Chasmosaurus

Chasmosaurus, Kuzey Amerika'nın Üst Kretase Dönemi'ne ait bir seratopsid dinozor cinsidir. Adı, fırfırındaki büyük açıklıklara (fenestra) atıfta bulunarak 'açılan kertenkele' anlamına gelir (Yunanca chasmos 'açılma' veya 'içi boş' veya 'körfez' anlamına gelirken sauros 'kertenkele' anlamına gelir). 4,3–4,8 metre (14.1–15,7 ft) uzunluğa ve 1,5–2 ton (1,7–2,2 kısa ton) ağırlığa sahip Chasmosaurus, ortalama büyüklükte bir seratopsiddi. Tüm seratopsiyenler gibi, tamamen otçuldu. Başlangıçta Protorosaurus olarak adlandırılacaktı, ancak bu isim daha önce başka bir hayvan için kullanılmıştı. Chasmosaurus'un tüm örnekleri, Kanada, Alberta'daki Dinozor Eyalet Parkı'nın Dinozor Parkı Oluşumu'ndan toplanmıştır. Atıfta bulunulan, C. russelli örnekleri formasyonun alt yataklarından, C. belli ise orta ve üst yataklardan gelmektedir.^[1]

Chasmosaurus Yaşadığı dönem aralığı: 76-75 myö Kampaniyen-Maastrihtiyen  PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ↓
C. belli iskeleti, Royal Ontario Müzesi 843 örneği
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia Şube: Chordata Klad: Dinosauria Takım: †Ornithischia Familya: †Ceratopsidae Alt familya: †Chasmosaurinae Cins: †Chasmosaurus Lambe, 1914
Türler
†C. belli (Lambe, 1902) [ilk tanlandığındaMonoclonius belli, tip tür] †C. russelli? Sternberg, 1940 †C. irvinensis? Holmes vd., 2001
Sinonimler
Eoceratops Lambe, 1915 Mojoceratops Longrich, 2010 Vagaceratops? Sampson vd., 2010

GF Sternberg bir C. belli kafatası hazırlıyor

C. russelli, Kraliyet Tyrrell Müzesi

C. belli'nin yeniden canlandırması

Sınıflandırma

Dinozor Parkı Formasyonu'ndan chasmosaurine örneklerinin stratigrafik konumları

Dinozor Parkı Formasyonu'ndaki mega otoburların tasviri, soldaki C. belli

Chasmosaurus, 1915 yılında Lambe tarafından Chasmosaurinae'ye atanan Ceratopsia içindeydi.^[2] Chasmosaurinae, Chasmosaurus'un kendisi gibi genellikle uzun fırfırlara sahipken, kardeş grupları Centrosaurinae'nin tipik olarak daha kısa fırfırları vardır. Çoğu kladistik analiz, Chasmosaurus'un Chasmosaurinae'de bazal bir konuma sahip olduğunu göstermektedir.

Aşağıdaki kladogram, 2010 yılında Scott Sampson vd. tarafından yapılan bir araştırmaya göre Chasmosaurus'un filogenisini göstermektedir.^[3]

Ceratopsidae	Centrosaurinae    Chasmosaurinae    Chasmosaurus       Mojoceratops       Agujaceratops         Utahceratops     Pentaceratops         Coahuilaceratops         Kosmoceratops     Vagaceratops         Anchiceratops       Arrhinoceratops       Ojoceratops     Eotriceratops       Torosaurus       Nedoceratops     Triceratops

Dış bağlantılar

• Wikimedia Commons'ta Chasmosaurus ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
• Vikitür'de Chasmosaurus ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.

Kaynakça

1. "Ornithischian dinosaurs". Dinosaur Provincial Park: A Spectacular Ecosystem Revealed. Bloomington: Indiana University Press. 2005. ss. 312-348.
2. L.M. Lambe, 1915, "On Eoceratops canadensis, gen. nov., with remarks on other genera of Cretaceous horned dinosaurs", Canada Geological Survey Museum Bulletin 12, Geological Series 24: 1–49
3. Sampson, Scott D.; Loewen, Mark A.; Farke, Andrew A.; Roberts, Eric M.; Forster, Catherine A.; Smith, Joshua A.; Titus, Alan L. (22 Eylül 2010). "New Horned Dinosaurs from Utah Provide Evidence for Intracontinental Dinosaur Endemism". PLoS ONE. 5 (9): e12292. doi:10.1371/journal.pone.0012292. ISSN 1932-6203. PMC 2929175 $2. PMID 20877459. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.