Cemaleddin Efendi

Mehmed Cemaleddin Efendi, (Osmanlı Türkçesi: محمد جمال الدین افندی) (d. 1848, İstanbul - ö. 1917, İskenderiye) Osmanlı din adamı, şeyhülislam ve hukukçusu. Şeyhülislamlığı II. Abdülhamid dönemiyle özdeşleşmiştir.

Cemaleddin Efendi
Osmanlı Şeyhülislamı
Görev süresi 4 Eylül 1891 - 1909
Yerine geldiği	Bodrumlu Ömer Lütfi Efendi
Yerine gelen	Mehmed Ziyâeddin Efendi
Kişisel bilgiler
Doğum	1848 İstanbul,Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	5 Nisan 1917 (68-69 yaş arası) İstanbul,Osmanlı İmparatorluğu
Defin yeri	Edirnekapı Şehitliği, İstanbul
Milliyeti	Osmanlı Türkü
Mesleği	Şeyhülislam, kazasker, müderris

Cemaleddin Efendi, 1848 yılı civarında İstanbul'da doğdu.^[1] Babası, Şeyh Ahmed Halid Efendi de bir hukukçuydu ve hem Kazasker hem de Bakan olarak hizmet etmişti. Annesi Kevabibiye ailesindendi ve Mehmed Said Efendi'nin kızıydı.

Cemalledin Efendi Osmanlı ve İslam Hukuku konusunda eğitim aldı ve Osmanlı devletine 1884'te İstanbul Kadısı olarak hizmet etti. Hemen ardından 1888'de Anadolu Kazaskerliği'ne ve 1890'da da Rumeli Kadılığı'na getirildi.

4 Eylül 1891'de 43 yaşında Şeyhülislam oldu. 16 yıl ve 11 ay bu görevde kaldı ve ardından bir kez daha kısa süreyle bu göreve getirilmesi sebebiyle toplam 18 yıla yakın bir süre bu görevde kalarak Zenbilli Ali Efendi'nin ardından tarihte, bu görevi en uzun süre yapan üçüncü kişi oldu.^[2]

Ünlü operatör doktor ve belediye reisi Cemil Topuzlu kendisinin damadıdır. II. Abdülhamid'e bir soru sorması üzerine Abdülhamit'i şans eseri Yıldız Suikastı saldırısından kurtarmış olmuştur.

İttihat ve Terakki Partisi'nin Alman yanlısı ve savaş destekçisi politikalarına karşı çıktığı için 1913 yılında Mısır'a sürüldü ve İskenderiye'ye yakın Ramleh şehrinde 5 Nisan 1917'de 69 yaşında öldü. Naaşı İstanbul'a getirilerek Topkapı Sarayı'na kondu, sonra İstanbul'daki Edirnekapı Şehitliği'ne defnedildi.

Hatıraları ilk kez İstanbul'da 1920'de basılmıştır. Daha sonra 1990 yılında Latin alfabesiyle "Siyasi Hatıralarım" başlığı altında tekrar yayınlandı.^[3]

Kaynakça

1. "Cemaleddin Efendi". 29 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
2. "Mehmet Cemaleddin Efendi". 31 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2007.
3. Siyasi Hatıralarım, Cemaleddin Efendi, (Çeviren: Selim Kutsan), Nehir Yayınları, İstanbul, 2005, ISBN 975-6711-72-8

Önce gelen: Bodrumlu Ömer Lütfi Efendi	Osmanlı Şeyhülislamı 4 Eylül 1891 - 14 Kasım 1909	Sonra gelen: Mehmed Ziyâeddin Efendi
Önce gelen: Abdurrahman Nesib Efendi	Osmanlı Şeyhülislamı 1912 - 1913	Sonra gelen: Mehmet Esat Efendi