör Kiçikis aynı zamanda Royal Society of Canada'nın da bir akademisyenidir. Doktora unvanını 1963'te Paris, Sorbonne'dan almıştır. Balkanlar'da çok iyi bilinen, entelektüel ve soylu bir aileye mensuptur. Ailesinin şöhreti 19. yüzyıla kadar uzanır. Babası Nikos Kiçikis (Νίκος Κιτσίκης, 1887-1978) Atina Politeknik Üniversitesi'nde rektörlük yapmıştır. Baba Kiçikis Yunanistan'in en iyi tanınmış inşaat mühendisi olup Yunan Parlamentosunda senatörlük ve milletvekilliği yapmıştır. Büyükbabası Dimitri Kiçikis (1850-1898) Nafplion'da (Mora Yenişehri) başsavcılık görevinde bulunmuş, 1865'te Midilli Adası'ndan Atina'ya gelerek buraya yerleşmiştir. Atina'da, bir başka milletvekili olan Dimitri Haçopulos'un (Δημήτρης Χατσόπουλος) kız kardeşi Kassandra ile evlenerek hayatının kalan kısmını Atina'da geçirmiştir. Küçük Dimitri Kiçikis soy itibarıyla tam bir Yunandır fakat ilerleyen yıllarda kendisini dünya insanlığını kucaklayan tam bir Hümanist olarak görmekteyiz.
Ünlü bir feminist olarak bilinen annesi, Beata Petihaki (Μπεάτα Πετυχάκη), Alman işgaline karşı çıkan ELAS direnişçilerindendir. Romen Katolik ve Ortodoks kökenli olup Girit'te Yunan-İtalyan bir aileden dünyaya gelmiştir.
Bayan Petihaki'nin babası Emmanuel Petihakis, Kahire'de özel meşrubat üretiminde kullanılan bir bitki çeşidi bulmuştur. Onun da üvey babası, Aristidis Stergiadis (Αριστείδης Στεργιάδης), 1919-1922 yıllarında İzmir'de Yunanistan yüksek komiseri (Ύπατος Αρμοστής) olarak görev yapmıştır.
Dimitri'nin ikinci eşi Ada (Αδαμαντία), Sparta yakınlarında ünlü tarihi bir Bizans kasabası olan Mistra, Lakonya ili'nden bir çiftçinin kızıdır. Ada'dan Agis ve Kranay isimli iki çocuğu vardır.
Dimitri Kiçikis bir Yunandan öte evrensel bir hümanisttir. Kendisinin Fransa ve Kanada vatandaşlığı vardır. 12 yaşlarındayken Yunan iç savaşı sırasında, Atina'daki Fransız enstitüsünün başkanı, Octave Merlier, tarafından Paris'e götürülerek bir okula yazdırılmıştır. Çünkü annesi o devrin Yunan yönetimine karşı çıktığından ölüm cezasına çarptırılmış ve küçük Dimitri Kitsikis yetim kalmıştır.
Dimitri Kitsikis 1955'te İskoçya'da İngiliz asıllı bir hakim kızı olan, Anne Hubbard'la evlenmiş ve bu eşiyle tam 23 yıllık bir evlilik yaşamı olmuştur. Bu evlilikten Tatiana ve Nicolas isimlerinde iki çocukları olmuştur.
Fransa'da 1968 mayısında öğrenci gösterilerinde etkin solcu katılımından dolayı Fransız üniversitelerinden uzaklaştırılmıştır. 1958'de Çin'i ziyaret etmiş ve Mao'nun düşüncelerinden etkilenmiştir. 1970 yılında Kanada'ya davet edilen Dimitri Kiçikis Ottawa Üniversitesi'nde önce doçent, sonra da profesörlük unvanlarını almış ve o tarihten bu yana da Ottawa ve Atina arasında çalışmalarını sürdürmektedir.
Dimitri Kiçikis çocukluğundan beri Türkler ve Yunanlar arasında bir uzlaşı sağlama fikrine sahiptir. Bu iki milleti, Türk-Yunan Konfederasyonu içinde birleştirmek, Osmanlı İmparatorluğu'nu yeniden hayata geçirmek ve canlandırmak düşüncesindedir. Kendisinin bir Ortodoks Hristiyan olmasına rağmen, Türk dini inançlarından olan Alevilik-Bektaşilik inanışına yakınlık duymakta ve bu dini anlayışla Ortodoks Hristiyanlık arasında paralellikler tespit etmektedir. Bu dini paralelliğin Atina-Ankara arasında siyasi yakınlaşmalara katkı sağlayacağına inanmaktadır. Osmanlıda olduğu gibi, dindar toplumlar arasındaki işbirliğine inanarak, İran Şiileriyle, İsrail Musevileriyle ve Hindu Vişnularıyla ilgili çalışmalar yapmaktadır. Çocuklarından büyük oğlu Nicolas, 1984'ten beri bir Vişnu olup Hint asıllı eşiyle birlikte Florida’da yaşamını sürdürmektedir.
Dimitri Kiçikis, 1970’ten bu yana Batı üniversitelerinde Çin ve Türk tarihi, jeopolitik ve siyasi ideolojiler üzerine dersler vermektedir. Kitapları birçok yabancı dile tercüme edilmiştir. Makaleleri de Balkan dillerine, Çinceye, Almancaya, Fransızcaya, İngilizceye, İspanyolcaya, Portekizceye ve Rusçaya çevrilmiştir. Ayrıca Boğaziçi Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi ve Gediz Üniversitesi'nde dersler vermiştir. Ankara’da dönemin başbakanı Turgut Özal’la yakın arkadaşlık kurmuş ve danışmanlığını yapmıştır. Atina’da Devlet Sosyal Bilimler Kurumu’nda araştırmacı profesörken burada bulunan Amerikan Üniversitesi’nde de dersler vermiştir.
Ünüyle Yunanistan’da kısa zamanda tanınmış olan Profesör Dimitri Kiçikis, Yunan başbakanı Konstantin Karamanlis’in 1960 ve 1970’lerde yakın arkadaşı olmuş ve onun danışmanlığını yapmıştır. Dimitri Kiçikis, düzenli olarak Yunanistan’daki süreli yayınlarda siyasi makaleler yayımlamaya devam etmiştir. Atina’da 1996’dan bu yana yayımlanan Arabölge dergisinin kurucu ve yayıncısı olup bu (Endiamese Periohi, Ενδιάμεση Περιοχή) dergide siyasi makaleler yazmaktadır.
Babası Nikos Kiçikis 1978'de ölmüştür. Babasının ölümünden sonra bir kütüphane kurulmuş ve adına “Nikos Kiçikis Kütüphanesi ve Arşivi” denmiştir. Bu kütüphane geçmişte İzmir'in meşhur yüksek komiseri olan, Aristidis Stergiadis’in (1861-1949) Girit’teki evindedir. Nikos Kiçikis’in heykeli diktirilmiş ve bu gün hâlâ Girit'in Herakleion limanının girişinde bulunmaktadır. Babası gibi Dimitri Kiçikis de Yunan devleti tarafından onurlandırılmıştır. 2006 yılında Atina’daki Halk Vakfı ve Kütüphanesine Dimitri Kiçikis'in ismi verilerek “Dimitri Kiçikis Halk Vakfı ve Kütüphanesi” şeklinde değiştirilmiştir.
Dimitri Kiçikis, 1960'tan beri, Yunanistan ve Türkiye'de Yunan-Türk Konfederasyonu fikrinin teorisyeni olarak bilinir. Bu düşüncesiyle her iki ülkede çok sayıda devlet adamı, siyasetçi, gazeteci, sanatçı ve düşünürleri etkilemiş ve kendilerinden destek görmüştür. Türkçede yayımlanan kitapları en çok satılan kitaplar arasındadır. Başbakan Özal da kendisini ödüllendirmiştir. Yunan başbakanı Konstantin Karamanlis, Türk başbakanı Turgut Özal ve Çinli liderler Mao Zedong ve Deng Şiaoping ile yakınlıklar kurmuştur. Yunanca yazılan kitapları Yunan tarihinde büyük tartışmalara sebep olmuştur. Görüşleri, Yunan Meclisinde bile tartışılmıştır. Yunanların Türkler tarafından köleleştirilmesi, Osmanlı İmparatorluğu hakkında Yunan okullarında ve üniversitelerinde işlenen tezler, örneğin Gizli Okullar gibi konular Dimitri Kiçikis'in eserlerinde hep sorgulanmıştır. Babası Nikos Kiçikis, rektörlük, milletvekilliği, senatörlük ve Atina belediye başkanlığı gibi devlet kurumlarında yüksek görevler almasına rağmen Dimitri Kiçikis babasının aksine parlamenter düzenden hoşlanmayan bir insandır. Yunanistan'da Halk Yönetim Modelini (laocracy-λαοκρατία) görmek istemekte ve bu fikri desteklemektedir.
Dimitri Kiçikis Fransa'nın Uluslararası İlişkilerinde çok önemli roller üstlenmiştir. Dinin uluslararası siyasette önemli bir tamamlayıcı rolü olduğunu ısrarla savunmuş ve dört büyük din olan Musevilik, Hristiyanlık, İslam ve Hinduizm arasında dayanışma ve işbirliğinin tesis edilmesi üzerinde durmuştur. İran Şiileri ve Hindistan Hinduları ile Hristiyan Ortodoksları arasında diyalog etkinlikleri düzenlemiştir. Museviler ve Hristiyan Katoliklerle çalışmalarını sürdürmüştür. Son zamanlarda dinler ve kültürler arası diyalog ve dünya barışına büyük katkı sağlayacağını düşündüğü Fethullah Gülen hareketini takdir etmekte ve bu harekete destek vermektedir.
Üç siyasi ideoloji olan liberallik, faşistlik ve komünistlikle ilgili yeni bir çalışma modeli geliştirmiştir. Çin tarihiyle ilgili yayınlar yapmıştır. Fotohistory denilen ve bizce Resim tarihi olarak bilinen çalışma alanının kurucusudur. Tanınmış bir şairdir, altı şiir kitabı vardır ve bunlar Kedros (Κέδρος), Hestia (Εστία) ve Akritas (Ακρίτας) tarafından yayımlanmıştır. 1979 yılında teröristlerce öldürülen Türk gazeteci Abdi İpekçi adına verilen ilk Yunan - Türk ödülüyle onurlandırılmıştır. “Orocc dans l’âge de Kali” (Hestia, 1989) adlı şiir kitabı, H. Bouraoui and J. Flamand (eds), Ecriture franco-ontarienne d’ aujourd’ hui, Ottawa, Les Editions du Vermillon 1989 adlı antolojinin, diğer otuziki Kanadalı şairle birlikte bir parçası haline gelmiştir.
Profesör Dimitri Kiçikis bazı devrimsel buluşlar gerçekleştirmiştir. Bunların başlıcaları şunlardır:
A – Arabölge teriminin kaşifidir. Bu kavramla Arabölge medeniyetini, Avrupa-Amerika ve Çin-Hindistan arasında Adriyatik Denizi'nden İndus nehrine kadar genişletmiştir. Bu yeni kavram, Almanya'da yayımlanan bir doktora tezine konu olmuştur. (P. Davarinos, Geschichtsschreibung und Politik, Düsseldorf, Heinrich Heine Üniversitesi, 1995). Yine, aynı kavram özgünlüğünden dolayı The Royal Society of Canada tarafından tanınmış ve Profesör Dimitri Kiçikis, bu akademiye 1999 yılında üye olarak alınmıştır.
B - İki farklı açı: Doğulu (Ανατολική Παράταξις) ve Batılı (Δυτική Παράταξις) düşünce şekli.
C- Son bin yılın medeniyeti, Hellen-Türk (Helenotürkizm, - Ελληνοτουρκισμός) ideolojisiyle şekillenmiştir.
D - Osmanlının orijinal din anlayışı Bektaşilik-Aleviliktir.
2007'de kitabı Antik Çağdan Bugüne Yunan ve Çin Tarihinin Bir Karşılaştırması başlığıyla yayımlandı. Bu çalışma, söz konusu iki medeniyet arasındaki ilişkileri antik çağlardan başlayarak üç bin yıla uzanan bir zaman periyodu içinde gösteren tek eserdir. Bu eser, iki hususta odaklanmıştır: 1) Dünya çapında, Yunan-Çin medeniyeti 2) Son 2500 yılda ideal kurumsal model olarak ekümenik imparatorluğu ve onun siyasi yansımaları.
Atina merkezli Dimitri Kiçikis Halk Vakfı Yunanistan Cumhurbaşkanının bizzat (129, A 190; ss. 3425,3430-3431) sayılı emir ve izniyle kurulmuş bir vakıftır. Vakfın kuruluşu konusundaki Cumhurbaşkanının kararı Devletin Resmi Gazetesinde (ΦΕΚ) 15 Eylûl 2008 tarihinde yayınlanmıştır.
Geniş bilgi için aşağıdaki bağlantıyı tıklayınız: Gazette of the Government of Greece (ΦΕΚ) Α 190 30 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.